Rozdział Pierwszy

Jest niedziela, trzeci dzień ciemnych dwóch tygodni w miesiącu Aszadha, 22 lipca 1883 roku. Wielbiciele ponownie przybyli aby zobaczyć się ze Śri Ramakryszną. Na ogół nie mają czasu na przychodzenie w inne dni tygodnia. Adhar, Rakhal i M. przybyli do świątyni Kali z Kalkuty około pierwszej lub drugiej po południu. Przyjechali wynajętym powozem. Śri Ramakryszna trochę odpoczął po swoim południowym posiłku. Jest tam również Mani Mallick i kilku innych wielbicieli.

Świątynia Radhakanty i świątynia Bhawatarini¹ znajdują się we wschodniej części dużego dziedzińca świątyni Kali Rasmani. Dwanaście świątyń Śiwy znajduje się w zachodniej części. Bezpośrednio na północ od rzędu świątyń Śiwy znajduje się pokój Śri Ramakryszna Dewy. Na zachód od jego pokoju znajduje się półkolista weranda. Stamtąd patrząc na zachód obserwuje Ganges. Pomiędzy nabrzeżem Gangesu a werandą znajduje się rozległy ogród kwiatowy należący do świątyni. Rozciąga się od południowej granicy do pańćawati na północy, gdzie Śri Ramakryszna praktykował wyrzeczenia. Na wschód od ogrodu znajdują się dwa wejścia. Przy pokoju Paramahamsa Dewy rośnie kilka drzew poinciana.² W pobliżu znajdują się gardenia, kokilax³ oraz białe i czerwone oleandry. Na wewnętrznej ścianie pokoju Śri Ramakryszny wiszą obrazy bogów i bogiń, wśród nich obraz Chrystusa trzymającego Piotra za rękę, aby uratować go przed utonięciem. Znajduje się tam również kamienny wizerunek Buddy. Śri Ramakryszna siedzi zwrócony twarzą na północ na drewnianym łóżku. Wielbiciele siedzą, niektórzy na podłodze, niektórzy na macie, a inni na małych dywanikach.⁴ Wszyscy wpatrują się w błogą postać wielkiego człowieka. Niedaleko pokoju, po zachodniej stronie wału, na południu płynie święta rzeka Ganges. To tak, jakby silny prąd pory deszczowej pędził na spotkanie morza, spoglądając na pokój medytacyjny wielkiego świętego i dotykając go po drodze.

Mani Mallick jest wielbicielem Brahmo, ma sześćdziesiąt lub sześćdziesiąt pięć lat. Kilka dni temu odwiedził Kaśi.⁵ Dziś przyszedł zobaczyć się z Thakurem i zdać mu relację ze swojej wizyty.

Mani Mallick: „Spotkałem innego sadhu. Powiedział: «Bez kontroli nad zmysłami nic nie można osiągnąć. W czym pomoże zwykłe wołanie: «Panie, Panie»?»”

Śri Ramakryszna: „Czy wiesz w co wierzą ludzie tacy jak ten sadhu? Że najpierw należy praktykować dyscypliny duchowe: spokój (śama), samokontrolę (dama) i wyrozumiałość (titiksza). Ci ludzie dążą do nirwany. Są Wedantystami. Medytują tylko nad tym: «Brahman jest rzeczywisty, a świat iluzoryczny». To niezwykle trudna ścieżka. Jeśli świat jest iluzoryczny, ty też jesteś iluzoryczny. Ci, którzy tak mówią, również są iluzoryczni i to, co mówią, jest również jak sen. To bardzo zawiła filozofia.”

„Wiesz, jak to jest? Jak płonąca kamfora, która nie pozostawia śladu. Kiedy spalasz drewno opałowe, nadal otrzymujesz pozostałości popiołu. Po ostatecznym rozumowaniu przychodzi samadhi. Wtedy nie ma świadomości «ja», «ty» i «wszechświata».”

Spotkania z panditem Padmaloćanem i Widjasagarem

„Padmaloćan był człowiekiem o wielkiej wiedzy duchowej. Miał do mnie wielki szacunek pomimo tego, że powtarzałem «Matko, Matko». Padmaloćan był nadwornym mędrcem króla Burdwanu. Przybył do Kalkuty i zamieszkał w domku ogrodowym niedaleko Kamarhati. Miałem ochotę odwiedzić tego mędrca, ale wysłałem Hridaja żeby się dowiedział, czy nie ma w nim próżności. Powiedziano mi, że pandit nie ma ego. Więc się z nim spotkałem. Taki wielki dźńani i taki pandit! A jednak zaczął płakać gdy usłyszał jak śpiewam pieśń Ramprasada. Satysfakcji, jaką znalazłem w rozmowie z nim, nie znalazłem nigdy u nikogo innego. Powiedział mi: «Porzuć pragnienie przebywania w towarzystwie bhaktów. Wszyscy ci różni ludzie sprowadzą na ciebie upadek». Pewnego razu odbył pisemną rozmowę z Utsawanandą, guru Waisznawćarana. Powiedział do mnie: «Pozwól, że ci o tym opowiem». Na spotkaniu odbyła się dyskusja na temat tego, kto jest większy, Śiwa czy Brahma. Pod koniec dyskusji pandici skonsultowali się z Padmaloćanem. Padmaloćan był tak niewinny, że odpowiedział: «Ani jeden z moich przodków przez czternaście pokoleń nie widział Śiwy ani Brahmy». Słysząc o moim wyrzeczeniu się «pożądliwości i chciwości», pewnego dnia powiedział do mnie: «Dlaczego z nich zrezygnowałeś? To są pieniądze, a tamto jest gliną. Takie poczucie różnicy wynika z ignorancji». Co mogłem mu powiedzieć? Powiedziałem: «Nie wiem, mój drogi! Nie przepadam za pieniędzmi i tym podobnymi rzeczami».”

Organizacje charytatywne Widjasagara, ale złoto jest zakopane w środku

„Był pewien pandit, który był bardzo próżny. Nie akceptował Boga w formie. Ale któż może zrozumieć drogi Boże? Objawił się On mędrcowi w postaci Pierwotnej Mocy. Wizja pozbawiła mędrca przytomności na długi czas. Kiedy odzyskał trochę przytomności mógł tylko wykrztusić: «Ka! Ka! Ka!» (czyli Kali) – tylko tą sylabę.”

Bhakta: „Panie, spotkałeś Widjasagara. Co o nim myślisz?”

Śri Ramakryszna: „Widjasagar ma wiedzę i jest miły, ale brakuje mu wglądu. Leży w nim zakopane złoto. Gdyby odkrył to złoto, wiele jego zewnętrznych działań zostałoby ograniczonych. W końcu zrezygnowałby z nich całkowicie. Gdyby wiedział, że Bóg mieszka w środku, w sercu, jego umysł byłby skierowany ku Niemu w medytacji i kontemplacji. U niektórych osób po długotrwałym wykonywaniu bezinteresownej pracy⁶ rozwija się beznamiętność. Ich umysł kieruje się ku Bogu i w końcu zostaje w Nim pochłonięty.”

„Rodzaj pracy, którą wykonuje Iśwar Widjasagar, jest bardzo dobry. Dobrze jest mieć współczucie dla innych. Istnieje jednak wielka różnica między współczuciem (daja) a przywiązaniem (maja). Współczucie jest dobre; przywiązanie nie jest dobre. Maja to miłość do swoich bliskich – żony, syna, brata, siostry, syna brata, syna siostry, ojca i matki – miłość do nich. Współczucie jest jednakową miłością do wszystkich istot.”

Rozdział Drugi

guṇatrajawjatiriktaṃ saććidānandaswarupam |

[Prawdziwa natura Sat-ćit-anandy jest poza trzema gunami.]

Brahman jest poza trzema gunami, poza mową

M.: „Czy współczucie⁷ jest również zniewoleniem?”

Śri Ramakryszna: „To bardzo subtelna koncepcja. Współczucie pochodzi z sattwaguny. Sattwaguna zachowuje, radźoguna tworzy, a tamoguna niszczy. Ale Brahman jest poza trzema gunami – sattwą, radźasem i tamasem. Jest poza naturą.”⁸

„Guny tak naprawdę nie mogą dotrzeć do Brahmana. Są jak rabusie, którzy nie mogą wyjść z ukrycia bojąc się, że mogą zostać aresztowani. Sattwa, radźas i tamas – wszystkie trzy guny – są rabusiami. Pozwól, że opowiem ci historię:”

„Pewnego razu pewien człowiek szedł przez las, gdy przyszło trzech rabusiów i go pojmali. Okradli go ze wszystkiego, co posiadał. Jeden ze zbójców powiedział: «Po co teraz utrzymywać tego człowieka przy życiu?». To powiedziawszy, wystąpił naprzód z mieczem, aby go zabić. Wtedy drugi rozbójnik powiedział: «Nie bracie, po co go zabijać? Zwiążmy mu ręce i nogi i zostawmy go tutaj». Zbójcy zostawili go i odeszli. Po chwili jeden z nich wrócił i powiedział: «Och, tak bardzo cierpisz! Pozwól, że uwolnię cię z więzów». Rozwiązując mężczyznę, powiedział: «Chodź ze mną. Zaprowadzę cię na główną drogę.» Po długim czasie, kiedy dotarli do drogi, rozbójnik powiedział: «Idź tą drogą. Spójrz, tam jest twój dom.» Wtedy mężczyzna rzekł do zbójcy: «Panie, byłeś dla mnie bardzo łaskawy. Proszę, chodź ze mną do mojego domu». Złodziej powiedział: «Nie, nie mogę tam iść. Policja się dowie».”

„Świat sam w sobie jest lasem. W tym lesie sattwa, radźas i tamas są rabusiami. Okradają człowieka z wiedzy duchowej. Tamoguna chce go zniszczyć, a radźoguna wiąże go ze światem. Ale sattwaguna ratuje go przed radźasem i tamasem. Przyjmując schronienie w sattwagunie, można ocalić się od pożądania, gniewu i innych złych skutków tamasu. Poza tym sattwaguna rozluźnia więzy świata. Ale nawet sattwaguna jest rabusiem. Nie może dać wiedzy duchowej. To, co robi, to wyprowadza cię na drogę do Boga. Stawiając cię na drodze, mówi: «Popatrz, tam jest twój dom». Jednak sattwaguna pozostaje w wielkiej odległości od wiedzy o Brahmanie.”

„To, czym jest Brahman, nie może być wyrażone słowami. Ten, kto osiąga Brahmana, nie może udzielić informacji o Nim. Jest takie powiedzenie: «Statek nigdy nie wraca, gdy dotrze do czarnych wód».”

„Czterech przyjaciół podczas spaceru natknęło się na wysoki mur. Zaciekawiony tym, co znajduje się po drugiej stronie, jeden z mężczyzn wspiął się, by spojrzeć. Kiedy wyjrzał przez ścianę, wykrzyknął ze zdumieniem: «Ach! Ach!» i przeskoczył na drugą stronę. Nie podał żadnych informacji. Każdy z nich wspiął się na górę i krzyknął: «Ach! Ach!» i przeskoczył. Kto wtedy mógł powiedzieć, co widzieli?”

Dźadabharata, Dattatreja i Śukadewa – wszyscy znający Brahmana

„Po urzeczywistnieniu Brahmana, Dźadabharata i Dattatreja nie mogli udzielić żadnych informacji na ten temat. Świadomość Ja znika po przejściu w samadhi, po osiągnięciu wiedzy o Brahmanie. Dlatego Ramprasad mówi: «Jeśli sam nie możesz osiągnąć (poznania Brahmana), o umyśle, weź Ramprasada ze sobą». Umysł musi się rozpuścić. Następnie Ramprasad, czyli ego, musi się stopić. Tylko wtedy można osiągnąć wiedzę o Brahmanie”.

Bhakta: „Panie, czy Śukadewa nie osiągnął Ostatecznej Wiedzy?”

Śri Ramakryszna: „Niektórzy mówią, że Śukadewa tylko widział i dotykał oceanu Brahmana, ale nie zanurzył się w nim głęboko. Dlatego mógł wrócić i udzielać pouczeń duchowych. Według innych powrócił po zdobyciu wiedzy o Brahmanie, aby nauczać ludzkość. Musiał opowiedzieć Parikszitowi Bhagawatę, a także nauczać ludzi na różne sposoby. Zatem Bóg nie wchłonął całkowicie jego «ja». Jego «ja wiedzy» zostało zachowane”.

Instrukcja dla Keśaba – organizacja (sekciarstwo) jest niewłaściwa

Bhakta: „Czy po osiągnięciu wiedzy o Brahmanie można utrzymać organizację w nienaruszonym stanie?”

Śri Ramakryszna: „Rozmawiałem z Keśab Senem o wiedzy o Brahmanie. Keśab powiedział: «Proszę opowiedz więcej». Powiedziałem: «Jeśli będę dalej mówił, nie będziesz w stanie utrzymać swojej organizacji w nienaruszonym stanie». «Więc proszę, nic więcej mi nie mów panie!» odparł Keśab. (Wszyscy się śmieją.) Wtedy powiedziałem mu: «Ja i moje» – to wskazuje na ignorancję. «Ja jestem wykonawcą, to jest moja żona, to jest mój syn, to jest moja własność, honor, szacunek i tak dalej – takie uczucia powstają z powodu ignorancji.» Na to Keśab powiedział: «Panie, jeśli porzuci się «Ja» nic nie pozostanie!» Powiedziałem: «Keśab, nie proszę cię, abyś całkowicie wyrzekł się swojego «ja». Porzuć tylko swoje «niedojrzałe ja». «Ja jestem wykonawcą, to jest moja żona lub syn, ja jestem guru» i tak dalej – ta duma to «niedojrzałe ja». Odpuść sobie. Wyrzeknij się tego i zachowaj «dojrzałe ja» – «jestem Jego sługą, jestem Jego wielbicielem, nie jestem działającym, On jest działającym».»”

Głoszenie religii jest słuszne tylko wtedy, gdy otrzymano polecenie Boga

Bhakta: „Czy «dojrzałe ja» może stworzyć organizację?”

Śri Ramakryszna: „Powiedziałem Keśab Senowi: «Jestem przywódcą organizacji, ja ją stworzyłem, przekazuję instrukcje ludzkości» – to «ja» jest «niedojrzałym ja». Propagowanie religii jest bardzo trudne. Bez polecenia Boga nie można tego zrobić. Potrzebne jest Jego polecenie. Na przykład Śukadewa otrzymał polecenie opowiedzenia historii Bhagawaty. Nie ma nic złego w głoszeniu i pouczaniu ludzkości po zobaczeniu Boga i otrzymaniu Jego polecenia. «Ja» takiej osoby nie jest «niedojrzałym ja» – jest «dojrzałym ja».”

„Poprosiłem Keśaba, aby wyrzekł się «niedojrzałego ja». Nie ma nic złego w posiadaniu «ja sługi» lub «ja wielbiciela».”

„Mówisz o swojej organizacji. Wiele osób ją opuszcza. Keśab powiedział: «Panie, w ciągu ostatnich trzech lat ludzie z mojej grupy przeszli do drugiej grupy. Kiedy odchodzili byli niemili». Powiedziałem: «Dlaczego nie poznałeś ich natury? Oto skutki przyjmowania uczniów bez rozróżniania».”

Instrukcja dla Keśaba: przyjmij Pierwotną Moc

„I powiedziałem Keśabowi: «Zaakceptuj Pierwotną Moc. Brahman i Śakti (Jego moc) są nierozłączni. Ten, kto jest Brahmanem sam jest Śakti. Tak długo jak istnieje świadomość ciała, jesteście świadomi dwoistości. Jest ich dwoje tylko z nazwy». Keśab później przyjął Kali (Śakti).”

„Pewnego dnia przyszedł tu Keśab ze swoimi uczniami. Powiedziałem mu: «Chciałbym usłyszeć twój wykład». Wygłosił swój wykład siedząc w ćandni. Potem usiedliśmy przy ghat i odbyliśmy długą rozmowę. Powiedziałem: «Ten, który jest Bhagawanem,⁹ sam jest wielbicielem w innej formie. On sam jest także Bhagawatą (pismem świętym) w jeszcze innej formie. Wy Brahmo powiedzcie proszę: «Bhagawata-Bhakta-Bhagawan». Keśab powiedział to, a jego uczniowie również razem powtórzyli: «Bhagawata-Bhakta-Bhagawan». Kiedy powiedziałem: „Proszę, powiedz: «Guru-Kryszna-Waisznawa», Keśab powiedział: «Panie, nie tak daleko. Jeśli tak powiem, ludzie nazwą mnie ortodoksem».”

Historia z jego przeszłości – Śri Ramakryszna mdleje na widok dróg maji

„Bardzo trudno jest wyjść poza trzy guny. Nie jest to możliwe przed urzeczywistnieniem Boga. Wcielona dusza żyje w domenie maji. Ta maja nie pozwala poznać Boga; trzyma człowieka w ignorancji. Hridaj przyniósł kiedyś małe cielę. Pewnego dnia zobaczyłem, że przywiązał je w ogrodzie by się pasło. Zapytałem go: «Hridaj, dlaczego codziennie go tam przywiązujesz?» Hridaj odpowiedział: «Wujku, wyślę to cielę do wioski. Gdy urośnie, zostanie zaprzężone w pług.» Gdy to powiedział, straciłem przytomność i upadłem. Powiedziałem sobie: «Takie są drogi maji!» Kamarpukur i Sihore są tak daleko od Kalkuty! To małe cielę będzie kroczyć tak długą ścieżką! Tam będzie rosło. A później, po tylu dniach, będzie ciągnąć pług – to nazywa się światem i to nazywa się maja.”

„Po długim czasie odzyskałem przytomność”.

Rozdział Trzeci

W samadhi

Śri Ramakryszna łączy się w samadhi dzień i noc. Ależ mijają mu dni i noce! Czasami rozmawia o Bogu lub bierze udział w śpiewaniu hymnów z wielbicielami. Około trzeciej lub czwartej M. widzi go siedzącego na swoim mniejszym łóżku pogrążonego w ekstazie. Po pewnym czasie zaczyna rozmawiać z Boską Matką.

Rozmawiając z Matką, Thakur mówi: „Matko, dlaczego dałaś mu tylko jedną kala (jedna szesnasta część boskiej mocy)?” Przez chwilę milczy. Potem mówi: „Rozumiem, Matko. Ta jedna kala mu wystarczy. Tylko jedna kala umożliwi mu wykonywanie Twojej pracy – nauczanie ludzkości”.

Czy Thakur przekazuje w ten sposób duchowe moce swoim wewnętrznym i bliskim uczniom? O co w tym wszystkim chodzi? Później ci uczniowie będą nauczać ludzkość. Czy on to organizuje?

Oprócz M. jest tam także Rakhal. Thakur wciąż jest w boskim nastroju. Mówi do Rakhala: „Byłeś na mnie zły. Dlaczego cię upomniałem? Był ku temu powód: aby lek zadziałał. Kiedy choroba śledziony postępuje, należy zastosować liść mansy (zioła leczniczego).”

Po chwili mówi: „Widziałem, że Hazra jest jak suchy kawałek drewna. A jednak mieszka tutaj. Dlaczego? Jest ku temu powód. Bez Dźatili i Kutili (kłopotliwej matki i szwagierki Radhy) przedstawienie się nie rozwija.”

(Do M.) „Musisz zaakceptować formy Boga. Czy znasz znaczenie Boskiej Matki w postaci Dźagaddhatri? To Ona podtrzymuje świat. Jeśli Ona go nie wesprze, nie ochroni, świat upadnie, zginie. Dźagaddhatri świta tylko w sercu tego, kto potrafi ujarzmić słonia umysłu”.

Rakhal: „Mana-matt-kari”. (Umysł jest szalonym słoniem.)

Śri Ramakryszna: „To dlatego lew Simhawahini (Durga, jadąca na lwie) trzyma słonia pod swoją kontrolą”.

O zmierzchu w świątyni odbywa się arati. Śri Ramakryszna intonuje imiona bogów i bogiń w swoim pokoju. W pokoju pali się kadzidło. Ze złożonymi rękami siedzi na mniejszym łóżeczku i medytuje nad Boską Matką. Gowinda Mukherdźi z Belgharii i kilku jego przyjaciół wchodzą do pokoju, witają się i zajmują miejsca na podłodze. Siedzą tam M. i Rakhal.

Na zewnątrz świeci księżyc i cała przyroda jest nieruchoma; księżyc wydaje się być uśmiechnięty. Wewnątrz wszyscy siedzą cicho, wpatrując się w pogodny obraz Śri Ramakryszny. Jest pogrążony w ekstazie. Po chwili, wciąż w stanie ekstazy, zaczyna mówić.

Forma Śjama – Purusza i Prakryti – Jogamaja – Śiwa i Kali oraz Radha i Kryszna – objaśnienie form – wyższy wielbiciel – ścieżka rozumu

Śri Ramakryszna (w ekstazie): „Powiedzcie mi, jeśli macie jakiekolwiek wątpliwości. Wszystko wam wyjaśnię”.

Gowinda i inni bhaktowie są zamyśleni.

Gowinda: „Czcigodny panie, dlaczego Śjama¹⁰ jest ciemna?”

Śri Ramakryszna: „To dlatego, że jest w oddali. Podejdź bliżej, a zobaczysz, że Ona nie ma koloru. Woda w stawie z daleka wygląda na ciemną. Podejdź do niej, weź trochę do ręki, a zobaczysz, że nie ma koloru. Niebo z daleka wydaje się niebieskie. Spójrz na niebo w pobliżu, a zobaczysz, że jest bezbarwne. Im bardziej zbliżysz się do Boga, tym bardziej zdasz sobie sprawę, że nie ma On ani imienia, ani postaci. Odsuń się trochę od Matki Śjamy, a przekonasz się, że jest koloru niebieskiego, jak kwiaty w trawie. Czy Śjama to Purusza¹¹ czy Prakryti?¹² Bhakta odprawiał nabożeństwo. Przyszedł inny człowiek i zobaczył że bóstwo nosi świętą nić. Powiedział: «Założyłeś świętą nić na szyję Matki!». Czciciel odpowiedział: «Bracie, tylko ty rozpoznałeś Matkę. Co do mnie, nigdy nie byłem w stanie rozpoznać, czy Ona jest mężczyzną, czy kobietą. Dlatego założyłem jej świętą nić na szyję.»”¹³

„Ten, który jest Śjamą, jest także Brahmanem. Ten, który ma formę, jest również bez formy. Byt, który ma atrybuty, jest również bez atrybutów. Brahman to Śakti, a Śakti to Brahman. Są nierozłączni – męski Sat-ćit-ananda i żeńska Sat-ćit-ananda”.

Gowinda: „Jakie jest znaczenie jogamaji?”

Śri Ramakryszna: „Jogamaja oznacza połączenie Puruszy i Prakryti. Cokolwiek widzisz, jest połączeniem Puruszy i Prakryti. Na obrazie Śiwy i Kali, Kali stoi na Śiwie; on leży jak trup, podczas gdy Kali patrzy na niego z góry. Wszystko to jest połączeniem Puruszy i Prakryti. Purusza jest nieaktywny, więc Śiwa leży jak trup. To w połączeniu z Puruszą Prakryti wykonuje wszystkie swoje działania. Tworzy, zachowuje i rozpuszcza.”

„Podwójny obraz Radhy i Kryszny¹⁴ również oznacza to samo. Z powodu tego związku są pochyleni ku sobie. Aby zaznaczyć to właśnie zjednoczenie, Śri Kryszna nosi perłę w swoim nosie, a Radha niebieski kamień w swoim. Radha ma karnację jasnej perły, podczas gdy Śri Kryszna ma ciemną karnację. Z tego powodu Radha nosi niebieski kamień. Ponadto strój Śri Kryszny jest żółty; kolor Radhy jest niebieski.”

„Kto jest najlepszym wielbicielem? Ten, kto po osiągnięciu wiedzy o Brahmanie widzi, że Bóg sam stał się wszechświatem i dwudziestoma czterema kosmicznymi zasadami. Najpierw dociera on na dach, rozróżniając: «Nie to, nie to». Potem uświadamia sobie, że stopnie są wykonane z tego samego materiału co dach – z cegły, wapna i pyłu ceglanego. Wtedy widzi, że Sam Brahman stał się wszystkimi żywymi istotami i wszechświatem.”

„Zwykłe rozumowanie! Pluję na nie! Pluję na nie! Ono jest bezużyteczne. (Thakur spluwa na ziemię.) Po co zadręczać się rozumowaniem? Dopóki masz świadomość «ja» i «ty», musisz mieć czystą miłość i oddanie do Jego lotosowych stóp.”

(Do Gowindy) „Czasami mówię: «Ty jesteś mną, a ja jestem Tobą». Czasami «Ty» pozostaje. Wtedy «ja» zniknęło i nie można go wyśledzić.”

„To Śakti staje się awatarem. Według jednej szkoły myślenia Rama i Kryszna to tylko dwie fale Oceanu Błogości i Świadomości¹⁵.”

„Po osiągnięciu wiedzy o niedwoistości (adwaita dźńana) przychodzi duchowo przebudzona świadomość (ćaitanja). Wtedy widzi się, że tylko Bóg istnieje we wszystkich rzeczach jako Świadomość. Po tym urzeczywistnieniu przychodzi ananda (błogość). Adwaita, Ćaitańja i Nitjananda¹⁶.”

Pan ma formy – tęsknota za Nim przychodzi, gdy znika pragnienie przyjemności

(Do M.) „Mówię ci, nie odrzucaj form Boga. Miej wiarę, że Bóg ma formy i medytuj nad formą, którą najbardziej kochasz.”

(Do Gowindy) „Rozumiesz? Dopóki istnieje pragnienie przyjemności, tak długo nie odczuwa się pragnienia poznania Boga i osiągnięcia Jego wizji. Dziecko bawi się swoimi zabawkami, zapominając o wszystkim innym. Nakłoń go sandeśem, zje tylko kawałek. Kiedy ani nie lubi swojej zabawki, ani nie cieszy się z sandeśu, mówi: «Chcę iść do mamy!» Nie potrzebuje więcej sandeśu. Jeśli ktoś, kogo nie zna i nigdy nie widział, powie mu: „«Chodź ze mną, zaprowadzę cię do twojej matki», dziecko idzie z nim. Idzie z każdym, kto zaniesie go na rękach do matki.”

„Tęsknota za Bogiem rozwija się w tobie kiedy kończysz cieszyć się rzeczami tego świata. Wtedy twoim jedynym zmartwieniem jest dotarcie do Niego. Słuchasz wszystkiego, co ktoś mówi ci o Bogu”.

(M. do siebie) Człowiek tęskni za Bogiem tylko wtedy, gdy skończył z pragnieniem ziemskich przyjemności.

Przypisy:

1. Zbawicielka Ludzkości, imię Boskiej Matki. ↩︎
2. Wianowłostka królewska. ↩︎
3. Cinnamomum glaucescens. ↩︎
4. Asany. ↩︎
5. Benares – miejsce pielgrzymek. ↩︎
6. Niszkama karma. ↩︎
7. Daja. ↩︎
8. Prakryti. ↩︎
9. Osobowy Bóg jako Pan. ↩︎
10. Bogini Kali. ↩︎
11. Jaźń, Absolut, Duch. Czysta Świadomość, świadek przemian Prakryti. ↩︎
12. Pierwotna Natura, złożona z gun, materiału wszechświata umysłu i materii. ↩︎
13. Tylko wizerunki męskich bóstw noszą świętą nić. ↩︎
14. Radha i Kryszna w jednej figurce. ↩︎
15. Ćidananda ↩︎
16. Niedwoistość, świadomość i wieczna błogość. ↩︎