1. Ale jeszcze zanim Indra powrócił do bogów, w jego umyśle pojawiła się wątpliwość: „Kiedy ciało jest dobrze udekorowane, odbicie również jest dobrze udekorowane. Kiedy ciało jest ubrane w piękne ubrania, odbicie także jest w pięknych ubraniach. Kiedy ciało jest schludne i czyste, odbicie również jest schludne i czyste. Załóżmy jeszcze raz, że ktoś jest niewidomy. Wtedy odbicie pokaże ślepe ciało. Albo jeśli ciało jest kulawe, odbicie pokaże kulawe ciało. Lub jeśli ciało zostało w jakiś sposób zranione, odbicie pokaże to samo. Z drugiej strony, jeśli ciało zostanie zniszczone, odbicie zniknie. Nie widzę, żeby coś dobrego z tego wynikło”.
2. Indra wrócił z paliwem w ręku. Pradźāpati zapytał: „Indra, wyszedłeś szczęśliwy z Wiroćaną. Co sprawiło, że wróciłeś?” Indra odpowiedział: „Panie, kiedy ciało jest dobrze udekorowane, odbicie również jest dobrze udekorowane. Kiedy ciało jest ubrane w piękne ubrania, odbicie także jest w pięknych ubraniach. Kiedy ciało jest schludne i czyste, odbicie również jest schludne i czyste. Załóżmy jeszcze raz, że ktoś jest niewidomy. Wtedy odbicie pokaże ślepe ciało. Albo jeśli ciało jest kulawe, odbicie pokaże kulawe ciało. Lub jeśli ciało zostało w jakiś sposób zranione, odbicie pokaże to samo. Z drugiej strony, jeśli ciało zostanie zniszczone, odbicie zniknie. Nie widzę w tym nic dobrego”.
3. Pradźāpati powiedział: „Indra, jest to tak. Jeszcze raz wyjaśnię Ci sprawę. Zostań tu jeszcze trzydzieści dwa lata. Indra mieszkał tam kolejne trzydzieści dwa lata. Wtedy Pradźāpati powiedział do niego:
Wers 8.9.1
अथ हेन्द्रोऽप्राप्यैव देवानेतद्भयं ददर्श यथैव खल्वयमस्मिञ्छरीरे साध्वलंकृते साध्वलंकृतो भवति सुवसने सुवसनः परिष्कृते परिष्कृत एवमेवायमस्मिन्नन्धेऽन्धो भवति स्रामे स्रामः परिवृक्णे परिवृक्णोऽस्यैव शरीरस्य नाशमन्वेष नश्यति नाहमत्र भोग्यं पश्यामीति ॥ ८.९.१ ॥
atha hendro’prāpyaiva devānetadbhayaṃ dadarśa yathaiva khalvayamasmiñcharīre sādhvalaṃkṛte sādhvalaṃkṛto bhavati suvasane suvasanaḥ pariṣkṛte pariṣkṛta evamevāyamasminnandhe’ndho bhavati srāme srāmaḥ parivṛkṇe parivṛkṇo’syaiva śarīrasya nāśamanveṣa naśyati nāhamatra bhogyaṃ paśyāmīti || 8.9.1 ||
1. Ale jeszcze zanim Indra powrócił do bogów, w jego umyśle pojawiła się wątpliwość: „Kiedy ciało jest dobrze udekorowane, odbicie również jest dobrze udekorowane. Kiedy ciało jest ubrane w piękne ubrania, odbicie także jest w pięknych ubraniach. Kiedy ciało jest schludne i czyste, odbicie również jest schludne i czyste. Załóżmy jeszcze raz, że ktoś jest niewidomy. Wtedy odbicie pokaże ślepe ciało. Albo jeśli ciało jest kulawe, odbicie pokaże kulawe ciało. Lub jeśli ciało zostało w jakiś sposób zranione, odbicie pokaże to samo. Z drugiej strony, jeśli ciało zostanie zniszczone, odbicie zniknie. Nie widzę, żeby coś dobrego z tego wynikło”.
Komentarz:
Wiroćana był szczęśliwy. Nie miał już żadnych wątpliwości i pytań. Podobała mu się koncepcja ciała będącego Jaźnią. Ale co z Indrą? Indra był wyższą istotą. Był bogiem i posiadał pewne cechy duchowe. Podczas gdy Wiroćana myślał, że Pradźāpati mówił, że ciało jest Jaźnią, Indra myślał, że mówił, że odbicie było Jaźnią.
Indra również opuścił Pradźāpati i zaczął wracać do domu, ale wtedy uderzyły go wątpliwości: „Jak to odbicie może być moją Jaźnią? To nie może być. Kiedy po raz pierwszy spojrzałem na odbicie w wodzie, wyglądało w jeden sposób. Potem, kiedy założyłem eleganckie ubrania, wyglądało inaczej. Załóżmy, że stracę kończynę. Odbicie pokaże, że brakuje kończyny. Jakakolwiek zmiana zajdzie w ciele, będzie widoczna w odbiciu. A jeśli ciało umrze, odbicie zniknie. Ale sam Pradźāpati mówił o Jaźni jako o czymś stałym, wolnym od wszelkich wad i nieśmiertelnym. To jest coś, co się nie zmienia. Co Pradźāpati miał na myśli, mówiąc: „To jest Jaźń”? Z pewnością odbiciem nie może być Jaźń. Ta odpowiedź mnie nie satysfakcjonuje.”
Wers 8.9.2
स समित्पाणिः पुनरेयाय तं ह प्रजापतिरुवाच मघवन्यच्छान्तहृदयः प्राव्राजीः सार्धं विरोचनेन किमिच्छन्पुनरागम इति स होवाच यथैव खल्वयं भगवोऽस्मिञ्छरीरे साध्वलंकृते साध्वलंकृतो भवति सुवसने सुवसनः परिष्कृते परिष्कृत एवमेवायमस्मिन्नन्धेऽन्धो भवति स्रामे स्रामः परिवृक्णे परिवृक्णोऽस्यैव शरीरस्य नाशमन्वेष नश्यति नाहमत्र भोग्यं पश्यामीति ॥ ८.९.२ ॥
sa samitpāṇiḥ punareyāya taṃ ha prajāpatiruvāca maghavanyacchāntahṛdayaḥ prāvrājīḥ sārdhaṃ virocanena kimicchanpunarāgama iti sa hovāca yathaiva khalvayaṃ bhagavo’smiñcharīre sādhvalaṃkṛte sādhvalaṃkṛto bhavati suvasane suvasanaḥ pariṣkṛte pariṣkṛta evamevāyamasminnandhe’ndho bhavati srāme srāmaḥ parivṛkṇe parivṛkṇo’syaiva śarīrasya nāśamanveṣa naśyati nāhamatra bhogyaṃ paśyāmīti || 8.9.2 ||
2. Indra wrócił z paliwem w ręku. Pradźāpati zapytał: „Indra, wyszedłeś szczęśliwy z Wiroćaną. Co sprawiło, że wróciłeś?” Indra odpowiedział: „Panie, kiedy ciało jest dobrze udekorowane, odbicie również jest dobrze udekorowane. Kiedy ciało jest ubrane w piękne ubrania, odbicie także jest w pięknych ubraniach. Kiedy ciało jest schludne i czyste, odbicie również jest schludne i czyste. Załóżmy jeszcze raz, że ktoś jest niewidomy. Wtedy odbicie pokaże ślepe ciało. Albo jeśli ciało jest kulawe, odbicie pokaże kulawe ciało. Lub jeśli ciało zostało w jakiś sposób zranione, odbicie pokaże to samo. Z drugiej strony, jeśli ciało zostanie zniszczone, odbicie zniknie. Nie widzę w tym nic dobrego”.
Komentarz:
Indra ponownie udał się do Pradźāpati z paliwem w ręku jako symbol poddania i pokory. Śaṅkara czyni tutaj bardzo znaczący komentarz. Powstaje pytanie: „Wiroćana odszedł zadowolony, ale dlaczego Indra wrócił?” Śaṅkara mówi, że rozumiemy rzeczy zgodnie z naszym własnym poziomem i skłonnościami – zgodnie z naszą własną naturą.
Śaṅkara cytuje podany w Bryhadāraṇjaka Upaniszad przykład Pradźāpati pouczającego bogów, ludzi i asurów. Wszystkim Pradźāpati dał tę samą instrukcję: po prostu powiedział „da”. Bogowie zrozumieli, że mówił dāmjata, czyli panuj nad sobą. Ludzie zrozumieli, że oznacza to datta, czyli dawanie jałmużny. A asury myślały, że mówił dajadhwam, bądź współczujący.
Wszyscy słyszeli to samo, ale interpretowali to inaczej, zgodnie ze swoją naturą. Bogowie mają najczystszą naturę. Są najbliżej Brahmana. Co uniemożliwia im zjednoczenie się z Brahmanem? To tylko bardzo cienka warstwa niewiedzy. Muszą posiadać pełną miarę czystości, a samodyscyplina jest tym, co prowadzi do tej czystości. Właśnie dlatego przyjęli to polecenie jako oznaczające, że powinni ćwiczyć samokontrolę.
Następni są ludzie. Są dobrzy, ale mogliby być lepsi. Jak? Praktykując bezinteresowność. Powinni dawać z siebie wszystko, dzielić się z innymi tym, co mają a nie być samolubni.
Ale demony nie są gotowe na samokontrolę ani na miłość. Z natury są bardzo okrutni i namiętni. Dlatego przyjęli, że pouczenie oznaczało, że nie powinni być okrutni, lecz że powinni okazywać miłosierdzie innym.
Oto trzy cechy, które odnajdujemy wśród ludzi. Jeden rodzaj osób musi ćwiczyć samokontrolę; inny rodzaj: dobroczynność; i trzeci rodzaj, miłosierdzie. Wszystko zależy od poziomu, na jakim się ktoś znajduje.
Wedānta mówi, że musisz być gotowy na otrzymanie wiedzy o Jaźni. Musisz być przygotowany. To jak dana osoba rozumie instrukcje zależy od tego, jak bardzo była przygotowana. Pradźāpati nie próbował oszukać Indry i Wiroćany. Poddawał ich próbie, ale wiedział, że nie byli przygotowani na przyjęcie wiedzy o Jaźni.
Wers 8.9.3
एवमेवैष मघवन्निति होवाचैतं त्वेव ते भूयोऽनुव्याख्यास्यामि वसापराणि द्वात्रिंशतं वर्षाणीति स हापराणि द्वात्रिंशतं वर्षाण्युवास तस्मै होवाच ॥ ८.९.३ ॥
॥ इति नवमः खण्डः ॥
evamevaiṣa maghavanniti hovācaitaṃ tveva te bhūyo’nuvyākhyāsyāmi vasāparāṇi dvātriṃśataṃ varṣāṇīti sa hāparāṇi dvātriṃśataṃ varṣāṇyuvāsa tasmai hovāca || 8.9.3 ||
|| iti navamaḥ khaṇḍaḥ ||
3. Pradźāpati powiedział: „Indra, jest to tak. Jeszcze raz wyjaśnię Ci sprawę. Zostań tu jeszcze trzydzieści dwa lata. Indra mieszkał tam kolejne trzydzieści dwa lata. Wtedy Pradźāpati powiedział do niego:
Komentarz:
Pradźāpati był oczywiście zadowolony z powrotu Indry, chciał jednak, aby praktykował brahmaćarję przez kolejne trzydzieści dwa lata. Następnie ponownie udzielił mu instrukcji.