1. Upakosala Kāmalājana żył dwanaście lat z Satjakāma Dźābāla jako uczeń żyjący w celibacie, studiując pisma święte i opiekując się ogniem ofiarnym swojego nauczyciela. Po upływie tego okresu pozostali uczniowie mogli wrócić do domu. Jedynym wyjątkiem był Upakosala. Został zatrzymany.
2. Żona Satjakāma powiedziała do niego: „Brahmaćārin jest znacznie przygnębiony przez wyrzeczenia i z wielką starannością opiekuje się ogniem. Aby ogień nie miał ci tego za złe, sugeruję, żebyś go uczył.” Jednak Satjakāma go nie uczył. Zamiast tego wybrał się w podróż.
3. Upakosala był zdenerwowany i zaczął pościć. Żona jego nauczyciela powiedziała do niego: „Brahmaćārin, zjedz coś. Dlaczego nie jesz?” Upakosala odpowiedział: „Jest we mnie zbyt wiele pragnień i ciągną mnie w różnych kierunkach. Jestem jak ktoś cierpiący na wiele chorób. Nie chcę jeść”.
4. Wtedy ognie – Daksziṇāgni, Gārhapatja i Āhawanīja – zaczęły rozmawiać między sobą: „Ten brahmaćārin schudł od praktykowania wyrzeczeń. Tak długo opiekował się nami z wielką troską. Nauczmy go.” Powiedzieli Upakosali: „Prāṇa jest Brahmanem, ka [szczęście] jest Brahmanem, i kha [przestrzeń] jest Brahmanem”.
5. Upakosala odpowiedział: „Wiem, że prāṇa jest Brahmanem. Ale czy ka i kha są Brahmanem tego nie wiem.” Ognie odpowiedziały: „To, co jest ka, jest również kha, a to, co jest kha, jest również ka.” Wtedy ognie nauczyły go, że Brahman był zarówno prāṇa, jak i ākāśa [przestrzenią].
Wers 4.10.1
उपकोसलो ह वै कामलायनः सत्यकामे जाबाले ब्रह्मचार्यमुवास तस्य ह द्वादश वार्षाण्यग्नीन्परिचचार स ह स्मान्यानन्तेवासिनः समावर्तयंस्तं ह स्मैव न समावर्तयति ॥ ४.१०.१ ॥
upakosalo ha vai kāmalāyanaḥ satyakāme jābāle brahmacāryamuvāsa tasya ha dvādaśa vārṣāṇyagnīnparicacāra sa ha smānyānantevāsinaḥ samāvartayaṃstaṃ ha smaiva na samāvartayati || 4.10.1 ||
1. Upakosala Kāmalājana żył dwanaście lat z Satjakāma Dźābāla jako uczeń żyjący w celibacie, studiując pisma święte i opiekując się ogniem ofiarnym swojego nauczyciela. Po upływie tego okresu pozostali uczniowie mogli wrócić do domu. Jedynym wyjątkiem był Upakosala. Został zatrzymany.
Komentarz:
Do tego wersetu nie ma dostępnego komentarza.
Wers 4.10.2
तं जायोवाच तप्तो ब्रह्मचारी कुशलमग्नीन्परिचचारीन्मा त्वाग्नयः परिप्रवोचन्प्रब्रूह्यस्मा इति तस्मै हाप्रोच्यैव प्रवासांचक्रे ॥ ४.१०.२ ॥
taṃ jāyovāca tapto brahmacārī kuśalamagnīnparicacārīnmā tvāgnayaḥ paripravocanprabrūhyasmā iti tasmai hāprocyaiva pravāsāṃcakre || 4.10.2 ||
2. Żona Satjakāma powiedziała do niego: „Brahmaćārin jest znacznie przygnębiony przez wyrzeczenia i z wielką starannością opiekuje się ogniem. Aby ogień nie miał ci tego za złe, sugeruję, żebyś go uczył.” Jednak Satjakāma go nie uczył. Zamiast tego wybrał się w podróż.
Komentarz:
Do tego wersetu nie ma dostępnego komentarza.
Wers 4.10.3
स ह व्याधिनानशितुं दध्रे तमाचार्यजायोवाच ब्रह्मचारिन्नशान किं नु नाश्नासीति स होवाच बहव इमेऽस्मिन्पुरुषे कामा नानात्यया व्याधीभिः प्रतिपूर्णोऽस्मि नाशिष्यामीति ॥ ४.१०.३ ॥
sa ha vyādhinānaśituṃ dadhre tamācāryajāyovāca brahmacārinnaśāna kiṃ nu nāśnāsīti sa hovāca bahava ime’sminpuruṣe kāmā nānātyayā vyādhībhiḥ pratipūrṇo’smi nāśiṣyāmīti || 4.10.3 ||
3. Upakosala był zdenerwowany i zaczął pościć. Żona jego nauczyciela powiedziała do niego: „Brahmaćārin, zjedz coś. Dlaczego nie jesz?” Upakosala odpowiedział: „Jest we mnie zbyt wiele pragnień i ciągną mnie w różnych kierunkach. Jestem jak ktoś cierpiący na wiele chorób. Nie chcę jeść”.
Komentarz:
Do tego wersetu nie ma dostępnego komentarza.
Wers 4.10.4
अथ हाग्नयः समूदिरे तप्तो ब्रह्मचारी कुशलं नः पर्यचारीद्धन्तास्मै प्रब्रवामेति तस्मै होचुः प्राणो ब्रह्म कं ब्रह्म खं ब्रह्मेति ॥ ४.१०.४ ॥
atha hāgnayaḥ samūdire tapto brahmacārī kuśalaṃ naḥ paryacārīddhantāsmai prabravāmeti tasmai hocuḥ prāṇo brahma kaṃ brahma khaṃ brahmeti || 4.10.4 ||
4. Wtedy ognie – Daksziṇāgni, Gārhapatja i Āhawanīja – zaczęły rozmawiać między sobą: „Ten brahmaćārin schudł od praktykowania wyrzeczeń. Tak długo opiekował się nami z wielką troską. Nauczmy go.” Powiedzieli Upakosali: „Prāṇa jest Brahmanem, ka [szczęście] jest Brahmanem, i kha [przestrzeń] jest Brahmanem”.
Komentarz:
Trzy ognie, którymi tak dobrze opiekował się Upakosala, zostały poruszone widząc jego stan. Czuły także, że jego nauczyciel, Satjakāma, wyrządził mu wielką niesprawiedliwość. Postanowili więc wziąć na siebie obowiązek nauczania go.
Wers 4.10.5
स होवाच विजानाम्यहं यत्प्राणो ब्रह्म कं च तु खं च न विजानामीति ते होचुर्यद्वाव कं तदेव खं यदेव खं तदेव कमिति प्राणं च हास्मै तदाकाशं चोचुः ॥ ४.१०.५ ॥
॥ इति दशमः खण्डः ॥
sa hovāca vijānāmyahaṃ yatprāṇo brahma kaṃ ca tu khaṃ ca na vijānāmīti te hocuryadvāva kaṃ tadeva khaṃ yadeva khaṃ tadeva kamiti prāṇaṃ ca hāsmai tadākāśaṃ cocuḥ || 4.10.5 ||
|| iti daśamaḥ khaṇḍaḥ ||
5. Upakosala powiedział: „Wiem, że prāṇa jest Brahmanem. Ale czy ka i kha są Brahmanem tego nie wiem.” Ognie odpowiedziały: „To, co jest ka, jest również kha, a to, co jest kha, jest również ka.” Wtedy ognie nauczyły go, że Brahman był zarówno prāṇa, jak i ākāśa [przestrzenią].
Komentarz:
Upakosala nie miał trudności z przyjęciem, że prāṇa jest Brahmanem, gdyż prāṇa jest oddechem życiowym, a bez oddechu życiowego życie jest niemożliwe. Ze względu na jego znaczenie można przyznać, że prāṇa jest Brahmanem. Ale jak ka i kha mogą być Brahmanem?
Upakosala pomyślał: „Ka jest szczęściem, ale jakiego rodzaju szczęściem?” Jest to szczęście zrodzone z doświadczenia zmysłowego. Ma zatem charakter przejściowy. Nie może być tym samym, co Brahman. Podobnie kha jest również przejściowe, ponieważ oznacza ākāśa, przestrzeń. Ākāśa jest materialny i dlatego przejściowy.’
Ognie powiedziały następnie, że ka i kha są używane zarówno jako rzeczowniki, jak i przymiotniki, a czasami określają się nawzajem. Kha jako przymiotnik może kwalifikować ka, kiedy ka oznacza Brahmana. Co oznacza tutaj ka? Tutaj oznacza Brahmana bez żadnych atrybutów. Podobnie, kiedy mówimy kha, mamy na myśli ākāśa. Kiedy mówimy, że ka to kha, mamy na myśli „przyjemność” to akāśa. Ale to nie jest materialny ākāśa. Tutaj oznacza to ākāśa, przestrzeń wewnątrz serca. Chodzi o to, że zarówno Brahman, jak i radość (ka) znajdują się w przestrzeni wewnątrz serca (kha).