1. Ognie powiedziały: „O Somja Upakosala, właśnie przekazaliśmy ci wiedzę o ogniu. Jest to także wiedza o Jaźni. Twój nauczyciel opowie ci o drodze do następnego świata”. Po pewnym czasie jego nauczyciel wrócił i zawołał go, mówiąc: „Upakosala”.
2. [Upakosala] odpowiedział: „Tak, panie”. [Jego nauczyciel powiedział:] „O Somja, twoja twarz jaśnieje jak twarz znawcy Brahmana. Kto Cię uczył?” „Panie, któż mnie będzie uczył?” Mówił to tak, jakby chciał ukryć prawdę. Następnie, wskazując na ognie, powiedział: „Wcześniej wyglądały inaczej. Teraz wyglądają tak.” W ten sposób wskazał na ognie. [Nauczyciel zapytał:] „Somja, czego nauczyły cię ognie?”.
3. Upakosala odpowiedział: „Powiedziały tak.” [I powiedział swojemu nauczycielowi wszystko, czego nauczyły go ognie.] Nauczyciel powiedział: „O Somja, one nauczały cię tylko o światach, ale ja nauczę cię o Brahmanie. Tak jak woda nigdy nie przykleja się do liścia lotosu, tak grzech nigdy nie przykleja się do tego, kto zna Brahmana w ten sposób.” Upakosala odpowiedział: „Proszę Panie, naucz mnie o Brahmanie”. Nauczyciel powiedział:
Wers 4.14.1
ते होचुरुपकोसलैषा सोम्य तेऽस्मद्विद्यात्मविद्या चाचार्यस्तु ते गतिं वक्तेत्याजगाम हास्याचार्यस्तमाचार्योऽभ्युवादोपकोसल३ इति ॥ ४.१४.१ ॥
te hocurupakosalaiṣā somya te’smadvidyātmavidyā cācāryastu te gatiṃ vaktetyājagāma hāsyācāryastamācāryo’bhyuvādopakosala3 iti || 4.14.1 ||
1. Ognie powiedziały: „O Somja Upakosala, właśnie przekazaliśmy ci wiedzę o ogniu. To jest także wiedza o Jaźni. Twój nauczyciel opowie ci o drodze do następnego świata”. Po pewnym czasie jego nauczyciel wrócił i zawołał go, mówiąc: „Upakosala”.
Komentarz:
Ognie miał na myśli to, że nauczyciel Upakosali udzieli mu ostatniej lekcji. Powie Upakosali, co powinien zrobić, aby w pełni skorzystać z tego, czego nauczył się od ogni.
Wers 4.14.2
भगव इति ह प्रतिशुश्राव ब्रह्मविद इव सोम्य ते मुखं भाति को नु त्वानुशशासेति को नु मानुशिष्याद्भो इतीहापेव निह्नुत इमे नूनमीदृशा अन्यादृशा इतीहाग्नीनभ्यूदे किं नु सोम्य किल तेऽवोचन्निति ॥ ४.१४.२ ॥
bhagava iti ha pratiśuśrāva brahmavida iva somya te mukhaṃ bhāti ko nu tvānuśaśāseti ko nu mānuśiṣyādbho itīhāpeva nihnuta ime nūnamīdṛśā anyādṛśā itīhāgnīnabhyūde kiṃ nu somya kila te’vocanniti || 4.14.2 ||
2. [Upakosala] odpowiedział: „Tak, panie”. [Jego nauczyciel powiedział:] „O Somja, twoja twarz jaśnieje jak twarz znawcy Brahmana. Kto Cię uczył?” „Panie, któż mnie będzie uczył?” Mówił to tak, jakby chciał ukryć prawdę. Następnie, wskazując na ognie, powiedział: „Wcześniej wyglądały inaczej. Teraz wyglądają tak.” W ten sposób wskazał na ognie. [Nauczyciel zapytał:] „Somja, czego nauczyły cię ognie?”.
Komentarz:
Upakosala znał ograniczenia ogni i dlatego nie chciał powiedzieć swojemu nauczycielowi czego go nauczyły, ani że w ogóle czegokolwiek go nauczyły. Co więcej, zauważył, że w obecności swojego nauczyciela ognie zdawały się zamarznięte ze strachu. Dlatego też jego odpowiedź była niejasna i wymijająca.
Wers 4.14.3
इदमिति ह प्रतिजज्ञे लोकान्वाव किल सोम्य तेऽवोचन्नहं तु ते तद्वक्ष्यामि यथा पुष्करपलाश आपो न श्लिष्यन्त एवमेवंविदि पापं कर्म न श्लिष्यत इति ब्रवीतु मे भगवानिति तस्मै होवाच ॥ ४.१४.३ ॥
॥ इति चतुर्दशः खण्डः ॥
idamiti ha pratijajñe lokānvāva kila somya te’vocannahaṃ tu te tadvakṣyāmi yathā puṣkarapalāśa āpo na śliṣyanta evamevaṃvidi pāpaṃ karma na śliṣyata iti bravītu me bhagavāniti tasmai hovāca || 4.14.3 ||
|| iti caturdaśaḥ khaṇḍaḥ ||
3. Upakosala odpowiedział: „Powiedziały tak.” [I powiedział swojemu nauczycielowi wszystko, czego nauczyły go ognie.] Nauczyciel powiedział: „O Somja, one nauczały cię tylko o światach, ale ja nauczę cię o Brahmanie. Tak jak woda nigdy nie przykleja się do liścia lotosu, tak grzech nigdy nie przykleja się do tego, kto zna Brahmana w ten sposób.” Upakosala odpowiedział: „Proszę Panie, naucz mnie o Brahmanie”. Nauczyciel powiedział:
Komentarz:
Osoba, która poznała Brahmana, jest zawsze czysta. Nic nie jest w stanie jej zabrudzić. Taka osoba nie jest w stanie zrobić nic złego.