Czāndogja 1.10 – Historia Uszasti (I) - Swami Wiwekananda i nauki Wedanty

1. Pewnego razu krainę Kurunawiedziła nawiedziła potężna burza, a mieszkający tam młody człowiek o imieniu Uszasti, syn Ćakra, był w wielkiej rozpaczy. Opuścił dom w towarzystwie swojej dziecięcej żony i przeprowadził się do zamożnej wioski.

2. Uszasti zobaczył poganiacza słoni jedzącego rośliny strączkowe złej jakości i błagał o część jego jedzenia. Poganiacz słoni odpowiedział: „To jedzenie, które mam w misce, to wszystko, co mam do jedzenia. Poza tym nie mam nic. [Co powinienem zrobić?]”.

3. Uszasti powiedział do poganiacza słoni: „Proszę, daj mi trochę [strączków]”. Woźnica podał strączki i powiedział: „Oto trochę wody”. [Ale Uszasti odmówił, mówiąc:] „To będzie równoznaczne z piciem nieczystej wody”.

4. Poganiacz słoni zapytał: „Czy rośliny strączkowe również nie są nieczyste?” Uszasti odpowiedział: „Umarłbym, gdybym nie miał do jedzenia tych ziaren. Jeśli chodzi o wodę pitną, [nie jest to aż tak istotne]. Mogę ją dostać kiedy chcę”.

5. Po zjedzeniu części jedzenia [Uszasti] przyniósł to, co zostało dla swojej żony. Żona jednak w międzyczasie uzyskała dobrą jałmużnę. Przyjęła jedzenie [od męża] i odłożyła je [do wykorzystania w przyszłości].

6. Następnego ranka, wychodząc z łóżka, Uszasti powiedział do swojej żony: „Och, gdybym tylko mógł dostać coś do jedzenia, mógłbym wtedy zarobić trochę pieniędzy. Tam król ma zamiar złożyć ofiarę i bardzo prawdopodobne, że powierzyłby mi całą pracę rytwika [kapłana przy ofierze]”.

7. Żona powiedziała do niego: „O drogi mężu, oto te strączki, które mi dałeś”. Po zjedzeniu strączków Uszasti udał się na miejsce, gdzie odbywała się ofiara [inni kapłani już ją rozpoczęli].

8. Tam, podczas ofiary, zastał tych [udgātri], którzy śpiewali hymny [Sāma] i usiadł pomiędzy nimi. Zwracając się do tego, który śpiewał prastāwa, zapytał:

9. „O Prastotā, jeśli będziesz recytował prastāwa, nie wiedząc nic o bogu, do którego odnosi się ten hymn, twoja głowa spadnie”.

10. Następnie Uszasti powiedział to samo osobie śpiewającej udgītha: „O Udgātā, jeśli nie wiesz nic o bogu związanym z udgītha, a mimo to śpiewasz udgītha, spadnie ci głowa”.

11. Ponownie powiedział to samo osobie śpiewającej pratihāra: „O Pratihartā, jeśli będziesz śpiewał pratihāra nie wiedząc nic o bóstwie z nią związanym, twoja głowa spadnie”. W tym momencie przestali śpiewać hymny i milczeli.

Wers 1.10.1

मटचीहतेषु कुरुष्वाटिक्या सह जाययोषस्तिर्ह चाक्रायण इभ्यग्रामे प्रद्राणक उवास ॥ १.१०.१ ॥

maṭacīhateṣu kuruṣvāṭikyā saha jāyayoṣastirha cākrāyaṇa ibhyagrāme pradrāṇaka uvāsa || 1.10.1 ||

1. Pewnego razu krainę Kuru nawiedziła nawiedziła potężna burza, a mieszkający tam młody człowiek o imieniu Uszasti, syn Ćakra, był w wielkiej rozpaczy. Opuścił dom w towarzystwie swojej dziecięcej żony i przeprowadził się do zamożnej wioski.

Komentarz:

Jak dotąd bardzo chwalono udgītha, a celem było ukazanie znaczenia Sāma Wedy. Teraz prastāwa i pratihāra zostały wprowadzone z myślą o tym samym celu – to znaczy czczenia Samā Wedy. Aby jednak przybliżyć temat i ułatwić jego zrozumienie, podana jest historia:

Pewnego razu kraj Kuru nawiedziła bardzo silna burza, która zniszczyła wszystkie plony, a kraj ogarnęła klęska głodu. Syn Ćakry, imieniem Uszasti umierał z głodu i był bliski śmierci. Następnie przeniósł się wraz ze swoją córką-żoną do zamożnej wioski (to znaczy była zamożna, ponieważ tamtejsi ludzie posiadali słonie – ibha).

Według Śaṅkary słowo maṭaćī oznacza „ogień od grzmotu”. Według Śabdakalpadruma odnosi się ono do gatunku małych czerwonych ptaków, a według Anandagiri oznacza „szarańczę”. Innym znaczeniem jest „grad”.

Wers 1.10.2

स हेभ्यं कुल्माषान्खादन्तं बिभिक्षे तं होवाच । नेतोऽन्ये विद्यन्ते यच्च ये म इम उपनिहिता इति ॥ १.१०.२ ॥

sa hebhyaṃ kulmāṣānkhādantaṃ bibhikṣe taṃ hovāca | neto’nye vidyante yacca ye ma ima upanihitā iti || 1.10.2 ||

Komentarz:

Jedzenie samo w sobie było kiepskie, a poza tym ledwie wystarczało poganiaczowi słoni, ale Uszasti nie mógł dać nic więcej. W domyśle żałował, że nie mógł pomóc.

Wers 1.10.3

एतेषां मे देहीति होवाच तानस्मै प्रददौ हन्तानुपानमित्युच्छिष्टं वै मे पीतंस्यादिति होवाच ॥ १.१०.३ ॥

eteṣāṃ me dehīti hovāca tānasmai pradadau hantānupānamityucchiṣṭaṃ vai me pītaṃsyāditi hovāca || 1.10.3 ||

Komentarz:

Uszasti musiał być bardzo głodny. Chociaż poganiacz słoni powiedział, że nie ma innego pożywienia niż to, co ma w misce, Uszasti i tak o nie błagał. Poganiacz uprzejmie się zgodził i poczęstował go także wodą do picia. Tej jednak Uszasti nie przyjął. Powiedział, że będzie wtedy pił nieczystą (ućcziszṭa) wodę, to znaczy wodę, z której pił już ktoś inny. Ale poganiacz postawił pytanie: Skoro Uszasti mógł zjeść nieczyste (według niego) jedzenie, dlaczego nie mógłby wziąć także nieczystej wody?

Wers 1.10.4

न स्विदेतेऽप्युच्छिष्टा इति न वा अजीविष्यमिमानखादन्निति होवाच कामो म उदपानमिति ॥ १.१०.४ ॥

na svidete’pyucchiṣṭā iti na vā ajīviṣyamimānakhādanniti hovāca kāmo ma udapānamiti || 1.10.4 ||

Komentarz:

Zwykle nie należy jeść ani pić niczego nieczystego (ućcziszṭa) – to znaczy czegoś, co ktoś już zjadł lub wypił w części. Kiedy jednak w grę wchodzi przeżycie, pisma święte tolerują takie jedzenie i picie. Uszasti był świadomy nakazów pism świętych w tym zakresie i wiedział, że pozwolą mu one jeść nieczyste rośliny strączkowe, ale nie pozwolą mu pić nieczystej wody. Czysta woda była łatwo dostępna, więc nie umarłby, gdyby jej nie wypił.

Pisma święte bardzo się starają wskazać, kiedy dozwolone jest jedzenie lub picie rzeczy nieczystych. W związku z tym uwagę czytelnika zwraca się na sūtrę 3.4.28 Brahma Sūtr.

Wers 1.10.5

स ह खादित्वातिशेषाञ्जायाया आजहार साग्र एव सुभिक्षा बभूव तान्प्रतिगृह्य निदधौ ॥ १.१०.५ ॥

sa ha khāditvātiśeṣāñjāyāyā ājahāra sāgra eva subhikṣā babhūva tānpratigṛhya nidadhau || 1.10.5 ||

Komentarz:

Do tego wersetu nie ma dostępnego komentarza.

Wers 1.10.6

स ह प्रातः संजिहान उवाच यद्बतान्नस्य लभेमहि लभेमहि धनमात्रांराजासौ यक्ष्यते स मा सर्वैरार्त्विज्यैर्वृणीतेति ॥ १.१०.६ ॥

sa ha prātaḥ saṃjihāna uvāca yadbatānnasya labhemahi labhemahi dhanamātrāṃrājāsau yakṣyate sa mā sarvairārtvijyairvṛṇīteti || 1.10.6 ||

Komentarz:

Uszasti był wysoce wykwalifikowanym rytwikiem i miał nadzieję, że król wyznaczy go do pomocy przy ofierze, którą miał złożyć. Jeśli jego nadzieja się zmaterializuje, będzie mógł zarobić trochę pieniędzy. Szkopuł w tym, że był zbyt słaby z głodu, żeby cokolwiek zrobić. Gdyby tylko mógł coś zjeść!

Wers 1.10.7

तं जायोवाच हन्त पत इम एव कुल्माषा इति तान्खादित्वामुं यज्ञं विततमेयाय ॥ १.१०.७ ॥

taṃ jāyovāca hanta pata ima eva kulmāṣā iti tānkhāditvāmuṃ yajñaṃ vitatameyāya || 1.10.7 ||

Komentarz:

Do tego wersetu nie ma dostępnego komentarza.

Wers 1.10.8

तत्रोद्गातॄनास्तावे स्तोष्यमाणानुपोपविवेश स ह प्रस्तोतारमुवाच ॥ १.१०.८ ॥

tatrodgātṝnāstāve stoṣyamāṇānupopaviveśa sa ha prastotāramuvāca || 1.10.8 ||

8. Tam, podczas ofiary, zastał tych [udgātri], którzy śpiewali hymny [Sāma] i usiadł pomiędzy nimi. Zwracając się do tego, który śpiewał prastāwa, zapytał:

Komentarz:

Prastāwa, pratihāra i udgītha – oto niektóre z mantr Sāma recytowanych podczas ofiary. Ten, kto recytuje prastāwa nazywany jest prastotā, ten, kto recytuje pratihāra, nazywany jest pratihartā, a ten, kto recytuje udgītha, nazywany jest udgātā.

Wers 1.10.9

प्रस्तोतर्या देवता प्रस्तावमन्वायत्ता तां चेदविद्वान्प्रस्तोष्यसि मूर्धा ते विपतिष्यतीति ॥ १.१०.९ ॥

prastotaryā devatā prastāvamanvāyattā tāṃ cedavidvānprastoṣyasi mūrdhā te vipatiṣyatīti || 1.10.9 ||

9. „O Prastotā, jeśli będziesz recytował prastāwa, nie wiedząc nic o bogu, do którego odnosi się ten hymn, twoja głowa spadnie”.

Komentarz:

W tym miejscu pojawia się pytanie, czy ignorant może recytować pisma święte. Według Śaṅkary jest to dozwolone, ale jeśli popełni błędy, grozi mu kara. Może nie będzie go to kosztować głowy, ale może po śmierci udać się do świata swoich przodków, a nie do świata bogów. Ale być może i tak by tam poszedł z powodu innych błędów. Jeśli chodzi o upadek głowy, przekleństwa nie należy rozumieć dosłownie.

Wers 1.10.10

एवमेवोद्गातारमुवाचोद्गातर्या देवतोद्गीथमन्वायत्ता तां चेदविद्वानुद्गास्यसि मूर्धा ते विपतिष्यतीति ॥ १.१०.१० ॥

evamevodgātāramuvācodgātaryā devatodgīthamanvāyattā tāṃ cedavidvānudgāsyasi mūrdhā te vipatiṣyatīti || 1.10.10 ||

10. Następnie Uszasti powiedział to samo osobie śpiewającej udgītha: „O Udgātā, jeśli nie wiesz nic o bogu związanym z udgītha, a mimo to śpiewasz udgītha, spadnie ci głowa”.

Komentarz:

Do tego wersetu nie ma dostępnego komentarza.

Wers 1.10.11

एवमेव प्रतिहर्तारमुवाच प्रतिहर्तर्या देवता प्रतिहारमन्वायत्ता तां चेदविद्वान्प्रतिहरिष्यसि मूर्धा ते विपतिष्यतीति ते ह समारतास्तूष्णीमासांचक्रिरे ॥ १.१०.११ ॥
॥ इति दशमः खण्डः ॥

evameva pratihartāramuvāca pratihartaryā devatā pratihāramanvāyattā tāṃ cedavidvānpratihariṣyasi mūrdhā te vipatiṣyatīti te ha samāratāstūṣṇīmāsāṃcakrire || 1.10.11 ||
|| iti daśamaḥ khaṇḍaḥ ||

Komentarz:

Kiedy Uszasti przemówił w ten sposób do śpiewaków, wszyscy przerwali śpiewanie hymnów. Bali się, że stracą głowy, bo nie wiedzieli o bóstwach związanych z hymnami. Oni też chcieli się tego dowiedzieć od Uszasti.

Spis Treści

Post Views: 60