1. Wszystko to jest Brahman. Wszystko pochodzi od Brahmana, wszystko wraca do Brahmana i wszystko jest podtrzymywane przez Brahmana. Należy zatem spokojnie medytować nad Brahmanem. Każdy człowiek ma swój własny rozum. Tym, czego człowiek pragnie w swoim obecnym życiu, staje się gdy opuszcza ten świat. Należy o tym pamiętać i odpowiednio medytować.
2. Jest kontrolowany przez umysł [tj. jego umysł decyduje, co powinien, a czego nie powinien robić]. Ma subtelne ciało i jest świetlisty. Jeśli czegoś chce, zawsze to osiąga. Jego Jaźń jest nieskazitelna jak niebo. Cały świat jest jego dziełem. [Pragnień jest wiele i] wszystkie te pragnienia są jego pragnieniami. Wszystkie zapachy są jego; podobnie wszystkie gusta są jego. On jest wszędzie na świecie. Nie ma narządów zmysłów i jest wolny od pragnień.
3. Moja Jaźń wewnątrz mego serca jest mniejsza niż ziarnko ryżu, mniejsza niż ziarnko jęczmienia, mniejsza niż ziarnko gorczycy, mniejsza niż ziarnko prosa, mniejsza nawet niż ziarno prosa. Jaźń w moim sercu jest większa niż ziemia, większa niż obszar środkowy, większa niż niebo i większa nawet niż wszystkie te światy.
4. Ten, który jest jedynym stwórcą, którego pragnienia są pragnieniami wszystkich, którego zapachy są zapachami wszystkich, którego smaki są smakami wszystkich, który jest wszędzie, który nie ma narządów zmysłów i jest wolny od pragnień – on jest moją Jaźnią i jest w moim sercu. Nie jest on niczym innym jak Brahmanem. Kiedy opuszczę to ciało, dosięgnę go. Kto mocno w to wierzy, nie ma wątpliwości. [Z pewnością osiągnie Brahmana.] To jest to, co powiedział Śāṇḍilja.
Wers 3.14.1
सर्वं खल्विदं ब्रह्म तज्जलानिति शान्त उपासीत । अथ खलु क्रतुमयः पुरुषो यथाक्रतुरस्मिँल्लोके पुरुषो भवति तथेतः प्रेत्य भवति स क्रतुं कुर्वीत ॥ ३.१४.१ ॥
sarvaṃ khalvidaṃ brahma tajjalāniti śānta upāsīta | atha khalu kratumayaḥ puruṣo yathākraturasmim̐lloke puruṣo bhavati tathetaḥ pretya bhavati sa kratuṃ kurvīta || 3.14.1 ||
1. Wszystko to jest Brahman. Wszystko pochodzi od Brahmana, wszystko wraca do Brahmana i wszystko jest podtrzymywane przez Brahmana. Należy zatem spokojnie medytować nad Brahmanem. Każdy człowiek ma swój własny rozum. Tym, czego człowiek pragnie w swoim obecnym życiu, staje się gdy opuszcza ten świat. Należy o tym pamiętać i odpowiednio medytować.
Komentarz:
Słowo brahman oznacza „najstarszy”, „największy”. Tedźas (ogień), dźala (woda) i prythiwī (ziemia) wyłoniły się z Brahmana w tej kolejności, dlatego nazywane są tadźdźa. Następnie znikają w Brahmanie w odwrotnej kolejności, dlatego nazywane są „talla”. W przeszłości, teraźniejszości i przyszłości – są one podtrzymywane w Brahmanie. Dlatego są jednym z Brahmanem. Upaniszad mówi tutaj, aby przemyśleć to z kratu – to znaczy z wielkim wysiłkiem i głęboką koncentracją.
Kratu oznacza także wolę lub siłę woli. To twoja wola decyduje o twoim przeznaczeniu. Śri Kryszna powiedział Ardźunie (Bhagawad Gita 8.6): „O synu Kunti, w chwili śmierci, kiedy ktoś opuszcza ciało, osiąga każdy przedmiot, o którym myśli, ponieważ [poprzednio] był stale zaabsorbowany myślami o tym.” To pokazuje wagę twojego kratu.
Wers 3.14.2
मनोमयः प्राणशरीरो भारूपः सत्यसंकल्प आकाशात्मा सर्वकर्मा सर्वकामः सर्वगन्धः सर्वरसः सर्वमिदमभ्यत्तोऽवाक्यनादरः ॥ ३.१४.२ ॥
manomayaḥ prāṇaśarīro bhārūpaḥ satyasaṃkalpa ākāśātmā sarvakarmā sarvakāmaḥ sarvagandhaḥ sarvarasaḥ sarvamidamabhyatto’vākyanādaraḥ || 3.14.2 ||
2. Jest kontrolowany przez umysł [tj. jego umysł decyduje, co powinien, a czego nie powinien robić]. Ma subtelne ciało i jest świetlisty. Jeśli czegoś chce, zawsze to osiąga. Jego Jaźń jest nieskazitelna jak niebo. Cały świat jest jego dziełem. [Pragnień jest wiele i] wszystkie te pragnienia są jego pragnieniami. Wszystkie zapachy są jego; podobnie wszystkie gusta są jego. On jest wszędzie na świecie. Nie ma narządów zmysłów i jest wolny od pragnień.
Komentarz:
W ten sposób medytujesz nad swoją Jaźnią. Masz umysł i za pomocą tego umysłu możesz zdecydować, co zrobisz, a czego nie. Masz ciało subtelne składające się z pięciu organów działania (pañća karmendrija), pięciu organów percepcji (pañća dźñānendrija), oddechu życiowego w jego pięciu formach (prāṇa, apāna, wjāna, udāna i samāna) oraz umysłu i intelektu. Jesteś świetlisty. Czegokolwiek pragniesz, zdobywasz. Jesteś nieskazitelny jak niebo i wszechprzenikający. Jesteś jedynym sprawcą rzeczy. Jesteś źródłem wszystkich pragnień i wszystkie twoje pragnienia są czyste. Jesteś także źródłem wszelkich zapachów i smaków. Nie masz organów i jesteś wszędzie. Nie ma niczego, czego byś już nie osiągnął.
Wers 3.14.3
एष म आत्मान्तर्हृदयेऽणीयान्व्रीहेर्वा यवाद्वा सर्षपाद्वा श्यामाकाद्वा श्यामाकतण्डुलाद्वैष म आत्मान्तर्हृदये ज्यायान्पृथिव्या ज्यायानन्तरिक्षाज्ज्यायान्दिवो ज्यायानेभ्यो लोकेभ्यः ॥ ३.१४.३ ॥
eṣa ma ātmāntarhṛdaye’ṇīyānvrīhervā yavādvā sarṣapādvā śyāmākādvā śyāmākataṇḍulādvaiṣa ma ātmāntarhṛdaye jyāyānpṛthivyā jyāyānantarikṣājjyāyāndivo jyāyānebhyo lokebhyaḥ || 3.14.3 ||
3. Moja Jaźń wewnątrz mego serca jest mniejsza niż ziarnko ryżu, mniejsza niż ziarnko jęczmienia, mniejsza niż ziarnko gorczycy, mniejsza niż ziarnko prosa, mniejsza nawet niż ziarno prosa. Jaźń w moim sercu jest większa niż ziemia, większa niż obszar środkowy, większa niż niebo i większa nawet niż wszystkie te światy.
Komentarz:
Podstawową ideą tego wersetu jest to, że Jaźń jest wszystkim i wszędzie. Jest zatem mniejsza od najmniejszego i większa od największego.
Wers 3.14.4
सर्वकर्मा सर्वकामः सर्वगन्धः सर्वरसः सर्वमिदमभ्यात्तोऽवाक्यनादर एष म आत्मान्तर्हृदय एतद्ब्रह्मैतमितः प्रेत्याभिसंभवितास्मीति यस्य स्यादद्धा न विचिकित्सास्तीति ह स्माह शाण्डिल्यः शाण्डिल्यः ॥ ३.१४.४ ॥
॥ इति चतुर्दशः खण्डः ॥
sarvakarmā sarvakāmaḥ sarvagandhaḥ sarvarasaḥ sarvamidamabhyātto’vākyanādara eṣa ma ātmāntarhṛdaya etadbrahmaitamitaḥ pretyābhisaṃbhavitāsmīti yasya syādaddhā na vicikitsāstīti ha smāha śāṇḍilyaḥ śāṇḍilyaḥ || 3.14.4 ||
|| iti caturdaśaḥ khaṇḍaḥ ||
4. Ten, który jest jedynym stwórcą, którego pragnienia są pragnieniami wszystkich, którego zapachy są zapachami wszystkich, którego smaki są smakami wszystkich, który jest wszędzie, który nie ma narządów zmysłów i jest wolny od pragnień – on jest moją Jaźnią i jest w moim sercu. Nie jest on niczym innym jak Brahmanem. Kiedy opuszczę to ciało, dosięgnę go. Kto mocno w to wierzy, nie ma wątpliwości. [Z pewnością osiągnie Brahmana.] To jest to, co powiedział Śāṇḍilja.
Komentarz:
Słowo Jaźń oznacza tutaj Kosmiczną Jaźń (Paramātman). Jeśli wierzysz, że jesteś Kosmiczną Jaźnią i że będziesz wolny, gdy tylko twoja prārabdha karma (rezultaty twoich przeszłych działań, które teraz przynoszą owoce) wyczerpie się i twoje ciało odpadnie – według Śāṇḍilji, rzeczywiście będziesz wolny.