1. Oṃ. Zaprawdę, głowa konia ofiarnego jest świtem, jego oko słońcem, jego oddech życiowy wiatrem, jego otwarta paszcza ogniem Waiśwānara, a tułów konia ofiarnego jest rokiem. Grzbiet to niebo, brzuch to rejon pośredni, kopyto to ziemia, boki to cztery ćwiartki, żebra to części pomiędzy ćwiartkami, kończyny to pory roku, stawy to miesiące i półmiesiące, nogi to dni i noce, kości to gwiazdy, ciało to chmury. Jego na wpół strawione pożywienie [w żołądku] to piasek, naczynia krwionośne to rzeki, wątroba i płuca to góry, włosy to zioła i drzewa. Przednia część konia to wschodzące słońce, a tylna to zachodzące słońce. Jego ziewanie to błyskawica, potrząsanie ciałem to grzmot, oddawanie moczu to deszcz, a rżenie to dźwięk głosu.

2. Dzień, zaprawdę, jest złotym kielichem zwanym mahimān, przed koniem, który wyrósł wskazując na niego. Jego źródłem jest wschodnie morze. Noc, zaprawdę, jest srebrnym kielichem zwanym mahimān, za koniem, który wyrósł wskazując na niego. Jego źródłem jest zachodnie morze. Te dwa naczynia pojawiły się po obu końcach konia. Jako koń wyścigowy – nosił on bogów; jako ogier nosił gandharwów; jako koń biegowy – demony; jako koń – ludzi. Morze jest jego stajnią i morze jego źródłem.

---

Wers 1.1.1

उषा वा अश्वस्य मेध्यस्य शिरः । सूर्यश्चक्षुः, वातः प्राणः, व्यात्तमग्निर्वैश्वानरः, संवत्सर आत्माश्वस्य मेध्यस्य । द्यौः पृष्ठम्, अन्तरिक्षमुदरम्, पृथिवी पाजस्यम्, दिशः पार्श्वे, अवान्तरदिशः पर्शवः, ऋतवोऽङ्गानि, मासाश्चार्धमासाश्च पर्वाणि, अहोरात्राणि प्रतिष्ठाः, नक्षत्राण्यस्थीनि, नभो मांसानि । ऊवध्यं सिकताः, सिन्धवो गुदाः, यकृच्च क्लोमानश्च पर्वताः, ओषधयश्च वनस्पतयश्च लोमानि, उद्यन् पूर्वार्धाः निम्लोचञ्जघनार्धः, यद्विजृम्भते तद्विद्योतते, यद्विधूनुते तत्स्तनयति, यन्मेहति तद्वर्षति, वागेवास्य वाक् ॥ १.१.१॥

uṣā vā aśvasya medhyasya śiraḥ । sūryaścakṣuḥ, vātaḥ prāṇaḥ, vyāttamagnirvaiśvānaraḥ, saṃvatsara ātmāśvasya medhyasya । dyauḥ pṛṣṭham, antarikṣamudaram, pṛthivī pājasyam, diśaḥ pārśve, avāntaradiśaḥ parśavaḥ, ṛtavo’ṅgāni, māsāścārdhamāsāśca parvāṇi, ahorātrāṇi pratiṣṭhāḥ, nakṣatrāṇyasthīni, nabho māṃsāni । ūvadhyaṃ sikatāḥ, sindhavo gudāḥ, yakṛcca klomānaśca parvatāḥ, oṣadhayaśca vanaspatayaśca lomāni, udyan pūrvārdhȧḥ nimlocañjaghanārdhaḥ, yadvijṛmbhate tadvidyotate, yadvidhūnute tatstanayati, yanmehati tadvarṣati, vāgevāsya vāk ॥ 1.1.1 ॥

1. Oṃ. Zaprawdę, głowa konia ofiarnego jest świtem, jego oko słońcem, jego oddech życiowy wiatrem, jego otwarta paszcza ogniem Waiśwānara, a tułów konia ofiarnego jest rokiem. Grzbiet to niebo, brzuch to rejon pośredni, kopyto to ziemia, boki to cztery ćwiartki, żebra to części pomiędzy ćwiartkami, kończyny to pory roku, stawy to miesiące i półmiesiące, nogi to dni i noce, kości to gwiazdy, ciało to chmury. Jego na wpół strawione pożywienie [w żołądku] to piasek, naczynia krwionośne to rzeki, wątroba i płuca to góry, włosy to zioła i drzewa. Przednia część konia to wschodzące słońce, a tylna to zachodzące słońce. Jego ziewanie to błyskawica, potrząsanie ciałem to grzmot, oddawanie moczu to deszcz, a rżenie to dźwięk głosu.

Komentarz:

ŚWITEM: Okres tuż przed wschodem słońca. Tak jak głowa jest najważniejszą częścią ciała, tak świt dnia jest najważniejszy; to najlepszy czas na duchową kontemplację.

JEGO OKO ITD.: Oko jest blisko głowy, tak jak słońce jest blisko świtu.

WAIŚWĀNARA: Ogólny epitet ognia. Ogień, manifestacja energii kosmicznej, jest, zgodnie z tradycją wedyjską, kontrolującym bóstwem ust.

TUŁÓW ITD.: Jak różne części ciała są połączone z tułowiem, tak też miesiące i dni są połączone z rokiem.

GRZBIET ITD.: Ponieważ oba są uniesione.

BRZUCH ITD.: Ponieważ oba są puste.

KOŃCZYNY ITD.: Kończyny są częściami konia, tak jak pory roku są częściami roku.

STAWY ITD.: Ponieważ oba są połączone. Stawy łączą części ciała, a miesiące i półmiesiące łączą części roku.

NOGI ITD.: Ponieważ koń stoi na nogach, a bóstwo, reprezentujące czas, spoczywa w dniach i nocach.

KOŚCI ITD.: Ponieważ zarówno kości, jak i gwiazdy wydają się białe.

MIĘSO ITD.: Ponieważ w ciele płynie krew, a z chmury płynie woda.

NA WPÓŁ STRAWIONE ITD.: Ponieważ oba składają się z luźnych części.

WĄTROBA I PŁUCA ITD.: Ponieważ oba są jędrne i uniesione. Słowo klomānah w tekście jest czasami tłumaczone jako śledziona zamiast płuca.

WŁOSY ITD.: Drzewa i zioła reprezentują długie i krótkie włosy.

ZIEWANIE ITD.: Ponieważ jedno rozdziela chmurę, a drugie usta.

Tekst opisuje medytacyjne wielbienie Wirādź, lub Pradźāpati, który reprezentuje kosmiczny aspekt Brahmana. Odbywa się ono poprzez kontemplację nad koniem używanym w rytuale ofiarowania konia jak nad samym Pradźāpati. Różne części konia są uważane za różne części Pradźāpati; należy nad nimi medytować jako nad takimi. W ten sposób koń zostaje oczyszczony i jest uwielbiany jako Pradźāpati. Podczas wielbienia bóstwa poprzez symbol lub obraz, to drugie ma zostać przekształcone w pierwsze. Bóstwo nigdy nie ma zostać przekształcone w obraz lub symbol. Może się wydawać, że niektóre podobieństwa między koniem a Pradźāpati są dość naciągane.

Rezultatem ofiary z konia jest osiągnięcie statusu Pradźāpati. Tylko królowie kszatrijowie są uprawnieni do wykonania faktycznego ofiarowania, ale inni mogą osiągnąć cel poprzez medytację. Taka osoba powinna medytować nad sobą jako nad ofiarnym koniem lub Pradźāpati i traktować różne części swojego ciała jako różne aspekty Pradźāpati. Następnie, po śmierci, stanie się ona jednym z Pradźāpati, który zajmuje najbardziej wzniosłą pozycję w stworzeniu. Ale niestety, jak wszystko inne, to doświadczenie również dobiega końca. Nawet ofiara z konia, która jest najwyższym ze wszystkich obrzędów wedyjskich, nie może obdarzyć człowieka darem nieśmiertelności. Człowiek, który o tym wie, staje się niezadowolony ze wszystkich obrzędów i czuje brak przywiązania do wszechświata. Taka wyrzekająca się osoba jest gotowa na Wiedzę o Brahmanie, która jako jedyna obdarza człowieka Najwyższym Dobrem. Upaniszady zaczynają się od poświęcenia konia, aby stworzyć w umyśle poszukiwacza całkowitą niechęć do całego fenomenalnego świata.

Pierwszy rozdział tej Upaniszady jest trzecim rozdziałem Āraṇjaki. Interpretacja stworzenia poprzez ofiarowanie sięga Rygwedy (10.90.129); z każdego z członków Purusza, czyli Kosmicznej Duszy, została stworzona jakaś część wszechświata.

Medytacyjne wielbienie trwa dalej z kontemplacją dwóch naczyń ofiarnych zwanych mahimān, które są wykonane ze złota i srebra i są umieszczone przed i za koniem.

Wers 1.1.2

अहर्वा अश्वम् पुरस्तान्महिमान्वजायत, तस्य पूर्वे समुद्रे योनिः; रात्रिरेनम्
पश्चान्महिमान्वजायत, तस्यापरे समुद्रे योनिः; रेतौ वा अश्वम् महिमानावभितः
सम्बभूवतुः । हयो भूत्वा देवानवहत्, वाजी गन्धर्वान्, अर्वासुरान्, अश्वो
मनुष्यान्; समुद्र एवास्य बन्धुः, समुद्रो योनिः ॥ १.१.२॥
इति प्रथमं ब्राह्मणम् ॥

aharvā aśvam purastānmahimānvajāyata, tasya pūrve samudre yoniḥ; rātrirenam
paścānmahimānvajāyata, tasyāpare samudre yoniḥ; retau vā aśvam mahimānāvabhitaḥ
sambabhūvatuḥ । hayo bhūtvā devānavahat, vājī gandharvān, arvāsurān, aśvo
manuṣyān; samudra evāsya bandhuḥ, samudro yoniḥ ॥ 1.1.2 ॥
iti prathamaṃ brāhmaṇam

2. Dzień, zaprawdę, jest złotym kielichem zwanym mahimān, przed koniem, który wyrósł wskazując na niego. Jego źródłem jest wschodnie morze. Noc, zaprawdę, jest srebrnym kielichem zwanym mahimān, za koniem, który wyrósł wskazując na niego. Jego źródłem jest zachodnie morze. Te dwa naczynia pojawiły się po obu końcach konia. Jako koń wyścigowy – nosił on bogów; jako ogier nosił gandharwów; jako koń biegowy – demony; jako koń – ludzi. Morze jest jego stajnią i morze jego źródłem.

Komentarz:

DZIEŃ ITD.: Medytując na złotym kielichem należy rozważać go jako dzień.

ZŁOTY KIELICH ITD.: Złoty kielich wskazuje konia, tak jak błyskawica wskazuje drzewo.

MAHIMĀN: Podczas ofiary z konia dwa naczynia do przechowywania ofiarnych płynów są umieszczane przed i za koniem po jego zabiciu; jedno umieszczone przed nim jest wykonane ze złota, a drugie ze srebra. W technicznym języku rytuału nazywane są one mahimān.

NOC: Odniesienie dotyczy księżycowej nocy.

TE DWA ITD.: To jest pochwała konia. Koń jest tak pełen chwały, że dwa cenne naczynia są umieszczane przed nim i za nim.

JAKO KOŃ WYŚCIGOWY ITD.: To jest dalsza pochwała konia.

GANDHARWÓW: Klasa półbogów znanych jako niebiańscy muzycy.

MORZE ITD.: Słowo samudra w tekście oznacza zarówno Najwyższą Jaźń, jak i morze. Według Taittirīja Brahmana (3.8.4) koń bierze swe pochodzenie z wody. Albo tekst może oznaczać, że koń powstał i przebywa w Najwyższej Jaźni.