Rozdział Pierwszy
Śri Ramakryszna w samadhi
Dzisiaj Śri Ramakryszna przybył do Teatru Gwiezdnego (Star Theatre), aby obejrzeć sztukę o życiu Prahlady. Towarzyszą mu M., Baburam, Narajan i inni. Teatr Gwiezdny znajduje się na Beadon Street. (Później na tej scenie wystawiano Teatr Szmaragdowy i Teatr Klasyczny.)
Jest niedziela, 14 grudnia 1884 roku, 30 Agrahajana, 12 dzień ciemnych dwóch tygodni. Śri Ramakryszna siedzi w loży zwróconej na północ. Teatr jest jasno oświetlony. M., Baburam i Narajan siedzą blisko Śri Ramakryszny. Giriś właśnie przyszedł do loży. Sztuka jeszcze się nie zaczęła. Thakur rozmawia z Giriśem.
Śri Ramakryszna (uśmiechając się): „Ach! Piszesz bardzo dobre sztuki!”
Giriś: „Ale proszę pana, ja ich nie zinternalizowałem. Po prostu je napisałem.”
Śri Ramakryszna: „Nie, uwewnętrzniłeś je. Któregoś dnia powiedziałem wam, że nikt nie może nakreślić boskiej postaci bez miłości i oddania dla Boga w swoim sercu.”
„Przyswajanie prawd duchowych jest koniecznością. Poszedłem obejrzeć sztukę «Nawa Wryndawan» w domu Keśaba. Obecny był zastępca sędziego, który zarabiał osiemset rupii miesięcznie. Wszyscy mówili: «On jest dobrze zaznajomiony z pismami świętymi». Ale był bardzo zajęty synem – bardzo mu zależało, aby chłopiec miał dobre miejsce i ładny widok na scenę. Nie zwracał uwagi na toczącą się duchową rozmowę. Syn zadawał mu pytania: «Ojcze, co to jest? Czym jest tamto?» Był bardzo niespokojny z powodu chłopca. Czytał tylko książki; nie zinternalizował ich idei”.
Giriś: „Czasami zadaję sobie pytanie: «Dlaczego miałbym dalej zajmować się teatrem i jego działalnością?»”
Śri Ramakryszna: „Nie, musisz kontynuować. Ludzkość będzie się uczyć z twoich sztuk.”
Rozpoczyna się sztuka. Prahlada przyszedł do szkoły, aby nauczyć się czytać i pisać. Na widok Prahlady Thakur czule mówi: «Prahlada, och, Prahlada!» I natychmiast przechodzi w samadhi.
Thakur zaczyna płakać, kiedy widzi Prahladę pod stopami słonia. Znów płacze, gdy widzi Prahlada wrzuconego do pieca.
Lakszmi i Narajana siedzą na Goloka.1 Narajana martwi się o Prahladę. Oglądając tę scenę, Thakur ponownie wchodzi w samadhi.
Rozdział Drugi
Rozmowa o sprawach duchowych z wielbicielami – znaki urzeczywistnienia Boga i droga poznania Boga – trzy klasy wielbicieli
Po zakończeniu przedstawienia Thakur zostaje zabrany do prywatnego pokoju Giriśa w teatrze. Giriś pyta go: „Czy zechciałby pan obejrzeć sztukę «Zamieszanie w małżeństwie»”? Thakur mówi: „Nie, po co oglądać to po życiu Prahlady? Kiedyś powiedziałem grupie aktorów z Orisy: «Zakończ przedstawienie rozmową o tematyce religijnej». Miło było usłyszeć o Bogu. Że po nim miałoby nastąpić «Zamieszanie w małżeństwie!». Cóż za światowy temat! Zabrałoby nas to z powrotem do punktu, w którym zaczęliśmy – na koniec powrócilibyśmy do naszego pierwotnego nastawienia.”
Thakur rozmawia o Bogu z Giriśem i innymi wielbicielami. Giriś pyta go: „Proszę pana, jak podobała się sztuka?”
Śri Ramakryszna: „Widziałem, że On Sam stał się tym wszystkim. W aktorach tej sztuki widziałem samą obecność Wszechszczęśliwej Matki. Widziałem aktorów odgrywających role pasterzy w Goloka jako manifestację Samego Narajany. On sam stał się wszystkim. O tym, czy ktoś rzeczywiście widział Boga, świadczą pewne znaki. Jednym z takich znaków jest to, że ktoś jest w błogości – nie okazuje wahania. Taka osoba jest jak ocean, który ma fale na powierzchni, ale głębokie, spokojne wody w dole. Ten, kto osiągnął wizję Boga, czasami zachowuje się jak szaleniec, a czasami jak duch nieczysty2. Nie rozróżnia czystości od nieczystości. Czasami zachowuje się jak bezwładny obiekt, bo traci mowę, gdy widzi Boga zarówno wewnątrz jak i na zewnątrz. Czasami jest jak dziecko, które błąka się swobodnie, bez przywiązania, [nago] z ubraniem pod pachą. Czasami bawi się jak chłopiec, innym razem zachowuje się jak młody człowiek, pracując lub ucząc ludzkość z siłą lwa.”
„Wcielona istota3 nie może zobaczyć Pana z powodu swojego ego. Kiedy niebo jest zachmurzone, nie widać słońca. Ale to że ktoś nie widzi słońca nie oznacza, że słońca nie ma. Słońce z pewnością istnieje.”
„Ale w ego dziecka nie ma nic złego; wręcz przeciwnie, jest to korzystne. Jeśli zjesz zielony szpinak, możesz zachorować, ale liście hinće4 są dobre dla zdrowia. Zatem hinće nie należy zaliczać do tej samej kategorii, co warzywa szpinakowe. Podobnie cukierków nie należy uważać za zwykłą słodycz. Słodycze powodują niestrawność, ale cukierki nie powodują flegmy.”
„Dlatego powiedziałem Keśab Senowi: «Jeśli powiem ci więcej, niż już powiedziałem, nie będziesz w stanie utrzymać swojej organizacji w całości.» Keśab był przestraszony. Wtedy mu powiedziałem: «Nie ma nic złego w «ego dziecka» ani «ego sługi».»”
„Ci, którzy urzeczywistnili Boga widzą, że to Bóg stał się wszechświatem i jego żywymi istotami. Stał się wszystkim. Są oni wyższymi bhaktami.”
Giriś (uśmiechając się): „Bóg stał się wszystkim – ale pozostaje trochę ego, które nie jest szkodliwe.”
Śri Ramakryszna (uśmiechając się): „Jasne, nie ma w tym nic złego. Ta odrobina ego istnieje, aby cieszyć się Bogiem. Tylko wtedy, gdy istnieje różnica między mną a tobą można się cieszyć – jak w postawie Mistrza i sługi.”
„A są też przeciętni wielbiciele. Widzą, że Bóg istnieje w każdym jako Wewnętrzny Kontroler.5 Wielbiciel najniższej klasy mówi: «Bóg istnieje». Mieszka tam daleko, w niebie.” (Wszyscy się śmieją).
„Kiedy zobaczyłem chłopców–pasterzy w Goloka, poczułem, że Bóg stał się wszystkim. Ten, kto Go widział wie prawdziwie, że sam Bóg jest wykonawcą i że rzeczywiście wszystko czyni”.
Giriś: „Proszę pana, dobrze to zrozumiałem, że rzeczywiście Bóg wszystko czyni.”
Śri Ramakryszna: „Mówię: «Matko, jestem narzędziem, a Ty jesteś Istotą, która używa tego instrumentu. Jestem bezwładny, a Ty dajesz mi świadomość. Postępuję tak, jak Ty każesz mi działać. Mówię tak, jak Ty każesz mi mówić». Nieświadomy człowiek mówi: «Ja jestem odpowiedzialny za pewne czyny, a Bóg jest odpowiedzialny za inne».”
Karma Joga oczyszcza umysł6 – po co ględzić o grzechu? Oddanie Ahetuki7
Giriś: „Panie, skoro tak naprawdę nic nie robię (to Bóg działa), to dlaczego miałbym w ogóle pracować?”
Śri Ramakryszna: „Nie, mój drogi, praca jest dobra. Jeśli przygotowałeś glebę, wyrośnie wszystko, co w niej zasiejesz. Pracę należy jednak wykonywać bez oczekiwania na nagrodę.”8
„Istnieją dwa rodzaje paramahamsów: jeden podąża ścieżką dźnany, drugi podąża ścieżką intensywnej miłości do Boga.9 Dźnani szukają jaźni – ich celem jest ich własna realizacja. Paramahamsa, który podąża ścieżką miłości, podobnie jak Śukadewa, najpierw osiąga Boga, a następnie naucza ludzkość. Są tacy, którzy wycierają usta po zjedzeniu mango i są tacy, którzy dzielą się nim z innymi. Są ludzie, którzy przynoszą kosze i łopaty, aby wykopać płytką studnię, a kiedy już ją wykopią, wrzucają łopaty i kosze do studni. Są też inni, którzy oszczędzają swoje kosze i łopaty, aby inni członkowie społeczności mogli z nich skorzystać. Śukadewa i inni jemu podobni zachowują swoje «kosze i łopaty» na użytek innych. (Do Giriśa) Musisz je zachować do użytku innych.”
Giriś: „Proszę, pobłogosław mnie panie.”
Śri Ramakryszna: „Miej wiarę w imię Boskiej Matki, a osiągniesz wszystko.”
Giriś: „Ale jestem grzesznikiem.”
Śri Ramakryszna: „Drań, który powtarza: «Grzech, grzech», staje się grzesznikiem.”
Giriś: „Panie, miejsce w którym siedzę staje się nieczyste.”
Śri Ramakryszna: „Co masz na myśli? Jeśli światło zostanie wniesione do pokoju, w którym było ciemno od tysiąca lat, czy oświetlenie pokoju zajmie dużo czasu? Czy nie jest jasno od razu?”
Giriś: „Pobłogosławiłeś mnie.”
Śri Ramakryszna: „Jeśli szczerze w to wierzysz. Co mogę więcej powiedzieć? Jeśli chodzi o mnie, to tylko jem, piję i powtarzam imię Boskiej Matki.”
Giriś: „Nie jestem taki szczery. Proszę o szczerość.”
Śri Ramakryszna: „Kim jestem? Gdyby to był Narada lub Śukadewa…”
Giriś: „Nie widzę przed sobą Narady. To, co otrzymuję, pochodzi bezpośrednio od Ciebie.”
Śri Ramakryszna (uśmiechając się): „Cóż, masz wiarę!”
Wszyscy milczą przez chwilę. Teraz znów zaczynają rozmawiać.
Giriś: „Mam tylko jedno szczególne pragnienie: spontaniczną miłość do Boga.”10
Śri Ramakryszna: „Tylko Iśwarakoti mają taką miłość. Ona nie jest dla zwykłych ludzi.”
Wszyscy siedzą cicho. Thakur zaczyna śpiewać w roztargnieniu. Jego wzrok jest skierowany ku górze.
Czy wszyscy dotarli do skarbu Śjamy? Czy każdy zdobędzie skarb Kali?
Nieświadomy umysł nie wie czym Ona jest.
Nawet Śiwa, mimo wszystkich swoich wyrzeczeń, nie może skupić myśli na Jej szkarłatnych stopach.
Skarby i bogactwo Indry i innych bogów są drobnostką w porównaniu z Jej miłością.
Jeśli Matka Śjama zwróci się do kogoś i rzuci na niego spojrzenie, żyje on w wiecznej szczęśliwości.
Królowie joginów, najlepsi muni i Indra nie są w stanie medytować nad Jej stopami.
Ale bezwartościowy Kamalakanta wciąż tęskni za Jej stopami.
Giriś: „Ale bezwartościowy Kamalakanta wciąż tęskni za Jej stopami.”
Rozdział Trzeci
Droga do urzeczywistnienia Boga – tęsknić za Nim
Śri Ramakryszna (do Giriśa): „Boga osiąga się wtedy, gdy rozwinie się intensywna beznamiętność11. Serce i dusza muszą za Nim tęsknić. Uczeń zapytał swojego guru w jaki sposób może osiągnąć Boga. Guru powiedział mu żeby poszedł z nim. Zabrał go do stawu i przetrzymał pod wodą. Po chwili puścił go i zapytał: «Jak się czułeś pod wodą?» Uczeń odpowiedział: «Z trudem łapałem oddech – jakbym miał umrzeć!» Guru powiedział: «Teraz słuchaj, osiągniesz Boga, kiedy twoje serce i dusza będą tak samo niespokojne za Nim.»”
„Dlatego mówię, że Boga można osiągnąć, łącząc siłę tych trzech atrakcji: pociągu światowego mężczyzny do jego majątku, pociągu czystej żony do męża i pociągu matki do dziecka. Wizję Boga osiąga się natychmiast, gdy kocha się Go połączoną siłą tych trzech przyciągań.”
Przywołaj Matkę Śjamę, o mój umyśle, z prawdziwym wołaniem!
Zobaczę wtedy, że Ona nie będzie się ode mnie powstrzymywała.
„Bóg z pewnością da ci Swoją wizję jeśli zwrócisz się do Niego z prawdziwą tęsknotą”.
Harmonia Dźnana Jogi i Bhakti Jogi – bhakti według Narady zalecana dla wieku Kali
„Pewnego dnia powiedziałem ci co oznacza bhakti – wielbienie Boga ciałem, umysłem i mową. «Ciałem» oznacza oddawać Mu cześć i służyć Mu rękami, chodzić do Jego świątyni nogami, słyszeć uszami intonowanie Jego imienia i chwały oraz widzieć Jego obraz własnymi oczami. «Umysłem» oznacza ciągłą kontemplację i medytowanie o Nim oraz pamiętanie i myślenie o Jego boskiej zabawie. «Mową» oznacza śpiewanie hymnów oraz intonowanie Jego imienia i chwały.”
„Według Narady bhakti jest odpowiednia dla wieku Kali: należy nieustannie intonować Jego imię i chwałę. Ci, którzy nie mają czasu, powinni z czystym sumieniem intonować Jego imię rano i wieczorem powtarzając: «Haribol,12 Haribol» i klaszcząc w dłonie.”
„W ego oddania nie ma dumy.13 Nie powoduje ono ignorancji; wręcz przeciwnie, pomaga urzeczywistnić Boga. Tego ego nie należy uważać za zwykłe ego – tak jak liście hinće nie są zwykłymi liśćmi, które powodują chorobę. Jedząc liście hinće leczymy się z nadmiaru żółci14 – czynią nam dobrze. Cukierki nie przypominają zwykłych słodyczy. Słodycze są na ogół szkodliwe, ale cukierki usuwają kwasowość.”
„Jednomyślne oddanie15 prowadzi do miłości do Boga. Kiedy dojrzewa miłość do Boga, przychodzi bhawa.16 Kiedy staje się intensywna, wkracza się w Mahabhawę.17 A na koniec rozwija się prema.”18
„Prema jest sznurem, który wiąże człowieka z Panem – nie może On uciec, gdy ktoś rozwinie premę. Zwykły człowiek może osiągnąć jedynie bhawę. Tylko Iśwarakoti może mieć Mahabhawę i premę. Osiągnął to Ćaitanjadewa.”
„Co to jest Dźnana Joga? Jest to ścieżka, dzięki której realizujemy naturę swojej prawdziwej Jaźni – świadomość, że Brahman jest naszą prawdziwą Jaźnią.”
„Prahlada czasami był świadomy swojej tożsamości z Brahmanem; innym razem postrzegał Boga jako jedną Istotę, a siebie jako inną – w tym drugim stanie pozostawał w nastroju miłości i oddania Bogu.”
„Hanuman powiedział: «O Ramo, czasami widzę, że jesteś całością, a ja częścią Ciebie. Innym razem widzę, że Ty jesteś Panem, a ja Twoim sługą. Ale Ramo, kiedy osiągam wiedzę o Rzeczywistości19, dostrzegam, że rzeczywiście jesteś mną, a ja jestem Tobą.»”
Giriś: „Ach!”
Czy można osiągnąć Boga nawet w życiu rodzinnym?
Śri Ramakryszna: „Dlaczego by nie osiągnąć Boga w życiu rodzinnym! Należy jednak rozwinąć w sobie rozróżnianie20 i brak przywiązania.21 Pan jest Rzeczywistością a wszystko inne jest efemeryczne – trwa tylko dwa dni. Ta idea musi mocno zakorzenić się w umyśle. Pływanie na powierzchni nie wystarczy. Trzeba nurkować głęboko.
Mówiąc to, Thakur śpiewa:
Zanurz się głęboko, zanurz się głęboko, zanurz się głęboko, o mój umyśle, w morzu Piękna.
Przeszukaj najgłębsze rejony morza;
Tam znajdziesz klejnot, bogactwo prema (intensywnej miłości Boga).
W twoim sercu jest Wryndawan, siedziba Boga, który jest miłością.
Szukaj i patrz; szukaj i patrz; szukaj i patrz. Odnajdziesz to.
Wtedy będzie płonąć nieprzerwanie lampa boskiej mądrości.
Kim jest ta Istota, która steruje łodzią na lądzie – na lądzie, na stałym lądzie?
Kabir mówi: «Słuchaj, słuchaj, słuchaj! Medytuj nad świętymi stopami Guru (Boskiego nauczyciela).»
„I trzeba o tym pamiętać – istnieje niebezpieczeństwo ze strony krokodyli pożądania i innych namiętności.”
Giriś: „Ale nie boję się Jamy, boga śmierci.”
Śri Ramakryszna: „Nie, ale istnieje niebezpieczeństwo ze strony krokodyli – pożądania i tak dalej. Dlatego należy najpierw natrzeć ciało kurkumą, a potem zanurkować – kurkuma to rozróżnienie i brak przywiązania.”
„Tylko nieliczni osiągają poznanie Boga22 w życiu rodzinnym. Wspomniano o dwóch rodzajach joginów: joginie ukrytym i joginie widocznym. Ci, którzy wyrzekli się świata, są widzialnymi joginami; każdy może ich rozpoznać. Ukrytego jogina nie można rozpoznać. Na przykład służąca zajmuje się wszystkimi pracami w domu swego pana, ale jej umysł jest skupiony na dzieciach w domu. A potem, jak już mówiłem, kobieta rozwiązła z wielkim entuzjazmem zajmuje się wszystkimi obowiązkami domowymi, ale jej umysł pozostaje przywiązany do kochanka. Bardzo trudno jest kultywować rozróżnianie i brak przywiązania. Nie da się łatwo pozbyć poczucia: «Ja jestem wykonawcą i to wszystko należy do mnie». Widziałem zastępcę sędziego, który zarabiał osiemset rupii miesięcznie. Prowadzono dyskusję religijną, ale on nie zwracał na nią najmniejszej uwagi. Przyprowadził ze sobą syna i przez cały czas był zajęty przygotowywaniem dla niego dobrego miejsca. Znam też innego człowieka, nie podam imienia, który gorliwie powtarzał imię Boga, ale składał fałszywe zeznania za dziesięć tysięcy rupii. Dlatego mówię, że osiągnięcie Boga jest możliwe nawet w świecie – ale tylko wtedy, gdy kultywuje się rozróżnienie i brak przywiązania”.
Grzesznicy i cierpiący oraz Śri Ramakryszna
Giriś (mając na myśli samego siebie): „Co się stanie z tym grzesznikiem?
Thakur podnosi wzrok w górę i zaczyna śpiewać tę melodię we wzruszający sposób:
O mój umyśle! Kontempluj Krysznę, który daje piękno człowiekowi.
Całkowicie pozbędziesz się strachu przed Jamą.
Przez kontemplowanie Jego znikają wszelkie niepokoje i zmartwienia świata.
Ci, którzy medytują o Tribhanga (trzykrotnie zgiętym, Krysznie), pokonują fale świata w mgnieniu oka.
Po co przyszedłeś na tę ziemię, mój umyśle?
Co zyskasz, zaszczepiając złe skłonności i kalając swoje serce?
Mówi Daśarathi, to nie w porządku aby On cię utopił.
Kto jednoczy swoje serce z Jego, osiąga wieczne stopy Pana.
(Do Giriśa): „Przekrocz fale świata w mgnieniu oka”.
Kult Mahamaji, Pierwotnej Mocy i pełnomocnictwa
„Wizję Boga można osiągnąć tylko wtedy, gdy Mahamaja23 odsunie się od drzwi. To, czego potrzebujesz to łaska Mahamaji. Dlatego czci się Moc Boga.24 Widzisz, Bóg jest tak blisko, a jednak nie można Go poznać, ponieważ Mahamaja stoi pomiędzy. Rama, Sita i Lakszmana spacerowali [w lesie podczas wygnania]. Rama prowadził, Sita szła pośrodku, a Lakszmana za nią. Rama znajdował się zaledwie dwa i pół łokcia dalej, lecz Lakszmana nie mógł go widzieć.”
„Podczas oddawania Mu czci należy pielęgnować szczególną postawę wobec Boga. Mam trzy postawy: postawę dziecka, postawę służebnicy i postawę kochanki Pana25. Przez długi czas zachowywałem się jak służąca i towarzyszka. Ubierałem się jak kobieta, w sari i szal i nosiłem biżuterię. Postawa dziecka jest bardzo dobra.”
„Bohaterska postawa (kochanka) nie jest dobra. Ogoleni mnisi i mniszki Waisznawa26 oraz pary wyznające kult tantryczny27 praktykują postawę «bohaterską» – innymi słowy, aspirant płci męskiej patrzy na kobietę jak na Prakryti i próbuje ją zadowolić poprzez stosunek z nią. Takie podejście często prowadzi do upadku.”
Giriś: „Kiedyś miałem takie samo podejście.”
Thakur jest zmartwiony i poważnie patrzy na Giriśa.
Giriś: „To jest moja mała przeszkoda. Proszę, powiedz mi co robić.”
Śri Ramakryszna (po chwili zastanowienia): „Daj Bogu swoje ogólne pełnomocnictwo. Niech On czyni co chce.”
Rozdział Czwarty
Urzeczywistnienie Boga następuje po rozwinięciu sattwa guny – Sat–ćit–ananda28 lub błogość boskiego upojenia29
Śri Ramakryszna mówi o młodych chłopcach wielbicielach.
Śri Ramakryszna (do Giriśa i innych): „Podczas medytacji dostrzegłem cechy młodych wielbicieli. Nie myślą o posiadaniu domu; nie pragną cieszyć się kobiecym towarzystwem. Nawet ci, którzy są w związku małżeńskim nie sypiają ze swoimi żonami. Czy wiesz co to znaczy? Dopóki ktoś nie pozbędzie się radźasu i nie osiągnie czystej sattwy, jego umysł nie skupi się na Bogu. I nie czuje się do Niego miłości. Nie można też Go urzeczywistnić.”
Giriś: „Pobłogosławiłeś mnie.”
Śri Ramakryszna: „Jak to? Powiedziałem tylko, że odniesiesz sukces, jeśli będziesz szczery.”
Podczas rozmowy Thakur woła: „Anandamaji30! Anandamaji!” i przechodzi w samadhi. Pozostaje w tym stanie przez długi czas. Wracając do w miarę normalnego stanu świadomości, pyta: „Gdzie są ci dranie?” M. wzywa do siebie Baburama.
Spoglądając na Baburama i innych wielbicieli, Thakur upaja się ekstatyczną miłością i mówi: „Błogość Sat–ćit–anandy jest rzeczywiście dobra, ale co z błogością boskiego upojenia?” Mówiąc to, zaczyna śpiewać:
Tym razem poświęciłem całą swoją uwagę.
Boskiego zapału31 nauczyłem się od kogoś, kto jest w nim dobrze obeznany.
O Matko, znalazłem człowieka z kraju, w którym nie ma nocy.
A teraz nie potrafię już odróżnić dnia od nocy.
Uczyniłem jałowym wszelkie rytualne nabożeństwa.
Mój sen jest zepsuty. Dlaczego miałbym dłużej spać?
Jestem przebudzony w ofierze jogi.
Otrzymawszy od Ciebie sen jogi, zasnąłem.
Nadałem sobie trwały kolor za pomocą boraksu i siarki.32
Obydwa oczy muskają podłogę świątyni mojego umysłu.
Mówi Ramprasad: Znając prawdę, że Kali jest Najwyższym Brahmanem,
Skłoniłem się zarówno przed bhakti, jak i zbawieniem i porzuciłem wszelkie idee dotyczące prawości33 i nieprawości.34
Thakur śpiewa kolejną piosenkę:
Po co jechać nad Ganges, do Prabhas, Kaśi i Kanći, skoro usta potrafią wymówić «Kali, Kali”, kiedy moje życie uchodzi?
Ten, kto wypowiada słowo Kali we wszystkich trzech sandhjach,35 nie potrzebuje codziennych rytualnych praktyk.
Samo uwielbienie podąża jego śladami, ale nigdy nie może go dogonić.
Miłosierdzie, życzliwość i śluby już go nie pociągają.
Dla poety Madana wszelki kult oznacza czerwone stopy Błogosławionej Matki.
Kto może poznać cechy świętego imienia Kali,
Których pochwały wyśpiewuje Bóg bogów, Sam Mahadewa?
„Modląc się do Boskiej Matki, mówiłem Jej: «Matko, niczego innego nie chcę. Proszę, obdarz mnie czystą miłością i oddaniem.»”36
Thakur jest szczęśliwy, widząc Giriśa w spokojnym nastroju. Mówi mu: „Twój nastrój jest bardzo dobry. Najlepszy jest taki prosty i naturalny37 nastrój”.
Thakur siedzi w pokoju dyrektora teatru. Ktoś wchodzi i pyta go: „Czy chciałbyś obejrzeć sztukę «Zamieszanie w małżeństwie»? Sztuka zaczyna się teraz.”
Thakur mówi do Giriśa: „Co zrobiłeś? Dlaczego wystawiłeś sztukę «Zamieszanie w małżeństwie» po «Życiu Prahlady»? To jakby podać gorzkie danie warzywne38 po podaniu budyniu serowego”.
Śri Ramakryszna, ocean pozbawionej motywów łaski i kobiety łatwych obyczajów
Pod koniec przedstawienia Giriś instruuje aktorki, aby podeszły i pozdrowiły Thakura. Wszystkie przed nim klękają. Niektórzy wielbiciele stoją w pobliżu, inni siedzą i patrzą. Są zaskoczeni, że niektóre aktorki dotykają stóp Thakura. Kiedy to robią, Thakur mówi pełen czułości: „Matko, proszę, przestań. Proszę, nie rób tego, Matko.”
Kiedy go pozdrowiły i odeszły, Thakur mówi do wielbicieli: „Zaprawdę wszyscy są Bogiem w różnych postaciach”.
Teraz Thakur wsiada do powozu. Giriś i inni wielbiciele towarzyszą mu i pomagają mu usiąść.
Wchodząc do środka, Thakur zostaje pochłonięty głębokim samadhi.
Narajan i kilku innych wielbicieli również wsiadają do powozu. Wyruszają do Dakszineśwar.
Przypisy:
- Niebiańska siedziba Wisznu. ↩︎
- Pisaća. ↩︎
- Dźiwa. ↩︎
- Rodzaj rośliny wodnej spożywanej w postaci liści. ↩︎
- Antarjami. ↩︎
- Ćitta. ↩︎
- Miłość do Boga, która nieproszona wypływa z głębin nieśmiertelnej duszy. ↩︎
- Niszkama karma. ↩︎
- Prema. ↩︎
- Ahetuki bhakti. ↩︎
- Wairagja. ↩︎
- Wyrażenie Waisznawów oznaczające „Intonujcie imię Pana”. ↩︎
- Bhakti. ↩︎
- Jedna z limf ciała czyli pitta. ↩︎
- Nisztha bhakti. ↩︎
- Ekstaza. ↩︎
- Najwyższy przejaw boskiej miłości. ↩︎
- Stan, w którym wielbiciel zapomina o świecie i swoim własnym ciele. ↩︎
- Tattwadźnana. ↩︎
- Wiweka. ↩︎
- Wairagja. ↩︎
- Dźnana. ↩︎
- Wielka moc iluzji, czyli niewiedzy. ↩︎
- Śakti. ↩︎
- Sakhi bhawa. ↩︎
- Neda i nedi. ↩︎
- Bhairawowie i Bhairawi. ↩︎
- Absolut Istnienia–Wiedzy–Błogości. ↩︎
- Karanananda. ↩︎
- Wszechszczęśliwa Boska Matka. ↩︎
- Bhawa. ↩︎
- Boraks i siarka sprawiają, że farba jest trwała. ↩︎
- Dharma. ↩︎
- Adharma. ↩︎
- O świcie, w południe i o zmierzchu. ↩︎
- Bhakti. ↩︎
- Sahadźa. ↩︎
- Przyrządzane z gorzkiej dyni (przepękla ogórkowata) i innych warzyw bez dodatku przypraw i podawane w Bengalu przed posiłkami. ↩︎