Czāndogja 8.8 – Doktryna o Demonach - Swami Wiwekananda i nauki Wedanty

1. [Pradźāpati powiedział:] „Spójrzcie na siebie w naczyniu pełnym wody. Jeśli macie jakiekolwiek wątpliwości co do Jaźni, dajcie mi znać.” Następnie spojrzeli na siebie w wodzie, a Pradźāpati zapytał: „Co widzicie?” Odpowiedzieli: „Widzimy odbicie całego naszego ja, łącznie z naszymi włosami i paznokciami”.

2. Pradźāpati powiedział do nich: „Po dokładnym ubraniu się, założeniu pięknych ubrań i doprowadzeniu się do porządku i czystości zajrzyjcie do miski z wodą.” Tak więc obydwaj ubrali się w piękne ubrania i ubrali się schludnie i czysto. Potem zajrzeli do wody. Pradźāpati zapytał: „Co widzicie?”.

3. Obaj odpowiedzieli: „Czcigodny panie, tak jak my jesteśmy dobrze ubrani w eleganckie ubrania, schludni i czyści, tak samo te dwa odbicia są dobrze ubrane w piękne ubrania, schludne i czyste”. Pradźāpati powiedział: „To jest Jaźń. Jest nieśmiertelna i nieustraszona. To jest Brahman. Następnie oboje wyszli, szczęśliwi w umyśle.

4. Widząc, jak odchodzą, Pradźāpati powiedział sobie: „Odchodzą, nie zdając sobie sprawy ani nie wiedząc nic o Jaźni. Każdy spośród nich, czy to bóg, czy demon, kto zrozumie naukę w ten sposób [myśląc, że ciało jest Jaźnią], będzie zgubiony.” Wiroćana, król demonów, wrócił do demonów szczęśliwy w umyśle i wyjaśnił im Upaniszad: „Ciało jest Jaźnią i na tym świecie należy je czcić i o nie dbać. Jeśli na tym świecie ciało będzie czczone i dobrze się nim opiekuje, można osiągnąć zarówno ten świat, jak i następny.”

5. Dlatego też ludzie dzisiaj na tym świecie mówią: „Och, on jest demonem”, jeśli ta osoba jest pozbawiona uczucia miłosierdzia, nie ma szacunku dla innych i nigdy nie troszczy się o składanie ofiar, ponieważ demony mają wyobrażenie, że ciało jest Jaźnią. Kiedy ktoś umiera ozdabiają ciało wszelkiego rodzaju ofiarami, nowymi ubraniami i biżuterią, ponieważ myślą, że w ten sposób osoba ta podbije drugi świat.

Wers 8.8.1

उदशराव आत्मानमवेक्ष्य यदात्मनो न विजानीथस्तन्मे प्रब्रूतमिति तौ होदशरावेऽवेक्षांचक्राते तौ ह प्रजापतिरुवाच किं पश्यथ इति तौ होचतुः सर्वमेवेदमावां भगव आत्मानं पश्याव आ लोमभ्यः आ नखेभ्यः प्रतिरूपमिति ॥ ८.८.१ ॥

udaśarāva ātmānamavekṣya yadātmano na vijānīthastanme prabrūtamiti tau hodaśarāve’vekṣāṃcakrāte tau ha prajāpatiruvāca kiṃ paśyatha iti tau hocatuḥ sarvamevedamāvāṃ bhagava ātmānaṃ paśyāva ā lomabhyaḥ ā nakhebhyaḥ pratirūpamiti || 8.8.1 ||

Komentarz:

Pradźāpati powiedział im, aby przynieśli garnek z wodą. Przynieśli go, a on powiedział: „Spójrzcie w wodę. Co widzicie? Jeśli macie jakiekolwiek wątpliwości, jeśli nie jest to dla was jasne co dokładnie mam na myśli, mówiąc, że Jaźń jest w wodzie, zapytajcie mnie. Życzliwy nauczyciel jest zawsze gotowy odpowiedzieć na każde pytanie jakie może zadać uczeń. Zamiast jednak myśleć i zadawać pytania po prostu powiedzieli, że widzą odbicie własnych ciał – włosów i paznokci. Kiedy uwzględnili nawet włosy i paznokcie, powinno być dla nich oczywiste, że to nie może być Jaźń.

W filozofii Wedānty znajduje się ilustracja gwiazdy polarnej. Jak pokazać komuś gwiazdę polarną? Najpierw zwracasz uwagę tej osoby na drzewo. Następnie wskazujesz na dużą gałąź drzewa, a następnie na mniejszą gałąź, a następnie na gwiazdę polarną znajdującą się za nią. Więc prowadzisz tę osobę krok po kroku. To właśnie próbuje zrobić Pradźāpati. Nie próbuje ich wprowadzić w błąd ale krok po kroku zabrać ich z miejsca, w którym się znajdują.

Wers 8.8.2

तौ ह प्रजापतिरुवाच साध्वलंकृतौ सुवसनौ परिष्कृतौ भूत्वोदशरावेऽवेक्षेथामिति तौ ह साध्वलंकृतौ सुवसनौ परिष्कृतौ भूत्वोदशरावेऽवेक्षांचक्राते तौ ह प्रजापतिरुवाच किं पश्यथ इति ॥ ८.८.२ ॥

tau ha prajāpatiruvāca sādhvalaṃkṛtau suvasanau pariṣkṛtau bhūtvodaśarāve’vekṣethāmiti tau ha sādhvalaṃkṛtau suvasanau pariṣkṛtau bhūtvodaśarāve’vekṣāṃcakrāte tau ha prajāpatiruvāca kiṃ paśyatha iti || 8.8.2 ||

Komentarz:

Teraz Pradźāpati mówi im, aby się umyli, włożyli piękne ubrania i ozdoby, a następnie ponownie zajrzeli do miski z wodą. Próbował wzbudzić w ich umysłach wątpliwości. Jest to jeden ze sposobów nauczania Prawdy.

Wers 8.8.3

तौ होचतुर्यथैवेदमावां भगवः साध्वलंकृतौ सुवसनौ परिष्कृतौ स्व एवमेवेमौ भगवः साध्वलंकृतौ सुवसनौ परिष्कृतावित्येष आत्मेति होवाचैतदमृतमभयमेतद्ब्रह्मेति तौ ह शान्तहृदयौ प्रवव्रजतुः ॥ ८.८.३ ॥

tau hocaturyathaivedamāvāṃ bhagavaḥ sādhvalaṃkṛtau suvasanau pariṣkṛtau sva evamevemau bhagavaḥ sādhvalaṃkṛtau suvasanau pariṣkṛtāvityeṣa ātmeti hovācaitadamṛtamabhayametadbrahmeti tau ha śāntahṛdayau pravavrajatuḥ || 8.8.3 ||

Komentarz:

Teraz Indra i Wiroćana widzą siebie w pięknych ubraniach i ozdobach. Tak jak powinno być dla nich oczywiste, że Jaźń nie jest ciałem z włosami i paznokciami, tym bardziej powinno być oczywiste, że Jaźń nie jest ciałem w jego pięknych ubraniach, ponieważ wcześniej takich ubrań nie nosili. Pradźāpati próbował sprowokować ich do myślenia. Czy ciało w swych pięknych szatach jest nieśmiertelne i wolne od strachu? Jeśli się nie zmienia, dlaczego wygląda inaczej, gdy zakładasz inne ubrania? Ale oni odeszli bardzo szczęśliwi, myśląc, że znają odpowiedź.

Zwykle nasze umysły krążą tam i z powrotem z wątpliwościami i niezdecydowaniem. Taka jest natura umysłu. Ale Upaniszad mówi, że Indra i Wiroćana odeszli śāntahrydaja, mając spokojne umysły. Oznacza to, że bez wątpienia i bez żadnych pytań. Oznacza to, że uważają, że otrzymali satysfakcjonującą odpowiedź na swoje pytanie i problem został rozwiązany.

Wers 8.8.4

तौ हान्वीक्ष्य प्रजापतिरुवाचानुपलभ्यात्मानमननुविद्य व्रजतो यतर एतदुपनिषदो भविष्यन्ति देवा वासुरा वा ते पराभविष्यन्तीति स ह शान्तहृदय एव विरोचनोऽसुराञ्जगाम तेभ्यो हैतामुपनिषदं प्रोवाचात्मैवेह महय्य आत्मा परिचर्य आत्मानमेवेह महयन्नात्मानं परिचरन्नुभौ लोकाववाप्नोतीमं चामुं चेति ॥ ८.८.४ ॥

tau hānvīkṣya prajāpatiruvācānupalabhyātmānamananuvidya vrajato yatara etadupaniṣado bhaviṣyanti devā vāsurā vā te parābhaviṣyantīti sa ha śāntahṛdaya eva virocano’surāñjagāma tebhyo haitāmupaniṣadaṃ provācātmaiveha mahayya ātmā paricarya ātmānameveha mahayannātmānaṃ paricarannubhau lokāvavāpnotīmaṃ cāmuṃ ceti || 8.8.4 ||

Komentarz:

Pradźāpati ubolewał nad faktem, że wyszli bez pytania o wyjaśnienia. Był ich nauczycielem i życzliwym człowiekiem, a także dziadkiem. Powiedział: „Biedne dzieci, one odeszły, nic nie wiedząc. Powinni byli mnie zapytać: „Kiedy zmienia się ciało, czy to oznacza, że Jaźń również się zmienia?” Ale nie zadawali żadnych pytań. Ponieważ nie rozumieją, zejdą z właściwej ścieżki.”

Wiroćana wrócił do demonów i powiedział: „Znam odpowiedź. Ciało jest Jaźnią. Odżywiajcie to ciało i opiekujcie się nim; jedzcie, pijcie i weselcie się; bawcie się dobrze – taki jest cel życia demona, czyli materialisty. To, co materialne, co można dostrzec narządami zmysłów, to jest rzeczywistość. A to, czego nie można dostrzec, nie jest realne. To jest doktryna, którą głosił Wiroćana.

Upaniszad używa słowa upaniszad w odniesieniu do tego, czego Wiroćana nauczał demony, ale używa tego słowa ironicznie. Słowo upaniszad oznacza niḥśesza – to znaczy „całkowicie niszczy” twoją ignorancję. Upaniszad ma dać ci poznanie Jaźni. Ale Wiroćana uznał, że ta naukę oznacza, że ciało jest Jaźnią. Myślał, że oddając cześć i dbając o ciało zyska się nie tylko ten świat, ale i tamten świat.

Wers 8.8.5

तस्मादप्यद्येहाददानमश्रद्दधानमयजमानमाहुरासुरो बतेत्यसुराणां ह्येषोपनिषत्प्रेतस्य शरीरं भिक्षया वसनेनालंकारेणेति संस्कुर्वन्त्येतेन ह्यमुं लोकं जेष्यन्तो मन्यन्ते ॥ ८.८.५ ॥
॥ इति अष्टमः खण्डः ॥

tasmādapyadyehādadānamaśraddadhānamayajamānamāhurāsuro batetyasurāṇāṃ hyeṣopaniṣatpretasya śarīraṃ bhikṣayā vasanenālaṃkāreṇeti saṃskurvantyetena hyamuṃ lokaṃ jeṣyanto manyante || 8.8.5 ||
|| iti aṣṭamaḥ khaṇḍaḥ ||

Komentarz:

Upaniszad mówi tutaj, że istnieje klasa ludzi, którzy nie są zainteresowani samodyscypliną. Oni są demonami. Interesują ich jedynie przyjemności zmysłowe i wierzą jedynie w to, co może być postrzegane zmysłami i co jest przed nimi obecne. Nie wierzą w Boga i nie interesują ich sprawy wyższe. Są samolubni i nie dają nic na cele charytatywne. Nie wierzą w rzeczy wyższe i nie szanują niczego, co dobre – dobrych ludzi i dobrych uczynków. I nie wierzą w ofiary. Ich postawa jest następująca: „Dlaczego powinienem dzielić się tym, co mam? Chcę wszystkiego dla siebie.

Jaki jest cel ich życia? Jaki jest ich ideał? Tylko to, co dotyczy ich ciała. Ciało jest dla nich wszystkim. Nawet gdy ktoś umiera, ozdabiają ciało wszelkimi rzeczami, które mu się podobają – kwiatami, girlandami, zapachami, ozdobami, jedwabnymi ubraniami. Wszystko po to, żeby ciało wyglądało pięknie, tak jak piękne jest martwe ciało! Myślą, że jeśli odpowiednio udekoruje się ciało, zmarły będzie wyglądał jak książę i zdobędzie niebo. Myślą, że bogowie i boginie przyjmą go jako swojego władcę i tak dalej.

W starożytnym Egipcie, gdy faraonowie umierali ich ciała smarowano specjalnymi maściami, aby je zakonserwować. A kiedy złożono ich w grobowcach, złożono tam także ciała ich sług aby mogli się nimi opiekować. Poza tym do grobowca wkładano wszystkie naczynia i rzeczy, których używali faraonowie. Wszystko poszło z nimi.

Hinduska koncepcja jest jednak taka, że ciało ulegnie rozkładowi i zniszczeniu, ale Jaźń jest niezależna od ciała. Jaźń nigdy nie ulegnie rozkładowi i nigdy nie zginie. Powszechnym doświadczeniem jest to, że gdy ktoś umiera, wszystkie jego narządy są nienaruszone, ale jeśli z nim rozmawiamy, on nie odpowiada. Dlaczego? Ponieważ Jaźń opuściła ciało.

Upaniszad nie chce powiedzieć, że ciało nie jest ważne. Jest ono ważne jako środek do osiągnięcia znajomości Jaźni. Jest to narzędzie potrzebne do postępu w naszym życiu duchowym, a także w naszym doczesnym życiu. Jak mówi Muṇḍaka Upaniszad: „Nājamātmā balahīnena labhjaḥ – tej Jaźni nie może osiągnąć ten, kto nie ma siły”. Jeśli masz słabe, wątłe ciało, nie możesz walczyć ani podejmować ciągłego wysiłku w jakimkolwiek powołaniu – czy to duchowym, czy świeckim. Kiedy jednak przywiązuje się zbyt dużą wagę do ciała, zapominamy, że nie jesteśmy ciałem, ale Jaźnią.

Spis Treści

Post Views: 51