Czāndogja 1.2 – Medytacja nad Om jako Prāṇa

1. Kiedy bogowie oraz demony, wszyscy będący dziećmi Pradźāpati, walczyli między sobą, bogowie przyjęli Udgītha, myśląc, że w ten sposób będą w stanie pokonać demony.

2. Bogowie czcili prāṇa, która rządzi nozdrzami jako udgītha. Demony jednak źle je wykorzystały. [Dla nich był to tylko narząd węchu.] Dlatego [z powodu tego nadużycia] ludzie wyczuwają przez nozdrza zarówno dobre, jak i nieprzyjemne zapachy.

3. Następnie bogowie czcili mowę jako Udgītha [tj. używali mowy na cześć Om]. Demony jednak przebiły ją złem [tj. nadużyły ją przez ignorancję]. Dlatego ludzie używają narządu mowy, aby mówić zarówno prawdę, jak i nieprawdę. Dzieje się tak, ponieważ mowa została przeszyta złem.

4. Następnie bogowie czcili oko jako Udgītha [na cześć Om]. Demony jednak przeszyły je złem [tj. nadużyły go z ignorancji]. Dlatego ludzie widzą oczami zarówno dobre, jak i złe rzeczy. Widzą jedno i drugie bo oko przeniknięte jest złem (z powodu ignorancji).

5. Następnie bogowie czcili ucho jako Udgītha. Ale demony przeszyły je złem. Słyszy się zatem zarówno to, co jest warte słuchania, jak i to, czego nie warto słyszeć. Bo ucho przeszyte jest złem.

6. Następnie bogowie czcili umysł jako Udgītha. Ale demony zepsuły nawet umysł. W rezultacie umysł ma zarówno dobre jak i złe myśli. Dzieje się tak z powodu niewiedzy, bo umysł przeniknięty jest złem.

7. Następnie bogowie czcili główną (mukhja) prāṇa jako udgītha. Jeśli chodzi o demony, to wszystkie spotkały swój koniec w prāṇa, tak jak gruda ziemi rozpada się na kawałki gdy uderzy w niezniszczalny kamień.

8. Tak jak grudy ziemi rzucane na niezniszczalny kamień same zamieniają się w proch, podobnie jeśli ktoś źle życzy lub wyrządza krzywdę osobie znającej prāṇa, sprowadza w ten sposób własne zniszczenie. Osoba, która zna prāṇa jest odporna na urazy jak kawałek niezniszczalnego kamienia.

9. Jeśli chodzi o główną prāṇa, nie ma dla niej dobrego ani złego zapachu. Dzieje się tak dlatego, że jest czysta [tj. nigdy nie została dotknięta przez zło]. Wszystko co człowiek je i pije z tym (witalnym oddechem, główną prāṇa), robi to tylko po to, by podtrzymać narządy zmysłów [takie jak oczy, uszy itd.]. Kiedy następuje śmierć, główna prāṇa nic nie je ani nie pije [w wyniku czego narządy zmysłów zapadają się]. Dlatego człowiek umiera z otwartymi ustami [różne prāṇa nadal chcą jeść i pić, aby mogły żyć].

10. Mędrzec Aṅgirā czcił główną prāṇa jako Udgītha [tj. Brahmana, do którego skierowana jest Udgītha]. Główna prāṇa nazywana jest āṅgirasa, ponieważ jest rasa [tj. esencją lub podporą] wszystkich aṅga [organów].

11. To dlatego Bṛhaspati czcił prāṇa jako Udgītha. Prāṇa jest uważana za Bṛhaspati, ponieważ vāk [mowa] jest wielka [bṛhatī] a prāṇa jest jej władcą [pati].

12. To dlatego Āyāsya czcił prāṇa jako Udgītha. Uważali to za Āyāsya ponieważ to jest to, co wychodzi [ayate] z ust [āsyāt].

13. Mędrzec Baka, syn Dalbha, poznał prāṇa taką, jaka jest. To dlatego mędrcy z lasu Naimiṣa wybrali go na śpiewaka ich Udgītha. On z kolei spełnił ich życzenia.

14. Jeśli ktoś zna prawdziwe znaczenie prāṇa i czci ją jako Udgītha Akṣara [tj. jako Akṣara Brahman] sam staje się Akṣara Brahman. Następnie czci każdego, kogo chce czcić [tj. śpiewając dla prāṇa śpiewa on dla wszystkich] i osiąga wszystko, czego pragnie. To jest osiągnięcie na poziomie ciała [adhyātma]. [Wewnętrznym osiągnięciem jest to, że staje się jednym z prāṇa – to jest Akṣara Brahmanem.]


Wers 1.2.1

देवासुरा ह वै यत्र संयेतिरे उभये प्राजापत्यास्तद्ध देवा उद्गीथमाजह्रुरनेनैनानभिभविष्याम इति ॥ १.२.१ ॥

devāsurā ha vai yatra saṃyetire ubhaye prājāpatyāstaddha devā udgīthamājahruranenainānabhibhaviṣyāma iti || 1.2.1 ||

1. Kiedy bogowie oraz demony, wszyscy będący dziećmi Pradźāpati, walczyli między sobą, bogowie przyjęli Udgītha, myśląc, że w ten sposób będą w stanie pokonać demony.

Komentarz:

Bogowie i boginie są „jasnymi” dzięki swojej samokontroli, podczas gdy demony są „ciemne”, ponieważ nie mają nad sobą kontroli. Chociaż byli potomkami tego samego Pradźapati, często walczyli ze sobą. Bogowie i boginie reprezentują cnotę; demony reprezentują występek. Ten konflikt między cnotą a występkiem jest wieczny, ale to cnota zawsze zwycięża. Mówi się tutaj, że cnota to udgītha – to znaczy recytowanie Om podczas spełniania ofiar. Bogowie i boginie wybierają ścieżkę wskazaną w pismach świętych, podczas gdy demony postępują dokładnie odwrotnie i przeciwstawiają się pismom świętym. Nic więc dziwnego, że demony przegrywają.

Udgītha jest najwyższa ponieważ jest Om. Jest to Paramātman, Kosmiczna Jaźń.

Wers 1.2.2

ते ह नासिक्यं प्राणमुद्गीथमुपासांचक्रिरे तं हासुराः पाप्मना विविधुस्तस्मात्तेनोभयं जिघ्रति सुरभि च दुर्गन्धि च पाप्मना ह्येष विद्धः ॥ १.२.२ ॥

te ha nāsikyaṃ prāṇamudgīthamupāsāṃcakrire taṃ hāsurāḥ pāpmanā vividhustasmāttenobhayaṃ jighrati surabhi ca durgandhi ca pāpmanā hyeṣa viddhaḥ || 1.2.2 ||

2. Bogowie i boginie czcili prāṇa, która rządzi nozdrzami jako udgītha. Demony jednak źle je wykorzystały. [Dla nich był to tylko narząd węchu.] Dlatego [z powodu tego nadużycia] ludzie wyczuwają przez nozdrza zarówno dobre, jak i nieprzyjemne zapachy.

Komentarz:

Zobacz kontrast między postawą bogów i bogiń a postawą demonów. Dla demonów nozdrza były tylko organem węchu. Będąc tym, kim są, to naturalne, że tak myślą. Ale dla bogów i bogiń nozdrza są siedzibą prāṇa, życiowego oddechu i tam czczą prāṇa. Nozdrza są dla nich święte także z innego powodu: używają ich do recytowania udgītha do prāṇa. Demony nie wiedzą nic o prāṇa ani o udgītha . Dla nich prāṇa jest jedynie tym, co przenosi dobre i złe zapachy.

Wers 1.2.3

अथ ह वाचमुद्गीथमुपासांचक्रिरे तां हासुराः पाप्मना विविधुस्तस्मात्तयोभयं वदति सत्यं चानृतं च पाप्मना ह्येषा विद्धा ॥ १.२.३ ॥

atha ha vācamudgīthamupāsāṃcakrire tāṃ hāsurāḥ pāpmanā vividhustasmāttayobhayaṃ vadati satyaṃ cānṛtaṃ ca pāpmanā hyeṣā viddhā || 1.2.3 ||

3. Następnie bogowie i boginie czcili mowę jako udgītha [tj. używali mowy na cześć Om]. Demony jednak przebiły ją złem [tj. nadużyły ją przez ignorancję]. Dlatego ludzie używają narządu mowy, aby mówić zarówno prawdę, jak i nieprawdę. Dzieje się tak, ponieważ mowa została przeszyta złem.

Komentarz:

Nie ma komentarza do tego wersu.

Wers 1.2.4

अथ ह चक्षुरुद्गीथमुपासांचक्रिरे तद्धासुराः पाप्मना विविधुस्तस्मात्तेनोभयं पश्यति दर्शनीयं चादर्शनीयं च पाप्मना ह्येतद्विद्धम् ॥ १.२.४ ॥

atha ha cakṣurudgīthamupāsāṃcakrire taddhāsurāḥ pāpmanā vividhustasmāttenobhayaṃ paśyati darśanīyaṃ cādarśanīyaṃ ca pāpmanā hyetadviddham || 1.2.4 ||

4. Następnie bogowie i boginie czcili oko jako udgītha [na cześć Om]. Demony jednak przebiły je złem [tj. nadużyły go z ignorancji]. Dlatego ludzie widzą oczami zarówno dobre, jak i złe rzeczy. Widzą jedno i drugie z powodu ignorancji.

Komentarz:

Nie ma komentarza do tego wersu.

Wers 1.2.5

अथ ह श्रोत्रमुद्गीथमुपासांचक्रिरे तद्धासुराः पाप्मना विविधुस्तस्मात्तेनोभयं शृणोति श्रवणीयं चाश्रवणीयं च पाप्मना ह्येतद्विद्धम् ॥ १.२.५ ॥

atha ha śrotramudgīthamupāsāṃcakrire taddhāsurāḥ pāpmanā vividhustasmāttenobhayaṃ śṛṇoti śravaṇīyaṃ cāśravaṇīyaṃ ca pāpmanā hyetadviddham || 1.2.5 ||

5. Następnie bogowie i boginie czcili zdolność słyszenia jako udgītha [w celu wychwalania Om]. Demony jednak przebiły go złem [tj. nadużyły go przez ignorancję]. W rezultacie ludzie słyszą uszami zarówno przyjemne, jak i nieprzyjemne rzeczy. Dzieje się tak z powodu ignorancji.

Komentarz:

Nie ma komentarza do tego wersu.

Wers 1.2.6

अथ ह मन उद्गीथमुपासांचक्रिरे तद्धासुराः पाप्मना विविधुस्तस्मात्तेनोभयंसंकल्पते संकल्पनीयंच चासंकल्पनीयं च पाप्मना ह्येतद्विद्धम् ॥ १.२.६ ॥

atha ha mana udgīthamupāsāṃcakrire taddhāsurāḥ pāpmanā vividhustasmāttenobhayaṃsaṃkalpate saṃkalpanīyaṃca cāsaṃkalpanīyaṃ ca pāpmanā hyetadviddham || 1.2.6 ||

6. Następnie bogowie i boginie czcili umysł, ponieważ umysł umożliwia im intonowanie udgītha [chwały do Om]. Ale demony zepsuły nawet umysł. W rezultacie umysł ma zarówno dobre jak i złe myśli. Dzieje się tak z powodu niewiedzy.

Komentarz:

Prāṇa to inne imię Brahmana. Prāṇa jest czysta, ale kiedy jest związana z narządami zmysłów, nie jest czysta. Podobnie Brahman jako Brahman jest czysty, ale z dodatkami nie jest czysty. Nie jest czysty w tym sensie, że podlega zmianom.

Tutaj te dodatki są określane jako pāpma, nieczyste lub złe, ponieważ są ograniczeniami nałożonymi na Brahmana. Ograniczenia te nie są jednak rzeczywiste, a jedynie pozorne.

Kiedy Upaniszady mówią o organach, mają na myśli narządy wraz z ich bóstwami przewodnimi. Oba są opisane jako pāpma. Wersety te wspominają o niektórych organach, ale należy rozumieć, że to, co jest tutaj powiedziane o niektórych narządach, odnosi się do wszystkich organów i ich bóstw przewodnich.

Wers 1.2.7

अथ ह य एवायं मुख्यः प्राणस्तमुद्गीथमुपासांचक्रिरे तंहासुरा ऋत्वा विदध्वंसुर्यथाश्मानमाखणमृत्वा विध्वंसेतैवम् ॥ १.२.७ ॥

atha ha ya evāyaṃ mukhyaḥ prāṇastamudgīthamupāsāṃcakrire taṃhāsurā ṛtvā vidadhvaṃsuryathāśmānamākhaṇamṛtvā vidhvaṃsetaivam || 1.2.7 ||

7. Następnie bogowie i boginie czcili główną prāṇa jako udgītha. Jeśli chodzi o demony, to wszystkie spotkały swój koniec w prāṇa, tak jak [skiba ziemi] rozpada się na kawałki, gdy uderzy w niezniszczalny kamień.

Komentarz:

Bogowie i boginie czcili czystą prāṇa – to znaczy prāṇa bez organów – jako udgītha. Tak jak poprzednio demony próbowały zranić prāṇa, ale zawiodły. W rzeczywistości zatracili się w prāṇa. Spotkał ich ten sam los, co skibę ziemi rzuconą o granit. Kiedy skiba uderza w granit, rozpada się na małe kawałki i ulega zniszczeniu. Podobnie, demony nie mogą wyrządzić żadnej krzywdy tej prāṇa.

Wers 1.2.8

यथाश्मानमाखणमृत्वा विध्वंसत एवं हैव स विध्वंसते य एवंविदि पापं कामयते यश्चैनमभिदासति स एषोऽश्माखणः ॥ १.२.८ ॥

yathāśmānamākhaṇamṛtvā vidhvaṃsata evaṃ haiva sa vidhvaṃsate ya evaṃvidi pāpaṃ kāmayate yaścainamabhidāsati sa eṣo’śmākhaṇaḥ || 1.2.8 ||

8. Tak jak kawałki ziemi rzucane na niezniszczalny kamień same zamieniają się w proch, podobnie jeśli ktoś źle życzy lub wyrządza krzywdę osobie znającej prāṇa, sprowadza w ten sposób własne zniszczenie. Osoba, która zna prāṇa, jest odporna na urazy jak kawałek niezniszczalnego kamienia.

Komentarz:

Jaka jest różnica między mukhya prāṇa (główna prāṇa) i prāṇa która jest związana z naszym oddychaniem lub wąchaniem? Mukhya prāṇa to najwyższa prāṇa – to znaczy jest Brahmanem. Jest czysta, wszechprzenikająca i samowystarczalna. Ale nasze oddychanie jest związane z narządem węchu i nie jest niezależne. Nie jest też czyste. Ma ograniczenia i jest podatne na pāpma, nieczystości – to znaczy coś co jest czasem dobre, a czasem złe. Jednak Mukhya prāṇa, jest zawsze czysta, zawsze taka sama.

Ten, kto zna prawdziwą naturę prāṇa jest odporny na obrażenia. A każdy, kto spróbuje go skrzywdzić, w końcu skrzywdzi samego siebie.

Wers 1.2.9

नैवैतेन सुरभि न दुर्गन्धि विजानात्यपहतपाप्मा ह्येष तेन यदश्नाति यत्पिबति तेनेतरान्प्राणानवति एतमु एवान्ततोऽवित्त्वोत्क्रमति व्याददात्येवान्तत इति ॥ १.२.९ ॥

naivaitena surabhi na durgandhi vijānātyapahatapāpmā hyeṣa tena yadaśnāti yatpibati tenetarānprāṇānavati etamu evāntato’vittvotkramati vyādadātyevāntata iti || 1.2.9 ||

9. Jeśli chodzi o główną prāṇa, nie ma dla niej dobrego ani złego zapachu. Dzieje się tak dlatego, że jest czysta [tj. nigdy nie została dotknięta przez zło]. Wszystko co człowiek je i pije z tym (witalnym oddechem, główną prāṇa), robi to tylko po to, by podtrzymać narządy zmysłów [takie jak oczy, uszy itd.]. Kiedy następuje śmierć, główna prāṇa nic nie je ani nie pije [w wyniku czego narządy zmysłów zapadają się]. Dlatego człowiek umiera z otwartymi ustami [różne prāṇa nadal chcą jeść i pić, aby mogły żyć].

Komentarz:

Dla głównej prāṇa nie ma dobrego ani złego zapachu ponieważ jest czysta. Egotyzm jest źródłem nieczystości, a główna prāṇa jest wolna od egotyzmu. A będąc wolnym od egotyzmu, główna prana jest bezinteresowna. Ludzie jedzą i piją z powodu głównej prany. Ale główna prāṇa nie je ani nie pije dla siebie. Umożliwia ona podtrzymywanie narządów.

Ale skąd wiemy, że jedzenie i picie spożywane przez główną prāṇa służą podtrzymywaniu narządów? Kiedy następuje śmierć, główna prāṇa przestaje jeść i pić. W rezultacie narządy zmysłów przestają funkcjonować, tak jakby opuściły ciało. Widać jednak, że kiedy człowiek umiera, jego usta są otwarte. Wskazuje to na pragnienie głównej prāṇa, by jeść i pić.

Wers 1.2.10

तं हाङ्गिरा उद्गीथमुपासांचक्र एतमु एवाङ्गिरसं मन्यन्तेऽङ्गानां यद्रसः ॥ १.२.१० ॥

taṃ hāṅgirā udgīthamupāsāṃcakra etamu evāṅgirasaṃ manyante’ṅgānāṃ yadrasaḥ || 1.2.10 ||

10. Mędrzec Aṅgirā czcił główną prāṇa jako Udgītha [tj. Brahmana, do którego skierowana jest Udgītha]. Główna prāṇa nazywana jest āṅgirasa, ponieważ jest rasa [tj. esencją lub podporą] wszystkich aṅga [organów].

Komentarz:

Słowo āṅgirasa pochodzi od aṅga + rasa. Oznacza to, że āṅgirasa jest rasa (esencją) aṅgas (organów). To podpora organów. Jest to to samo co prana. Kiedy mędrzec Aṅgirā wielbi prāṇa, wielbi samego siebie.

Wers 1.2.11

तेन तं ह बृहस्पतिरुद्गीथमुपासांचक्र एतमु एव बृहस्पतिं मन्यन्ते वाग्घि बृहती तस्या एष पतिः ॥ १.२.११ ॥

tena taṃ ha bṛhaspatirudgīthamupāsāṃcakra etamu eva bṛhaspatiṃ manyante vāgghi bṛhatī tasyā eṣa patiḥ || 1.2.11 ||

11. To dlatego Bṛhaspati czcił prāṇa jako Udgītha. Prāṇa jest uważana za Bṛhaspati, ponieważ vāk [mowa] jest wielka [bṛhatī] a prāṇa jest jej władcą [pati].

Komentarz:

Nie ma komentarza do tego wersu.

Wers 1.2.12

तेन तं हायास्य उद्गीथमुपासांचक्र एतमु एवायास्यं मन्यन्त आस्याद्यदयते ॥ १.२.१२ ॥

tena taṃ hāyāsya udgīthamupāsāṃcakra etamu evāyāsyaṃ manyanta āsyādyadayate || 1.2.12 ||

12. To dlatego Āyāsya czcił prāṇa jako Udgītha. Uważali to za Āyāsya ponieważ to jest to, co wychodzi [ayate] z ust [āsyāt].

Komentarz:

Prāṇa jest także Bṛhaspati ponieważ jest ona panem wszelkiej mowy. Āyāsya oznacza „to, co wychodzi z ust”. Jest to prāṇa, ale jest to również imię mędrca.

Aṅgirā, Bṛhaspati i Āyāsya – ci mędrcy czcili prāṇa jako udgītha. W rzeczywistości czcili samych siebie.

Wers 1.2.13

तेन तंह बको दाल्भ्यो विदांचकार ।
स ह नैमिशीयानामुद्गाता बभूव स ह स्मैभ्यः कामानागायति ॥ १.२.१३ ॥

tena taṃha bako dālbhyo vidāṃcakāra |
sa ha naimiśīyānāmudgātā babhūva sa ha smaibhyaḥ kāmānāgāyati || 1.2.13 ||

13. Mędrzec Baka, syn Dalbha, poznał prāṇa taką, jaka jest. To dlatego mędrcy z lasu Naimiṣa wybrali go na śpiewaka ich Udgītha. On z kolei spełnił ich życzenia.

Komentarz:

Nie tylko Aṅgirā i inni mędrcy czcili prāṇa, ale Baka, syn Dalbha, również czynił to samo. Oznacza to, że rozpoznał moc prāṇa. Mędrcy z lasu Naimiṣa byli z niego zadowoleni i wyznaczyli go, aby zaśpiewał dla nich udgītha. W ten sposób wyśpiewał udgītha na cześć prāṇa i swoim występem zadowolił mędrców.

Wers 1.2.14

आगाता ह वै कामानां भवति य एतदेवं विद्वानक्षरमुद्गीथमुपास्त इत्यध्यात्मम् ॥ १.२.१४ ॥
॥ इति द्वितीयः खण्डः ॥

āgātā ha vai kāmānāṃ bhavati ya etadevaṃ vidvānakṣaramudgīthamupāsta ityadhyātmam || 1.2.14 ||
|| iti dvitīyaḥ khaṇḍaḥ ||

14. Jeśli ktoś zna prawdziwe znaczenie prāṇa i czci ją jako Udgītha Akṣara [tj. jako Akṣara Brahman] sam staje się Akṣara Brahman. Następnie czci każdego, kogo chce czcić [tj. śpiewając dla prāṇa śpiewa on dla wszystkich] i osiąga wszystko, czego pragnie. To jest osiągnięcie na poziomie ciała [adhyātma]. [Wewnętrznym osiągnięciem jest to, że staje się jednym z prāṇa – to jest Akṣara Brahmanem.]

Komentarz:

Śpiewanie dla prāṇa jest tym samym, co śpiewanie dla wszystkich, ponieważ prāṇa jest wszystkim. Dzięki niemu możesz nawet osiągnąć wszystko, czego pragniesz.

To tyle, jeśli chodzi o osobę. Wychwalanie Om ma potrójną nagrodę: odnoszącą się do ciała (adhyātma), odnoszącą się do zwierząt (adhibhūta) i odnoszącą się do żywiołów (adhidaiva).