Rozdział Pierwszy

Rozmowa o życiu rodzinnym w dzień Dasahara w Dakszineśwar – Są tam Rakhal, Adhar, M., ojciec Rakhala i jego dziadek

Jest piątek, 15 czerwca 1883 roku, dzień Dasahara, dziesiąty dzień jasnych dwóch tygodni miesiąca Dźaisztha. Wielbiciele przyszli odwiedzić Śri Ramakrysznę w Świątyni Kali w Dakszineśwar. Ze względu na Dasahara Adhar i M. mają wolne.

Przyjechał ojciec Rakhala i dziadek od strony matki. Ojciec Rakhala ożenił się po raz drugi. Ojciec jego żony słyszał o Thakurze dawno temu. Praktykuje on sadhanę i przyszedł się z nim teraz spotkać. Thakur siedzi na mniejszym łóżku po posiłku. Co chwilę rzuca spojrzenia na dziadka Rakhala i na jego ojca. Wielbiciele siedzą na podłodze.

Dziadek Rakhala: „Panie, czy można osiągnąć Bhagawana żyjąc w rodzinie?”

Śri Ramakryszna (uśmiechając się): „Dlaczego by nie? Żyj jak ryba denna. Żyje ona w błocie, ale błoto nie plami jej ciała. Albo żyj jak kobieta lekkich obyczajów. Uczestniczy we wszystkich domowych obowiązkach, ale jej umysł jest przywiązany do kochanka. Ustalając swój umysł na Panu wykonuj wszelką swą światową pracę. Ale jest to bardzo trudne. Powiedziałem wielbicielom Brahmo: «Nie można zostawiać marynowanego owocu tamaryndowca i dzbana z wodą w pokoju pacjenta cierpiącego na delirium.» Jeśli się to zrobi, jak on wyzdrowieje? Od samego myślenia o marynowanym tamaryndzie usta zaczynają się ślinić. Dla mężczyzny kobieta jest jak marynowany owoc tamaryndowca. Poza tym pragnienie zmysłowych przyjemności jest tam zawsze; jest ono jak dzban z wodą. Człowiek nie widzi błędu w tym pragnieniu. Tyle, że pacjent chce wypić cały dzban wody! Och jakie to jest trudne! Światowe życie ma tyle problemów. «Jeśli żyjący w rodzinie pójdzie w jedną stronę, dostaje po głowie kijem, a jeśli w drugą stronę, dostaje miotłą. Jeśli pójdzie jeszcze inną drogą, ktoś rzuci w niego butem!» Poza tym medytacja nad Bhagawanem jest niemożliwa, chyba, że praktykujesz w odosobnionym miejscu. Jeśli chcesz zrobić ozdobę po przetopieniu złota ale wciąż jesteś od tego odciągany, jak będziesz w stanie je roztopić? Jeśli chcesz łuskać ryż, musisz robić to sam, w samotności. Co jakiś czas musisz podnieść ziarna ryżu i sprawdzić czy są dobrze obłuskane czy nie. Jeśli jesteś odciągany od tego po wielokroć w czasie łuskania, jak możesz porządnie dokończyć pracę łuskania?”

Jaki jest sposób? Rozwinąć głęboką beznamiętność (wairagja) – historia z jego przeszłości – rozmowa z Gangaprasadem

Wiebiciel: „Panie, czy jest jakiś sposób?”

Śri Ramakryszna: „Tak, istnieje. Jeśli rozwiniesz głęboką beznamiętność to ci się uda. To co wiesz, że jest nierzeczywiste, powinieneś od razu z siłą odrzucić. Gdy byłem chory zostałem zabrany do Gangaprasad Sena. Gangaprasad powiedział: «Musisz wziąć swarnapatpati (ajurwedyjskie lekarstwo oparte na złocie). Ale nie pij wody. Zamiast tego przyjmuj sok z granatu.» Każdy zastanawiał się jak mogę wytrzymać bez wody. Mocno postanowiłem jej nie przyjmować. Powiedziałem do siebie: «Jestem paramahamsą! Nie jestem zwykłą hamsą (łabędź), jestem radźahamsą (królewski łabędź) – będę więc pił mleko.»”¹

„Trzeba żyć w odosobnieniu przez jakiś czas. Gdy dotknąłeś «wielką damę» nie ma niebezpieczeństwa wypadnięcia z gry. Gdy zostałeś raz zmieniony w złoto, możesz być gdziekolwiek. Jeśli zyskasz bhakti przez życie w odosobnieniu, jeśli osiągniesz Bhagawana, możesz nawet żyć w rodzinie. (Do ojca Rakhala) Dlatego proszę tych chłopców aby tu przebywali. Rozwiną miłość do Bhagawana przebywając tu przez kilka dni. Wtedy mogą bardzo dobrze żyć w rodzinie.”

Wada i zaleta – sannjasa wielkim panaceum na chorobę świata

Wielbiciel: „Jeśli to Bóg czyni wszystko, czemu mówimy że takie a takie działanie jest grzeszne – lub że jest dobre albo złe? Człowiek popełnia grzech także przez Jego wolę.”

Teść Ojca Rakhala: „Jak możemy pojąć co jest Jego wolą? Jak to Pope powiedział: Tyś Wielka Pierwotna Przyczyna, mało zrozumiała.”²

Śri Ramakryszna: „Istnieje tak zaleta jak i wada, ale On nie jest przez nie splamiony. Istnieją dobre i złe zapachy w powietrzu, ale samo powietrze jest od nich wolne. Tak samo jest z Jego stworzeniem. Istnieją zalety i wady, to co rzeczywiste i co nierzeczywiste. W przypadku drzew, niektóre dźwigają mango, inne owoce chlebowca, a jeszcze inne śliwki. Wiesz, nawet źli ludzie są także potrzebni. Posłali zbója do posiadłości gdzie mieszkańcy są grubiańscy. Dopiero wtedy posiadłość była właściwie zarządzana.”

Śri Ramakryszna znów mówi o życiu rodzinnym.

Śri Ramakryszna (do wielbicieli): „Wiecie co się dzieje gdy żyjecie w rodzinie? Wiele z waszych mocy psychicznych jest niepotrzebnie roztrwanianych. Ta strata mocy psychicznych może być nadrobiona tylko przez oddane się sannjasie. Twój ojciec najpierw daje ci narodziny. Drugie narodziny są wtedy, gdy wykonana jest twa ceremonia świętej nici. Zaś trzecie, gdy wchodzisz w życie monastyczne.”³

„«Kobiety i złoto (pożądanie i chciwość)». To w istocie są dwie przeszkody. Przywiązanie do kobiet zabiera człowieka z dala od ścieżki do Boga. Człowiek nie jest w stanie sobie uświadomić co sprowadziło na niego upadek. Gdy się udałem do Fortu, prawie nie zdawałem sobie sprawy, że zjeżdżałem w dół po zboczu. Gdy powóz dojechał do Fortu, zauważyłem jak daleko w dole się znalazłem. Ach, Ona nie daje człowiekowi poznać! Kapitan powiedział: «Moja żona jest duchowo mądra.» Gdy zły duch opęta człowieka, nie wie on, że jest opętany. Mówi on tylko: «Wszystko ze mną w porządku.»” (Każdy siedzi doskonale nieruchomo.)

„Nie tylko pożądanie jest niebezpieczne w życiu rodzinnym. Niebezpieczny jest także gniew. Gdy spełnienie twych pragnień jest udaremnione, stajesz się zły.”

M.: „Gdy kot sięga by chapnąć rybę z mojego talerza, nie mogę siedzieć bezczynnie.”

Śri Ramakryszna: „Dlaczego nie? Musisz to raz pokonać, nie ma w tym szkody. Żyjący w rodzinie musi syczeć [straszyć], ale nigdy wylewać jadu. Powód? Nie można nikogo krzywdzić. Jednakże musisz pokazać gniew by ocalić się przed wrogiem albo on skrzywdzi ciebie. Ale ten, kto się wszystkiego wyrzekł nie musi nawet syczeć.”

Wielbiciel: „Panie, osiągnięcie Jego w czasie życia w rodzinie wydaje się ekstremalnie trudne. Ilu żyjących w rodzinie może to uczynić? Nie widać takich ludzi!”

Śri Ramakryszna: „Czemu by nie? We wsi [Kamarpukur] jest Urzędnik, który jest wielkim dżentelmenem, nazywa się Pratap Singh. Posiada on wiele wspaniałych cech! Daje na cele charytatywne, medytuje i rozwinął miłość do Pana. Kiedyś poprosił o spotkanie ze mną. Są też inni ludzie jak on.”

Rozdział Drugi

Potrzeba sadhany – wiara w słowa Guru – wiara Wjasy

Śri Ramakryszna: „Sadhana (wykonywanie duchowych praktyk) jest esencjonalna. Czemu nie miałbyś osiągnąć celu jeśli praktykujesz sadhanę? Jeśli masz szczerą wiarę, nie musisz zbyt mocno pracować. Musisz ufać w słowa Guru.”

„Wjasadewa musiał przejść przez Dźamunę. Gopi (pasterki) musiały przejść w tym samym czasie, ale nie było promu. Pasterki powiedziały: «Maharadź, co mamy robić?» Wjasadewa odrzekł: «Zabiorę was na drugą stronę, ale czuję się bardzo głodny. Macie dla mnie coś do jedzenia?» Pasterki miały mleko, khirę (słodycz z mleka i ryżu), a także dużo masła. Wjasadewa zjadł wszystko to, co miały. «Maharadź, a co z przejściem?» zapytały gopi. Wjasadewa stanął wtedy na brzegu i powiedział: «Och, Dźamuna, jeśli nic nie zjadłem, niech twoje wody się rozdzielą, abyśmy mogli przejść.» Gdy to powiedział, wody się rozdzieliły. Gopi były zdumione. Powiedziały do siebie: «On zjadł właśnie tak dużo, a jednak mówi, że nie zjadł nic!»”

„Taka jest mocna wiara: To nie ja, ale Narajana wewnątrz serca jest tym, który zjadł.”

„Śankaraćarja był znawcą Brahmana, ale na początku miał idee różnicowania. Nie miał absolutnej wiary w jedność Boga. Pewnego dnia wychodził po schodach po kąpieli w Gangesie, gdy zdarzyło mu się dotknąć ciała ćandali (pariasa) niosącego ładunek mięsa. Zawołał on: «Och, dotknąłem cię!» Ćandala odrzekł: «Mistrzu, ty mnie nie dotknąłeś, ani ja nie dotknąłem ciebie. Czysty Atman nie jest ani ciałem, ani pięcioma elementami⁴, ani dwudziestoma czterema kosmicznymi zasadami.»⁵ Śankara urzeczywistnił wtedy jednię Boga.”

„Gdy Dźadabharata niosący lektykę Króla Rahugana zaczął rozmawiać o wiedzy Atmana, król zszedł na dół z lektyki i zapytał go kim jest. Dźadabharata odpowiedział: «Nie jestem tym ani tamtym. Jestem czystym Atmanem. Mam pełne przekonanie, że jestem czystym Atmanem.»”

Śri Ramakryszna i elementy jogi: joga dźnany i joga bhakti

„«Jam jest Tym, jam jest czystym Atmanem» – to jest przekonanie dźnanich (ludzi duchowej mądrości). Z drugiej strony, wielbiciele mówią: «To wszystko jest przejawieniem chwalebnego bogactwa Bhagawana». Gdyby nie było bogactw, jak mógłbyś znać bogatego człowieka? Jednak to inna sprawa jeśli Bóg z powodu oddania wielbiciela mówi: «Jesteś w istocie taki sam jak ja.» Przypuśćmy, że wracając z bazaru królewski lokaj zajmuje miejsce króla i mówi: «Panie, jestem taki sam jak ty», ludzie pomyślą, że lokaj oszalał. Ale przypuśćmy, że król jest tak zadowolony ze swego lokaja, że pewnego dnia mówi: «Powiadam chodź i usiądź przy mnie. Nie ma w tym nic złego. Jesteś w istocie taki sam jak ja.» Jeśli lokaj pójdzie wtedy i usiądzie przy królu, nie ma w tym nic złego. Nie jest słusznym dla zwykłego człowieka powiedzieć, że jest taki sam jak Pan. Fala pochodzi z wody, nie woda z fali.”

„Faktem jest, że dopóki umysł nie jest opanowany, nie może być jogi, na żadnej ze ścieżek jaką podejmiesz. Umysł jogina jest pod kontrolą. Jogin nie jest kontrolowany przez umysł.”

„Gdy umysł staje się opanowany, ustaje oddech i osoba doświadcza kumbhaki (zatrzymanie oddechu). Ta sama kumbhaka jest doświadczana przez Bhakti Jogina (ścieżka oddania). Oddech zostaje wstrzymany także przez podążanie ścieżką oddania. Gdy osoba powtarza: «Mój Nitai jest jak szalony słoń» osoba wypełniona jest głębokim duchowym nastrojem. Wtedy nie może dokończyć całej frazy. Powtarza: «Słoń, słoń!» a później jest w stanie mówić tylko «Sło!».”

„W stanie bhawa oddech jest zawieszony i osoba doświadcza kumbhaki.”

„Przypuśćmy, że ktoś zamiata podłogę miotłą, a inna osoba przychodzi i mówi mu: «Bracie, ten a ten odszedł. On nie żyje.» Jeśli martwa osoba nie jest z nim spokrewniona, człowiek z miotłą kontynuując zamiatanie mówi grzecznościowo: «Doprawdy? Biedny gość nie żyje. Był takim dobrym człowiekiem.» I zamiata dalej. Jeśli zmarły byłby bliski lub drogi, miotła wypadła by z jego dłoni i usiadłby na ziemi wypowiadając: «Ach». Jego oddech by się zatrzymał i nie byłby w stanie myśleć o pracy, którą robił. Nie znacie tego z kobietami? Jeśli jedna z nich stoi nieruchomo, zafascynowana widokiem czegoś lub słysząc jakąś wieść, druga kobieta mówi do niej: «Mówię, że weszłaś w bhawę!» Tutaj także oddychanie ustało. To dlatego stała się niema, zdolna tylko do wypowiedzenia «Aj!».”

Znaki dźnaniego – sadhanasiddha i nitjasiddha

„Nie pomoże powtarzanie tylko Soham (ja jestem Tym). Istnieją oznaki dźnaniego. Oczy Narena wystają. Jego oczy i czoło mają dobre znaki.”

„Poza tym, nie każdy jest na tym samym poziomie. Są cztery klasy ludzi: baddha dźiwas (związane), mumukszu (poszukujący wyzwolenia), mukta (wyzwoleni) i nitja dźiwa (wiecznie wolne). Nie jest tak, że wszyscy z tych ludzi muszą podjąć sadhanę (duchową praktykę) – są nitjasiddhowie (zawsze doskonali) i sadhanasiddhowie (udoskonaleni przez sadhanę). Niektórzy ludzie osiągają Boga po praktykowaniu mnóstwa sadhany, w czasie gdy inni są doskonali od urodzenia, na przykład Prahlada. Ptak homa żyje wysoko w niebie. Gdy wysiaduje jajo, spada ono w kierunku ziemi. W czasie upadku jajko pęka i pisklę wychodzi na zewnątrz. Nawet pomimo tego wciąż spada. Wciąż jest wysoko, tak, że rozwija skrzydła w czasie upadku. Gdy jest blisko ziemi, pisklę uświadamia sobie, że jeśli uderzy w ziemię to zginie. Od razu wystrzela w górę ku matce wołając: «Matko, matko, gdzie jesteś?»”

„Nitjasiddhowie tacy jak Prahlada praktykują sadhanę później w życiu. Oni już osiągnęli Boga przed praktykowaniem sadhany. Są tak jak tykwa lub dynia, które owocują zanim zakwitną. (Patrząc na ojca Rakhala) Nitjasiddha nawet jeśli urodzi się w niskiej rodzinie, nie staje się mniej uduchowionym niż był. Ziarenko grochu, nawet jeśli spadnie na łajno, wciąż wykiełkuje na roślinkę grochu.”

Widjasagar i szczególne przejawienie mocy u niektórych – zwykłe nauczanie

„Bóg obdarzył większą mocą jednych niż innych. W jednych jest światło pojedynczej ziemskiej lampy, podczas gdy w innym jest płomienna pochodnia. Rozpoznałem granice inteligencji Widjasagara z jednego z jego komentarzy. Mogłem zobaczyć jak daleko jego inteligencja dosięgła. Gdy powiedziałem mu, że w niektórych było szczególne przejawienie Boskiej mocy, Widjasagar powiedział: «Panie, czy masz na myśli to, że On obdarzył jednych większą mocą niż innych?» Natychmiast odparłem: «W istocie tak jest! Gdyby w jednym nie było więcej mocy niż w innym, to dlaczego miałbyś być sławny? Dopiero gdy usłyszałem o twoim wykształceniu, o twym dobroczynnym usposobieniu i tak dalej, dopiero wtedy przyszedłem cię zobaczyć. Oczywiście nie dlatego, że wyrosły ci dwa rogi!» Taki wykształcony, taki sławny jest Widjasagar i powiedział coś tak dziecinnego jak: «Czy on obdarzył jednych większą mocą od innych?» Wiecie jak to jest? Większe ryby takie jak pstrąg lub karp pierwsze łapią się w sieć. Wtedy rybak mąci błoto swą nogą i minogi, ryby denne i inne małe ryby wypływają i od razu zostają złapane w sieć. Jeśli człowiek nie urzeczywistnił Boga «minóg i ryba denna» wypływają z niego. Cóż komuś pomoże zwykłe wykształcenie?”

Przypisy:

1. Hamsa ma dwa znaczenia, jednym jest łabędź, a drugim pozbawiony pragnień asceta. ↩︎
2. Aleksander Pope, drugi wers “The Universal Prayer”. ↩︎
3. Jeśli nie narodzisz się na nowo, nie możesz wejść do Królestwa Niebios – Chrystus (Jana 3). ↩︎
4. Ziemia, woda, ogień, powietrze i przestrzeń. ↩︎
5. Dwadzieścia cztery kosmiczne zasady są następujące – pięć materialnych elementów (ziemia, woda, ogień, powietrze, przestrzeń), pięć prana (witalnych energii) (prana, udana, samana, wjana, apana); pięć organów zmysłów; pięć organów działania; umysł; zdolność podejmowania decyzji (buddhi); ego; ćitta. Wszystkie należą do Pakryti lub Natury i są różne od Puruszy lub Świadomości. ↩︎