1. Trzy widjā [Ryk, Jadźuḥ i Sāma] razem stanowią hiṁkāra; te trzy światy [ziemia, przestrzeń między ziemią a niebem i niebo] to razem prastāwa; ogień, powietrze i słońce są razem udgitha; gwiazdy, ptaki i promienie to razem pratihāra; węże, gandharwowie i przodkowie to razem nidhaną. Ten Sāma przebywa we wszystkim.
2. Ten, kto wie, że ten Sāma jest we wszystkim, staje się jednością ze wszystkim [lub staje się Panem wszystkiego].
3. Oto werset na ten temat: Jest pięć części Sāma, a każda z nich jest podzielona na trzy części. Nie ma nic wyższego niż te [piętnaście form Sāma].
4. Ten, kto zna Sāma, wie wszystko i prezenty przychodzą do niego ze wszystkich stron. Jego przysięgą będzie ciągłe powtarzanie sobie: „Jestem jednym ze wszystkimi”.
Wers 2.21.1
त्रयी विद्या हिंकारस्त्रय इमे लोकाः स प्रस्तावोऽग्निर्वायुरादित्यः स उद्गीथो नक्षत्राणि वयांसि मरीचयः स प्रतिहारः सर्पा गन्धर्वाः पितरस्तन्निधनमेतत्साम सर्वस्मिन्प्रोतम् ॥ २.२१.१ ॥
trayī vidyā hiṃkārastraya ime lokāḥ sa prastāvo’gnirvāyurādityaḥ sa udgītho nakṣatrāṇi vayāṃsi marīcayaḥ sa pratihāraḥ sarpā gandharvāḥ pitarastannidhanametatsāma sarvasminprotam || 2.21.1 ||
1. Trzy widjā [Ryk, Jadźuḥ i Sāma] razem stanowią hiṁkāra; te trzy światy [ziemia, przestrzeń między ziemią a niebem i niebo] to razem prastāwa; ogień, powietrze i słońce są razem udgitha; gwiazdy, ptaki i promienie to razem pratihāra; węże, gandharwowie i przodkowie to razem nidhaną. Ten Sāma przebywa we wszystkim.
Komentarz:
Według pism świętych Ryg Weda pochodzi z ognia, Jadźur Weda pochodzi z powietrza, a Sāma Weda pochodzi ze słońca. W poprzedniej części omawialiśmy kult Sāma jako ognia, powietrza itp. Teraz podejmuje się oddawanie czci Sāma w formie trzech Wed.
Znajomość trzech Wed może być uważana za hiṁkārę, gdyż przed rozpoczęciem wielbienia należy jej używać. Po hiṁkāra następuje prastāwa. Podobnie po trzech Wedach następują trzy światy i dlatego mówi się o nich, że są prastāwa. Ogień, powietrze i słońce są jak udgītha, gdyż spośród wszystkich rzeczy są one wyższego rzędu. Gwiazdy, ptaki i promienie przychodzą i odchodzą, więc są jak pratihāra. Węże, gandharwowie i przodkowie to nidhana, ponieważ istnieje pewne podobieństwo między nimi a literą dha.
Słowo Sāma nie odnosi się do żadnego konkretnego Sāma. Odnosi się do wszystkiego, co nosi tę nazwę. Słowo to należy rozumieć zgodnie z kontekstem, tak jak ofiary składane są w zależności od bóstw, dla których są przeznaczone.
Wers 2.21.2
स य एवमेतत्साम सर्वस्मिन्प्रोतं वेद सर्वं ह भवति ॥ २.२१.२ ॥
sa ya evametatsāma sarvasminprotaṃ veda sarvaṃ ha bhavati || 2.21.2 ||
2. Ten, kto wie, że ten Sāma jest we wszystkim, staje się jednością ze wszystkim [lub staje się Panem wszystkiego].
Komentarz:
Oto przykład tego, jak daleko może sięgać korzyść z wiedzy o Sāma: jeśli wiesz, że Sāma jest wszędzie i we wszystkim, staniesz się najwyższym Panem wszystkiego.
Wers 2.21.3
तदेष श्लोको यानि पञ्चधा त्रीणी त्रीणि तेभ्यो न ज्यायः परमन्यदस्ति ॥ २.२१.३ ॥
tadeṣa śloko yāni pañcadhā trīṇī trīṇi tebhyo na jyāyaḥ paramanyadasti || 2.21.3 ||
3. Oto werset na ten temat: Jest pięć części Sāma, a każda z nich jest podzielona na trzy części. Nie ma nic wyższego niż te [piętnaście form Sāma].
Komentarz:
Do tej pory omawialiśmy pięć form Sāma: himkāra, prastāwa, udgītha, pratihāra i nidhana. W tym wersecie Upaniszad mówi, że każde z tych pięciu można dalej podzielić na trzy: himkāra jako Ryk, Jadźuḥ i Sāma; prastāwa jako ziemia, przestrzeń pośrednia (między ziemią a niebem) i niebo; udgītha jak ogień, powietrze i słońce; pratihāra jako gwiazdy, ptaki i promienie; i nidhana jako węże, niebiańscy muzycy i przodkowie.
To Sāma manifestuje się we wszystkich tych piętnastu formach. Te formularze obejmują wszystko. Reprezentują najwyższą i najlepszą ze wszystkich rzeczy, ponieważ Sāma jest najwyższą i najlepszą ze wszystkich rzeczy.
Wers 2.21.4
यस्तद्वेद स वेद सर्वं सर्वा दिशो बलिमस्मै हरन्ति सर्वमस्मीत्युपासित तद्व्रतं तद्व्रतम् ॥ २.२१.४ ॥
॥ इति एकविंशः खण्डः ॥
yastadveda sa veda sarvaṃ sarvā diśo balimasmai haranti sarvamasmītyupāsita tadvrataṃ tadvratam || 2.21.4 ||
|| iti ekaviṃśaḥ khaṇḍaḥ ||
4. Ten, kto zna Sāma, wie wszystko i prezenty przychodzą do niego ze wszystkich stron. Jego przysięgą będzie ciągłe powtarzanie sobie: „Jestem jednym ze wszystkimi”.
Komentarz:
Sāma jest najgłębszą istotą ze wszystkich, a ten, kto zna go jako takiego, staje się podobny do Sāma – to znaczy staje się najgłębszą istotą ze wszystkich i wie wszystko. Ludzie przybywają zewsząd z prezentami, aby okazać mu szacunek.
„Jestem Sāma, najgłębszą istotą ze wszystkich” – w ten sposób należy oddawać cześć Sāma. Należy to sobie ciągle powtarzać. Właściwie należy to traktować jako przysięgę.