1. Umysł jest Brahmanem – to oddawanie czci nazywane jest adhjātma. Następne jest to, co nazywa się adhidaiwata: Przestrzeń to Brahman. [To znaczy medytuj o przestrzeni jako Brahman.] Zalecane są te dwa sposoby medytacji: adhjātma i adhidaiwata.
2. Brahman jako umysł ma cztery stopy [lub ćwiartki]. Narząd mowy to jedna stopa; prāṇa jest następną stopą; oczy są trzecią stopą; a uszy są czwartą stopą. Jest to adhjātma [fizyczny i mentalny] aspekt Brahmana. Następny jest aspekt adhidaiwata. Ogień to jedna stopa; powietrze to kolejna stopa; słońce jest następną stopą; a ćwiartki to czwarta stopa. Zalecane są te dwa sposoby medytacji: adhjātma i adhidaiwata.
3. Wāk jest jedną z czterech stóp Brahmana [jako umysłu]. Świeci w świetle ognia, a także promieniuje ciepłem. Ten, kto to wie, jaśnieje i promieniuje ciepłem dzięki swojej dobrej pracy, swojej sławie i blaskowi, jaki nabywa dzięki prowadzeniu naukowego i zdyscyplinowanego życia.
4. Prāṇa [narząd węchu] jest jedną z czterech stóp Brahmana [jako umysłu]. Świeci światłem wāju [powietrza] i również promieniuje ciepłem. Ten, kto to wie, jaśnieje i promieniuje ciepłem dzięki swojej dobrej pracy, swojej sławie i blaskowi, jaki nabywa dzięki prowadzeniu naukowego i zdyscyplinowanego życia.
5. Narząd wzroku jest jedną z czterech stóp Brahmana [jako umysłu]. Świeci światłem słonecznym, a także emituje ciepło. Ten, kto to wie, jaśnieje i promieniuje ciepłem dzięki swojej dobrej pracy, swojej sławie i blaskowi, jaki nabywa dzięki prowadzeniu naukowego i zdyscyplinowanego życia.
6. Narząd słuchu jest jedną z czterech stóp Brahmana [jako umysłu]. Świeci światłem ćwiartek, a także emituje ciepło. Ten, kto to wie, jaśnieje i promieniuje ciepłem dzięki swojej dobrej pracy, swojej sławie i blaskowi, jaki nabywa dzięki prowadzeniu naukowego i zdyscyplinowanego życia.
Wers 3.18.1
मनो ब्रह्मेत्युपासीतेत्यध्यात्ममथाधिदैवतमाकाशो ब्रह्मेत्युभयमादिष्टं भवत्यध्यात्मं चाधिदैवतं च ॥ ३.१८.१ ॥
mano brahmetyupāsītetyadhyātmamathādhidaivatamākāśo brahmetyubhayamādiṣṭaṃ bhavatyadhyātmaṃ cādhidaivataṃ ca || 3.18.1 ||
1. Umysł jest Brahmanem – to oddawanie czci nazywane jest adhjātma. Następne jest to, co nazywa się adhidaiwata: Przestrzeń to Brahman. [To znaczy medytuj o przestrzeni jako Brahman.] Zalecane są te dwa sposoby medytacji: adhjātma i adhidaiwata.
Komentarz:
Brahman jest niezwykle subtelny. Podobnie umysł jest również subtelny. I to w umyśle można urzeczywistnić Brahmana. Dlatego stosunkowo łatwo jest myśleć, że umysł jest Brahmanem.
W ten sam sposób ākāśa (przestrzeń) również jest blisko Brahmana. Podobnie jak Brahman jest ogromny, niewidzialny, wszechprzenikający i pozbawiony jakichkolwiek atrybutów. Dlatego właściwe jest medytowanie o ākāśa jako o Brahmanie.
Wers 3.18.2
तदेतच्चतुष्पाद्ब्रह्म वाक्पादः प्राणः पादश्चक्षुः पादः श्रोत्रं पाद इत्यध्यात्ममथाधिदैवतमग्निः पादो वायुः पादा अदित्यः पादो दिशः पाद इत्युभयमेवादिष्टं भवत्यध्यात्मं चैवाधिदैवतं च ॥ ३.१८.२ ॥
tadetaccatuṣpādbrahma vākpādaḥ prāṇaḥ pādaścakṣuḥ pādaḥ śrotraṃ pāda ityadhyātmamathādhidaivatamagniḥ pādo vāyuḥ pādā adityaḥ pādo diśaḥ pāda ityubhayamevādiṣṭaṃ bhavatyadhyātmaṃ caivādhidaivataṃ ca || 3.18.2 ||
2. Brahman jako umysł ma cztery stopy [lub ćwiartki]. Narząd mowy to jedna stopa; prāṇa jest następną stopą; oczy są trzecią stopą; a uszy są czwartą stopą. Jest to adhjātma [fizyczny i mentalny] aspekt Brahmana. Następny jest aspekt adhidaiwata. Ogień to jedna stopa; powietrze to kolejna stopa; słońce jest następną stopą; a ćwiartki to czwarta stopa. Zalecane są te dwa sposoby medytacji: adhjātma i adhidaiwata.
Komentarz:
Słowa pāda nie należy rozumieć dosłownie, gdyż Brahman nie ma stóp. Brahman jest nieskończony, ale tutaj wyobrażony jest jako mający cztery stopy – tak jakby pokrywał nimi cały wszechświat. Pāda oznacza także ćwiartkę lub część.
Najpierw wyobraźmy sobie nasz umysł i ciało razem jako Brahmana. Jest to medytacja na poziomie adhjātma. Następnie wyobraźmy sobie, że ten Brahman ma cztery stopy. Czym są cztery stopy? Są narządami mowy, oddechem życiowym, oczami i uszami.
Możemy również wykonywać tę medytację na poziomie adhidaiwata – to znaczy jako światy i elementy. Najpierw wyobraźmy sobie Brahmana jako akāśa, przestrzeń. Cztery stopy Brahmana byłyby wówczas ogniem (agni), powietrzem (wāju), słońcem (āditja) i ćwiartkami (diśa).
Krowa ma cztery nogi, dzięki którym może iść dokąd chce. Podobnie istota ludzka jest prowadzona tam, gdzie chce się udać za pomocą narządu mowy, narządu węchu, oczu i uszu. Ponownie, tak jak cztery nogi i stopy krowy wychodzą z jej ciała, w ten sam sposób ogień, powietrze, słońce i ćwiartki zdają się wychodzić z przestrzeni.
Wers 3.18.3
वागेव ब्रह्मणश्चतुर्थः पादः सोऽग्निना ज्योतिषा भाति च तपति च भाति च तपति च कीर्त्या यशसा ब्रह्मवर्चसेन य एवं वेद ॥ ३.१८.३ ॥
vāgeva brahmaṇaścaturthaḥ pādaḥ so’gninā jyotiṣā bhāti ca tapati ca bhāti ca tapati ca kīrtyā yaśasā brahmavarcasena ya evaṃ veda || 3.18.3 ||
3. Wāk jest jedną z czterech stóp Brahmana [jako umysłu]. Świeci w świetle ognia, a także promieniuje ciepłem. Ten, kto to wie, jaśnieje i promieniuje ciepłem dzięki swojej dobrej pracy, swojej sławie i blaskowi, jaki nabywa dzięki prowadzeniu naukowego i zdyscyplinowanego życia.
Komentarz:
Zwierzęta poruszają się gdzie chcą za pomocą nóg. Podobnie ludzie odnajdują drogę do Brahmana słuchając jak ktoś o nim mówi. Dlatego narząd mowy nazywany jest jedną z czterech stóp Brahmana.
Ogień daje zarówno światło, jak i ciepło. A ponieważ ogień jest głównym bóstwem mowy, mówi się także, że mowa daje światło i ciepło. Osoba, która potrafi dobrze mówić, zdobywa sławę i popularność; To tak, jakby wykonała wiele dobrej pracy, rozdała dużo pieniędzy na cele charytatywne, albo była wielkim uczonym i wiodła zdyscyplinowane życie. Taka osoba ma promienną osobowość i promieniuje ciepłem (tj. energią).
Wers 3.18.4
प्राण एव ब्रह्मणश्चतुर्थः पादः स वायुना ज्योतिषा भाति च तपति च् भाति च तपति च कीर्त्या यशसा ब्रह्मवर्चसेन य एवं वेद ॥ ३.१८.४ ॥
prāṇa eva brahmaṇaścaturthaḥ pādaḥ sa vāyunā jyotiṣā bhāti ca tapati c bhāti ca tapati ca kīrtyā yaśasā brahmavarcasena ya evaṃ veda || 3.18.4 ||
4. Prāṇa [narząd węchu] jest jedną z czterech stóp Brahmana [jako umysłu]. Świeci światłem wāju [powietrza] i również promieniuje ciepłem. Ten, kto to wie, jaśnieje i promieniuje ciepłem dzięki swojej dobrej pracy, swojej sławie i blaskowi, jaki nabywa dzięki prowadzeniu naukowego i zdyscyplinowanego życia.
Komentarz:
Wāju, powietrze, jest bóstwem przewodnim narządu węchu, ponieważ wāju przenosi zapachy i je ujawnia.
Wers 3.18.5
चक्षुरेव ब्रह्मणश्चतुर्थः पादः स आदित्येन ज्योतिषा भाति च तपति च भाति च तपति च कीर्त्या यशसा ब्रह्मवर्चसेन य एवं वेद ॥ ३.१८.५ ॥
cakṣureva brahmaṇaścaturthaḥ pādaḥ sa ādityena jyotiṣā bhāti ca tapati ca bhāti ca tapati ca kīrtyā yaśasā brahmavarcasena ya evaṃ veda || 3.18.5 ||
5. Narząd wzroku jest jedną z czterech stóp Brahmana [jako umysłu]. Świeci światłem słonecznym, a także emituje ciepło. Ten, kto to wie, jaśnieje i promieniuje ciepłem dzięki swojej dobrej pracy, swojej sławie i blaskowi, jaki nabywa dzięki prowadzeniu naukowego i zdyscyplinowanego życia.
Komentarz:
Oczy potrafią rozróżniać kolory dzięki światłu, jakie otrzymują od słońca. Tak jak krowy mogą wyczuwać drogę nogami, podobnie ludzie potrafią rozpoznawać rzeczy oczami.
Kiedy ktoś wie, w jaki sposób oczy służą za stopy, zdobywa sławę, chwałę i jasność Brahmana, gdyż wtedy może dobrze wykorzystać swoje oczy. Może czytać i uczyć się najlepszych możliwych rzeczy, rzeczy, które przekształcają go w urzeczywistnioną duszę.
Wers 3.18.6
श्रोत्रमेव ब्रह्मणश्चतुर्थः पादः स दिग्भिर्ज्योतिषा भाति च तपति च भाति च तपति च कीर्त्या यशसा ब्रह्मवर्चसेन य एवं वेद य एवं वेद ॥ ३.१८.६ ॥
॥ इति अष्टादशः खण्डः ॥
śrotrameva brahmaṇaścaturthaḥ pādaḥ sa digbhirjyotiṣā bhāti ca tapati ca bhāti ca tapati ca kīrtyā yaśasā brahmavarcasena ya evaṃ veda ya evaṃ veda || 3.18.6 ||
|| iti aṣṭādaśaḥ khaṇḍaḥ ||
6. Narząd słuchu jest jedną z czterech stóp Brahmana [jako umysłu]. Świeci światłem ćwiartek, a także emituje ciepło. Ten, kto to wie, jaśnieje i promieniuje ciepłem dzięki swojej dobrej pracy, swojej sławie i blaskowi, jaki nabywa dzięki prowadzeniu naukowego i zdyscyplinowanego życia.
Komentarz:
Narząd słuchu czerpie swą moc z ćwiartek i poprzez ten narząd zdobywamy wiedzę. Wyniki tej wiedzy mogą być bezpośrednie lub pośrednie. Jednakże prawdziwa wiedza jest wiedzą o Brahmanie. Aby to podkreślić, powtórzono słowo „ten, który wie”. To podkreślenie sugeruje, że jest to wiedza o Brahmanie.
Narząd słuchu jest naszą „stopą”, ponieważ dzięki niemu możemy poznać Brahmana. Ci, którzy znają znaczenie narządu słuchu i używają go we właściwy sposób, zdobywają sławę, sławę i stają się promienni jak Brahman. W końcu urzeczywistnią także Brahmana.