1. On (Stwórca) pomyślał Sobie: „Oto światy i strażnicy świata. Stworzę dla nich pożywienie”.

2. Rozmyślał nad wodami. Z wód, nad którymi tak rozmyślał, wyłoniła się [skondensowana] forma. Forma, która tak się wyłoniła, jest rzeczywiście pożywieniem.

3. Tak stworzone pożywienie chciało uciec. Starał się On uchwycić je mową. Ale nie był On w stanie uchwycić go mową. Gdyby rzeczywiście uchwycił je mową, wówczas można by zaspokoić się wypowiadając jedynie [słowo] jedzenie.

4-10. [Stwórca] starał się uchwycić je oddechem. Ale nie był w stanie uchwycić go oddechem. Gdyby rzeczywiście uchwycił je oddechem, człowiek byłby usatysfakcjonowany samym zapachem jedzenia.

Starał się uchwycić je okiem. Ale nie był w stanie uchwycić go okiem. Gdyby rzeczywiście uchwycił je okiem, człowiek byłby usatysfakcjonowany samym widzeniem jedzenia.

Starał się uchwycić je uchem. Ale nie był w stanie uchwycić go uchem. Gdyby rzeczywiście uchwycił je uchem, człowiek byłby usatysfakcjonowany samym słuchaniem o jedzeniu.

Starał się uchwycić je skórą. Ale nie był w stanie uchwycić go skórą. Gdyby rzeczywiście uchwycił je skórą, człowiek byłby usatysfakcjonowany samym dotykaniem jedzenia.

Starał się uchwycić je umysłem. Ale nie był w stanie uchwycić go umysłem. Gdyby rzeczywiście uchwycił je umysłem, człowiek byłby usatysfakcjonowany samym myśleniem o jedzeniu. Próbował uchwycić go męskim członkiem. Ale nie był w stanie uchwycić go męskim członkiem. Gdyby rzeczywiście uchwycił go męskim członkiem, wówczas zadowoliłoby go jedynie wydzielanie pożywienia.

Chciał uchwycić go za pomocą apāna i uchwycił go. Ten chwytak pożywienia jest tym, czym jest wāju (powietrze lub prāṇa). Ten wāju jest tym, co żyje na pożywieniu.

11. On (Stwórca) pomyślał Sobie: „Jak to [połączenie ciała i organów] mogłoby istnieć beze mnie?” Następnie powiedział do Siebie: Którędy mam do niego wejść?” Powiedział do siebie dalej: „Jeśli mowa jest wypowiadana przez narząd mowy, jeśli wąchanie odbywa się przez oddech (prāṇa), widzenie przez oczy, słyszenie przez uszy, dotykanie przez skórę, myślenie przez umysł, jedzenie przez apāna, a emisja [nasienia] przez członek męski, to kim jestem?”

12. Więc przebijając koniec (tj. miejsce, w którym kończy się przedziałek włosów), Pan wszedł przez te drzwi. Te drzwi są znane jako widryti, rozszczep. To jest miejsce błogości.

Ātman [tak ucieleśniony] ma trzy siedziby, trzy stany snu. To jest jedno mieszkanie, to jest drugie, to jest trzecie.

13. Urodziwszy się jako dźīwa, urzeczywistnił On elementy (bhūta) jako jedność z Nim [i wyraził to słowami]. O czym jeszcze można by tutaj mówić?

Postrzegał tę samą osobę jako wszechobecnego Brahmana. Powiedział: „Ach, zobaczyłem To”.

14. Dlatego On (Najwyższa Jaźń) jest nazywany Idandra. Idandra, rzeczywiście, jest Jego imieniem. Tego, który jest Idandra, nazywają pośrednio Indrą. Bo bogowie wydają się lubić tajemnicze epitety; tak, bogowie wydają się lubić tajemnicze epitety.

---

Wers 1.3.1

॥ अथ ऐतरेयोपनिषदि प्रथमाध्याये तृतीयः खण्डः ॥
स ईक्षतेमे नु लोकाश्च लोकपालाश्चान्नमेभ्यः सृजा इति ॥ १.३.१ ॥

॥ atha aitareyopaniṣadi prathamādhyāye tṛtīyaḥ khaṇḍaḥ ॥
sa īkṣateme nu lokāśca lokapālāścānnamebhyaḥ sṛjā iti ॥ 1.3.1 ॥

1. On (Stwórca) pomyślał Sobie: „Oto światy i strażnicy świata. Stworzę dla nich pożywienie”.

Komentarz:

STWORZĘ ETC.: W życiu codziennym widać, że potężny mistrz jest zupełnie wolny, aby nagradzać lub karać tych, którzy są mu podlegli. Pan jest podobnie wolny w odniesieniu do stworzonych obiektów.

Wers 1.3.2

सोऽपोऽभ्यतपत्ताभ्योऽभितप्ताभ्यो मूर्तिरजायत ।
या वै सा मूर्तिरजायतान्नं वै तत् ॥ १.३.२॥

so’po’bhyatapattābhyo’bhitaptābhyo mūrtirajāyata ।
yā vai sā mūrtirajāyatānnaṃ vai tat ॥ 1.3.2 ॥

2. Rozmyślał nad wodami. Z wód, nad którymi tak rozmyślał, wyłoniła się [skondensowana] forma. Forma, która tak się wyłoniła, jest rzeczywiście pożywieniem.

Komentarz:

ROZMYŚLAŁ: To znaczy intensywnie medytował. To jest surowość (tapas), za pomocą której Pan stworzył wszechświat.

WÓD: To znaczy pięć elementów.

FORMA: Która obejmowała zboża, zwierzęta i inne żywe i nieożywione istoty.

Wers 1.3.3

तदेनत्सृष्टं पराङ्त्यजिघांसत्तद्वाचाऽजिघृक्षत्
तन्नाशक्नोद्वाचा ग्रहीतुम् ।
स यद्धैनद्वाचाऽग्रहैष्यदभिव्याहृत्य हैवान्नमत्रप्स्यत् ॥ १.३.३॥

tadenatsṛṣṭaṃ parāṅtyajighāṃsattadvācā’jighṛkṣat
tannāśaknodvācā grahītum ।
sa yaddhainadvācā’grahaiṣyadabhivyāhṛtya haivānnamatrapsyat ॥ 1.3.3 ॥

3. Tak stworzone pożywienie chciało uciec. Starał się On uchwycić je mową. Ale nie był On w stanie uchwycić go mową. Gdyby rzeczywiście uchwycił je mową, wówczas można by zaspokoić się wypowiadając jedynie [słowo] jedzenie.

Komentarz:

UCIEC: Odwracając się plecami do jedzącego; ponieważ zwierzęta itp. stworzone do jedzenia bały się jedzącego.

ON: Bryła lub Osoba, która jest całością strażników świata. To Jaźń, Stwórca, wyobraził sobie Siebie jako Osobę.

STARAŁ SIĘ ETC.: Ponieważ nie znał żadnego innego sposobu przyjmowania jedzenia.

UCHWYCIĆ … MOWĄ: To znaczy, samymi słowami.

MOŻNA BY ETC.: Odnosi się do żywych stworzeń, które narodziły się później. Ponieważ Stwórca nie mógł zaspokoić Swojego głodu, wypowiadając jedynie słowo jedzenie, stworzone istoty również nie mogły być w ten sposób zaspokojone.

JEDYNIE ETC.: To znaczy, ktoś byłby usatysfakcjonowany mówiąc jedynie o jedzeniu.

Wers 1.3.4-10

तत्प्राणेनाजिघृक्षत् तन्नाशक्नोत्प्राणेन ग्रहीतुं स
यद्धैनत्प्राणेनाग्रहैष्यदभिप्राण्य हैवान्नमत्रप्स्यत् ॥ १.३.४॥
तच्चक्षुषाऽजिघृक्षत् तन्नाशक्नोच्चक्षुषा ग्रहीतु/न् स
यद्धैनच्चक्षुषाऽग्रहैष्यद्दृष्ट्वा हैवानमत्रप्स्यत् ॥ १.३.५॥
तच्छ्रोत्रेणाजिघृक्षत् तन्नाशक्नोच्छ्रोत्रेण ग्रहीतुं स
यद्धैनच्छ्रोतेणाग्रहैष्यच्छ्रुत्वा हैवान्नमत्रप्स्यत् ॥ १.३.६॥
तत्त्वचाऽजिघृक्षत् तन्नाशक्नोत्त्वचा ग्रहीतुं स
यद्धैनत्त्वचाऽग्रहैष्यत् स्पृष्ट्वा हैवान्नमत्रप्स्यत् ॥ १.३.७॥
तन्मनसाऽजिघृक्षत् तन्नाशक्नोन्मनसा ग्रहीतुं स
यद्धैनन्मनसाऽग्रहैष्यद्ध्यात्वा हैवान्नमत्रप्स्यत् ॥ १.३.८॥
तच्छिश्नेनाजिघृक्षत् तन्नाशक्नोच्छिश्नेन ग्रहीतुं स
यद्धैनच्छिश्नेनाग्रहैष्यद्वित्सृज्य हैवानमत्रप्स्यत् ॥ १.३.९॥
तदपानेनाजिघृक्षत् तदावयत् सैषोऽन्नस्य ग्रहो
यद्वायुरनायुर्वा एष यद्वायुः ॥ १.३.१०॥

tatprāṇenājighṛkṣat tannāśaknotprāṇena grahītuṃ sa
yaddhainatprāṇenāgrahaiṣyadabhiprāṇya haivānnamatrapsyat ॥ 1.3.4 ॥
taccakṣuṣā’jighṛkṣat tannāśaknoccakṣuṣā grahītu/n sa
yaddhainaccakṣuṣā’grahaiṣyaddṛṣṭvā haivānamatrapsyat ॥ 1.3.5 ॥
tacchrotreṇājighṛkṣat tannāśaknocchrotreṇa grahītuṃ sa
yaddhainacchroteṇāgrahaiṣyacchrutvā haivānnamatrapsyat ॥ 1.3.6 ॥
tattvacā’jighṛkṣat tannāśaknottvacā grahītuṃ sa
yaddhainattvacā’grahaiṣyat spṛṣṭvā haivānnamatrapsyat ॥ 1.3.7 ॥
tanmanasā’jighṛkṣat tannāśaknonmanasā grahītuṃ sa
yaddhainanmanasā’grahaiṣyaddhyātvā haivānnamatrapsyat ॥ 1.3.8 ॥
tacchiśnenājighṛkṣat tannāśaknocchiśnena grahītuṃ sa
yaddhainacchiśnenāgrahaiṣyadvitsṛjya haivānamatrapsyat ॥ 1.3.9 ॥
tadapānenājighṛkṣat tadāvayat saiṣo’nnasya graho
yadvāyuranāyurvā eṣa yadvāyuḥ ॥ 1.3.10 ॥

4-10. [Stwórca] starał się uchwycić je oddechem. Ale nie był w stanie uchwycić go oddechem. Gdyby rzeczywiście uchwycił je oddechem, człowiek byłby usatysfakcjonowany samym zapachem jedzenia.

Starał się uchwycić je okiem. Ale nie był w stanie uchwycić go okiem. Gdyby rzeczywiście uchwycił je okiem, człowiek byłby usatysfakcjonowany samym widzeniem jedzenia.

Starał się uchwycić je uchem. Ale nie był w stanie uchwycić go uchem. Gdyby rzeczywiście uchwycił je uchem, człowiek byłby usatysfakcjonowany samym słuchaniem o jedzeniu.

Starał się uchwycić je skórą. Ale nie był w stanie uchwycić go skórą. Gdyby rzeczywiście uchwycił je skórą, człowiek byłby usatysfakcjonowany samym dotykaniem jedzenia.

Starał się uchwycić je umysłem. Ale nie był w stanie uchwycić go umysłem. Gdyby rzeczywiście uchwycił je umysłem, człowiek byłby usatysfakcjonowany samym myśleniem o jedzeniu. Próbował uchwycić go męskim członkiem. Ale nie był w stanie uchwycić go męskim członkiem. Gdyby rzeczywiście uchwycił go męskim członkiem, wówczas zadowoliłoby go jedynie wydzielanie pożywienia.

Chciał uchwycić go za pomocą apāna i uchwycił go. Ten chwytak pożywienia jest tym, czym jest wāju (powietrze lub prāṇa). Ten wāju jest tym, co żyje na pożywieniu.

Komentarz:

WYDZIELANIE POŻYWIENIA: To znaczy wydzielając nasienie, które jest esencją pożywienia.

APĀNA: Ta część prāṇa, która porusza się w dół i przez którą połykane jest pożywienie. Ucieleśniona dusza staje się zjadaczem pożywienia, identyfikując się z prāṇa, który używa apāna jako swojego instrumentu.

Po stworzeniu światów, strażników świata i pożywienia, dzięki którym żyją strażnicy świata, Pan pomyślał Sobie:

Wers 1.3.11

॥ अथ ऐतरेयोपनिषदि प्रथमाध्याये तृतीयः खण्डः ॥
स ईक्षतेमे नु लोकाश्च लोकपालाश्चान्नमेभ्यः सृजा इति ॥ १.३.११ ॥

॥ atha aitareyopaniṣadi prathamādhyāye tṛtīyaḥ khaṇḍaḥ ॥
sa īkṣateme nu lokāśca lokapālāścānnamebhyaḥ sṛjā iti ॥ 1.3.11 ॥

11. On (Stwórca) pomyślał Sobie: „Jak to [połączenie ciała i organów] mogłoby istnieć beze mnie?” Następnie powiedział do Siebie: Którędy mam do niego wejść?” Powiedział do siebie dalej: „Jeśli mowa jest wypowiadana przez narząd mowy, jeśli wąchanie odbywa się przez oddech (prāṇa), widzenie przez oczy, słyszenie przez uszy, dotykanie przez skórę, myślenie przez umysł, jedzenie przez apāna, a emisja [nasienia] przez członek męski, to kim jestem?”

Komentarz:

JAK… BEZE MNIE: To znaczy, bez Pana miasta ciała. Implikacja pytania jest następująca: Ciało, które jest połączeniem narządów zmysłów, umysłu itp. i jest utrzymywane razem przez prawo przyczyny i skutku, musi służyć celowi kogoś innego. A kimże ten ktoś może być, jeśli nie Ātmanem, Panem ciała?

JEŚLI MOWA ETC.: Jeśli narząd mowy może wypowiadać słowa sam z siebie, to Ātman nie będzie miał żadnej funkcji w ciele. Ponadto, jeśli słowa wypowiadane przez narząd mowy nie służą celom kogoś innego, to mówienie będzie daremne, jak pochwały i muzyka na dworze pod nieobecność króla. Dlatego, podobnie jak król, Ātman powinien być władcą, cieszącym się i świadkiem działań dokonanych lub niewykonanych przez ciało.

KIM JESTEM: To znaczy, jaka będzie funkcja Ātmana? Nad kim będzie rządził Ātman? Jeśli Ātman nie wejdzie do ciała, nie zamieszka w nim, nie będzie kontrolował organów i nie będzie cieszył się owocami działań wykonywanych przez nie i przez inne członki ciała, nikt nie będzie zainteresowany Ātmanem ani Poznaniem Jaźni. Jeśli natomiast Ātman zamieszka w ciele, będzie znany jako Osoba, dla której ciało i organy funkcjonują, tak jak dom, składający się z filarów, dachu i innych części, istnieje dla dobra gospodarza.

Ciało, składające się z organów zmysłów, umysłu, prāṇa i innych części, jest sumą wytworzoną przez połączenie. Takie połączenie musi służyć celom kogoś innego. Na przykład dom, składający się z takich części, jak filary, podłoga i dach, służy celom jego mieszkańca. Jeśli czynności języka, oczu, uszu itp. nie są wykonywane świadomie dla kogoś innego niż on sam, to czynności te są bezsensowne. W rzeczywistości organy funkcjonują w różny sposób, aby poprzez ich działanie człowiek mógł uświadomić sobie prawdziwą naturę Ātmana, Pana ciała. Wtedy pozna Ātmana jako świadka stanów mentalnych i animatora organów.

Po rozmyślaniu w ten sposób, Ātman zapytał samego siebie, jak powinien wejść do ciała. Może to zrobić albo przez palce u stóp, albo przez czubek głowy. Którą z tych dróg powinien wybrać? Ātman powiedział sobie, że z pewnością nie wejdzie przez palce u stóp, które były drzwiami wejściowymi Jego sługi, prāṇa, który posłusznie wykonywał Jego rozkazy, ale wejdzie przez czubek głowy.

Wers 1.3.12

सोऽपोऽभ्यतपत्ताभ्योऽभितप्ताभ्यो मूर्तिरजायत ।
या वै सा मूर्तिरजायतान्नं वै तत् ॥ १.३.१२ ॥

so’po’bhyatapattābhyo’bhitaptābhyo mūrtirajāyata ।
yā vai sā mūrtirajāyatānnaṃ vai tat ॥ 1.3.12 ॥

12. Więc przebijając koniec (tj. miejsce, w którym kończy się przedziałek włosów), Pan wszedł przez te drzwi. Te drzwi są znane jako widryti, rozszczep. To jest miejsce błogości.

Ātman [tak ucieleśniony] ma trzy siedziby, trzy stany snu. To jest jedno mieszkanie, to jest drugie, to jest trzecie.

Komentarz:

KONIEC: Sam czubek głowy, w centrum mózgu; szew strzałkowy. Jest jedenaście drzwi Ciała: dwa nozdrza, dwa oczy, dwa uszy, usta, czubek głowy, pępek, narząd prokreacji i narząd opróżniania.

MIEJSCE BŁOGOŚCI: Kiedy oddech życia opuszcza ciało przez czubek głowy, dźīwa osiąga Brahmana stopniowo.

SIEDZIBY: Ātman mieszka w prawym oku w stanie czuwania, w umyśle w stanie snu i w przestrzeni w sercu w głębokim śnie. Albo trzy siedziby mogą odnosić się do ciała ojca, łona matki i własnego ciała. Ānandagiri wyjaśnia trzy siedziby jako prawe oko, gardło i serce.

TRZY STANY SNU: Odniesienie dotyczy trzech stanów: czuwania, marzeń sennych i głębokiego snu. (Zobacz komentarz Śaṅkarāćārja do Mā. Up. 5.) Nieoświecona osoba w stanie czuwania jest nieświadoma prawdy i uważa, że ​​to, co nierealne, jest rzeczywiste. Dlatego stan czuwania nie różni się dla niej od snu.

TO JEST ETC.: Fragment sugeruje, że nauczyciel wskazuje palcem trzy miejsca.

Najwyższa Jaźń, wszechwiedząca i niezmienna, przechodzi kolejno przez trzy stany czuwania, marzeń sennych i głębokiego snu, całkowicie nieświadoma swojej prawdziwej natury. Choć dotknięta nieszczęściami milionów ciosów młota światowych nieszczęść, radośnie cieszy się snem stworzonym przez ignorancję, która przychodzi naturalnie wszystkim zjawiskowym stworzeniom. (Zaadaptowano od Śaṅkarāćārja.)

Wedānta dociera do Wiedzy o Ātmanie poprzez dyskusję, iluzoryczną superimpozycję (adhjāropa), a następnie jej obalenie (apawāda). Po opisaniu superimpozycji, która odpowiada za pojawienie się wszechświata i różnorodność, Upaniszada zajmuje się teraz jej obaleniem, aby dotrzeć do Wiedzy o Ātmanie.

Wers 1.3.13

तदेनत्सृष्टं पराङ्त्यजिघांसत्तद्वाचाऽजिघृक्षत्
तन्नाशक्नोद्वाचा ग्रहीतुम् ।
स यद्धैनद्वाचाऽग्रहैष्यदभिव्याहृत्य हैवान्नमत्रप्स्यत् ॥ १.३.१३॥

tadenatsṛṣṭaṃ parāṅtyajighāṃsattadvācā’jighṛkṣat
tannāśaknodvācā grahītum ।
sa yaddhainadvācā’grahaiṣyadabhivyāhṛtya haivānnamatrapsyat ॥ 1.3.13 ॥

13. Urodziwszy się jako dźīwa, urzeczywistnił On elementy (bhūta) jako jedność z Nim [i wyraził to słowami]. O czym jeszcze można by tutaj mówić?

Postrzegał tę samą osobę jako wszechobecnego Brahmana. Powiedział: „Ach, zobaczyłem To”.

Komentarz:

MAJĄC ITP.: To znaczy, nabywszy cechy dźīwa, czyli ucieleśnionej duszy, w wyniku wejścia do ciała.

ELEMENTY: Takie jak ākāśa itd.

JAKO JEDNOŚĆ ETC.: Utożsamił się z ciałem i poczuł, że jest ślepy, głuchy, piękny lub kaleki i wyraził ten fakt słowami.

O CZYM JESZCZE ITP.: Tekst jest niejednoznaczny. Znaczenie wydaje się być następujące: „O czym innym, jak nie o sobie, mówiłaby ucieleśniona dusza, utożsamiona z ciałem?” Z pewnością nie mógł mówić o bezcielesnej Jaźni.

POSTRZEGAŁ ETC.: To znaczy, że w końcu został obudzony przez naukę współczującego guru, który uczy go tożsamości jaźni z Brahmanem.

Wers 1.3.14

तत्प्राणेनाजिघृक्षत् तन्नाशक्नोत्प्राणेन ग्रहीतुं स
यद्धैनत्प्राणेनाग्रहैष्यदभिप्राण्य हैवान्नमत्रप्स्यत् ॥ १.३.१४॥

tatprāṇenājighṛkṣat tannāśaknotprāṇena grahītuṃ sa
yaddhainatprāṇenāgrahaiṣyadabhiprāṇya haivānnamatrapsyat ॥ 1.3.14 ॥

14. Dlatego On (Najwyższa Jaźń) jest nazywany Idandra. Idandra, rzeczywiście, jest Jego imieniem. Tego, który jest Idandra, nazywają pośrednio Indrą. Bo bogowie wydają się lubić tajemnicze epitety; tak, bogowie wydają się lubić tajemnicze epitety.

Komentarz:

DLATEGO: Z powodu bezpośredniej i natychmiastowej realizacji Brahmana jako najgłębszej jaźni.

IDANDRA: Dosłownie postrzegający to. Najwyższa Jaźń jest nazywana Idandra, ponieważ jest bezpośrednio postrzegana jako Brahman i nie jest postrzegana przez narządy zmysłów.

BO BOGOWIE ETC.: Złymi manierami jest zwracanie się do czcigodnej osoby bezpośrednio po imieniu.

TAK, ETC.: Powtórzenie wskazuje na koniec rozdziału.