Rozdział Pierwszy

Słuchanie o życiu Prahlady wprawia Thakura w ekstazę – potępia współżycie z żoną

Śri Ramakryszna siedzi na podłodze w swoim pokoju w Dakszineśwar i słucha, jak Ramlal czyta życie Prahlady z Bhaktamali. Jest około ósmej.

Jest sobota, 15 grudnia 1883 roku, pierwszy dzień ciemnych dwóch tygodni miesiąca Agrahajana. Mani przebywa na odosobnieniu z Thakurem w Dakszineśwar. Siedząc obok Thakura, słucha narracji o życiu Prahlady. Rakhal, Latu i Hariś są w pokoju. Niektórzy wielbiciele siedzą, podczas gdy inni się poruszają. Hazra jest na werandzie.

Thakur wpada w ekstazę słuchając o życiu Prahlady. Kiedy Hiranjaksza został zabity przez Narasimhę,¹ Brahma i inni bogowie zobaczyli jego przerażający wygląd i usłyszeli jego potężny ryk. Obawiając się, że taki gniew może doprowadzić do upadku świata² wysłali do niego Prahladę. Jak dziecko Prahlada intonował hymn pochwalny na cześć bóstwa, które przepełnione miłością do wielbicieli czule lizało ciało Prahlady. Z głębokim wzruszeniem Thakur woła: „Ach, ach! Cóż za miłość do wielbiciela!” Mówiąc to, przechodzi w bhawa samadhi. Jego ciało jest nieruchome, a z kącików oczu płyną łzy intensywnej miłości.

Kiedy ekstaza Śri Ramakryszny dobiega końca, udaje się on do swojego mniejszego łóżka i tam siada. Mani siedzi na podłodze u jego stóp. Thakur rozmawia z Manim wyrażając swój gniew i wstręt do tych, którzy kroczą ścieżką Boga, a jednocześnie mieszkają ze swoimi żonami.

Śri Ramakryszna: „Czy nie wstydzisz się siebie! Masz dzieci i nadal mieszkasz z żoną. To jest zachowanie zwierzęcia! Nie masz niechęci do śliny, krwi, wydalin, moczu? Ktokolwiek kontempluje lotosowe stopy Boga, nawet najpiękniejszą kobietę widzi jako popiół z ognia kremacyjnego. Cieszyć się ciałem, które nie będzie trwałe i które zawiera wszelkiego rodzaju nieczystości – robaki, ropę, flegmę i tak dalej! Nie wstydzisz się siebie?”

Thakur jest odurzony miłością do Boga – oddawanie czci Matce Kali

M. siedzi nieruchomo zwieszając głowę od ostrej nagany. Śri Ramakryszna dodaje: „Kiedy ktoś otrzymuje choćby kroplę ekstatycznej miłości Boga, «pożądanie i chciwość» stają się tak nieistotne! Kiedy dostajesz napój słodzony cukrem, jak możesz dbać o taki, który jest zmieszany z melasą? Kiedy modlisz się do Boga z tęsknym sercem, kiedy bezustannie intonujesz Jego imię i chwałę, stopniowo rozwijasz ten rodzaj miłości do Niego”.

Mówiąc to, Thakur jest odurzony ekstatyczną miłością i tańczy po swoim pokoju, śpiewając:

Kto intonuje imię Hari nad brzegiem Gangesu?
Czy to Nitai, dawca miłości, przybył?
Kto, jak nie on, może przynieść pokój duszy?

Jest już około dziesiątej. Ramlal zakończył codzienny kult Matki Kali w świątyni. Thakur udaje się do świątyni w towarzystwie Mani. Wchodząc do świątyni, Thakur siada na miejscu czciciela. Daje jeden lub dwa kwiaty u stóp Matki i kładąc kwiat na jej głowie, medytuje. Następnie śpiewa hymn pochwalny na cześć Boskiej Matki:

Usłyszałem, o Małżonko Śiwy, Twoje imię rozpraszające strach i nałożyłem na Ciebie moje brzemię.
Ratuj mnie jeśli chcesz.³

Wracając ze świątyni, Thakur siedzi na południowo-wschodniej werandzie swojego pokoju. Jest około dziesiątej. Ofiarowanie pożywienia bóstwom i oddanie im czci nie zostało jeszcze dokonane. Thakur bierze trochę masła i owoców, które wcześniej ofiarowano Matce Kali i Radhakancie. Rakhal i inni wielbiciele również je dostają.

Rakhal siedzi obok Thakura. Czyta książkę Smile’a Self Help o lordzie Erskine.

Pracuj nie oczekując żadnej nagrody – człowiek wiedzy nie czyta pism świętych

Śri Ramakryszna (do M.): „Co on mówi?”

M.: „Że lord Erskine zwykł wykonywać swoje obowiązki nie oczekując żadnej nagrody. Książka opowiada o bezinteresownej pracy.”

Śri Ramakryszna: „W takim razie jest bardzo dobra. Cechą człowieka doskonałej wiedzy jest jednak to, że nie nosi przy sobie ani jednej książki. Na przykład Śukadewa. Cała wiedza była na końcu jego języka.”

„Święte księgi, pisma święte, zawierają piasek zmieszany z cukrem. Święty człowiek bierze tylko cukier, zostawiając piasek. Święty człowiek przyjmuje tylko esencję.”

Czy odnosząc się do Śukadewy Thakur nawiązuje do swojego własnego stanu, aby wielbiciele zrozumieli?

Przychodzi śpiewak Waisznawćaran i śpiewa kirtan „Subol Milan”.

Po chwili Ramlal przynosi na tacy prasad dla Thakura. Po zjedzeniu Thakur odpoczywa przez jakiś czas.

M. spędza noc w nahabat. Ilekroć Święta Matka przybywa do Dakszineśwar aby służyć Śri Ramakrysznie, zatrzymuje się tam. Od wielu miesięcy mieszka ona w Kamarpukur.

Rozdział Drugi

Śri Ramakryszna z Rakhalem, Latu, Mukherdźi z Dźanai i innymi wielbicielami

Śri Ramakryszna siedzi z Manim na zachodniej okrągłej werandzie. Przed nimi Ganges płynie na południe. W pobliżu kwitną oleander, bel, jaśmin, róża i poinciana. Jest około dziesiątej.

Jest niedziela, 16 grudnia 1883 roku, drugi dzień ciemnych dwóch tygodni miesiąca Agrahajana.

Thakur śpiewa, patrząc na Mani:

O Matko Taro! Będziesz musiała mnie przeprowadzić, bo schroniłem się u Ciebie.
Jestem jak ptak w klatce.
Popełniłem niezliczone przewinienia.
Jestem pozbawiony wiedzy duchowej i jak krowa, która straciła cielę,
Wędruję tam i z powrotem, tonąc w zaklęciu Maji.

Poważna tęsknota jak Sita – myśli o Ramie

„Ale dlaczego? Dlaczego mam być jak ptak w klatce? Wstyd!”

Podczas rozmowy Thakur wpada w ekstazę, jego ciało i umysł są nieruchome, a jego oczy ronią łzy. Po pewnym czasie modli się: „Matko! Uczyń mnie podobnym do Sity. Spraw, abym całkowicie zapomniał o wszystkim – o ciele, narządach rodnych, rękach, stopach i piersiach – abym nie był świadomy żadnego z tych. Moją jedyną myślą niech będzie: Gdzie jest Rama?”

Czy Thakur jest natchniony Sitą, aby Mani zdał sobie sprawę, jak wiele tęsknoty potrzeba, aby osiągnąć Boga? Sita szalała za Ramą. Żyła dla niego i skupiała na nim wszystkie swoje myśli. Zapomniała i była nieświadoma ciała, które jest tak drogie każdemu.

Jest godzina czwarta. Śri Ramakryszna ponownie siedzi w pokoju z wielbicielami. Przybył Mukherdźi z Dźanai. Należy do tej samej gotry (podkasty) co Prankryszna. Jest z nim przyjaciel Brahmo dobrze zaznajomiony z pismami świętymi. Obecni są także Mani, Rakhal, Latu, Hariś, Jogin i inni wielbiciele.

Jogin⁴ jest członkiem rodziny Sawaran Ćoudhury z Dakszineśwar. Niemal każdego popołudnia odwiedza Thakura, a wieczorem wraca do domu. Jogin się jeszcze nie ożenił.

Mukherdźi (po pozdrowieniu Śri Ramakryszny): „To wielka radość cię poznać”.

Śri Ramakryszna: „Bóg jest obecny w każdym; wszyscy mają w sobie to samo złoto. Tyle tylko, że u niektórych występuje większa manifestacja; w ludziach o światowym nastawieniu złoto leży pogrzebane pod ogromną ilością brudu”.

Mukherdźi (śmiejąc się): „Proszę pana, jaka jest różnica między tym, co światowe, a tym, co nieświatowe?”

Śri Ramakryszna: „Praktykując praktyki duchowe należy się wyrzec, mówiąc sobie: «Nie to. Nie to.» Po osiągnięciu Boga uświadamiamy sobie, że Sam Bóg stał się wszystkim.”

„Kiedy Ramaćandra poczuł beznamiętność do świata, Daśaratha z wielkim niepokojem zwrócił się do Ryszi Wasisztha Dewa i poprosił go o pomoc w odwiedzeniu Ramy od wyrzeczenia się życia rodzinnego. Ryszi Wasisztha udał się do Ramaćandry i zastał go w smutnym nastroju, odczuwającego głęboką beznamiętność do świata. Wasisztha powiedział: «Rama, dlaczego chcesz wyrzec się ziemskiego życia? Czy świat jest poza Bogiem? Porozmawiajmy o tym.» Rama zobaczył wtedy, że świat również składa się z tego samego Najwyższego Brahmana. Milczał więc.”

„Masło powstaje z tej samej substancji, z której powstaje maślanka. Należy do substancji, do której należy maślanka, tak jak maślanka należy do substancji, do której należy masło. Kiedy wytrwale ubijałeś maślankę aby wydobyć masło (to znaczy osiągnąłeś Brahmadźnanę), widzisz, że zarówno masło, jak i maślanka istnieją razem – gdzie jest masło, jest też maślanka. Dopóki ktoś czuje, że istnieje Brahman, istnieją również żywe istoty, świat i dwadzieścia cztery zasady kosmiczne.”

Jak osiągnąć wiedzę o Brahmanie

„Nie można powiedzieć, czym jest Brahman, na podstawie słów. Wszystko zostało skażone ludzką mową. Nikt nie był w stanie powiedzieć, czym jest Brahman. Tym samym To nie zostało zanieczyszczone. Powiedziałem to Widjasagarowi. Bardzo mu było miło to usłyszeć.”

„Wiedzy o Brahmanie nie można osiągnąć gdy jest choćby najmniejszy ślad światowości. Jest to możliwe tylko wtedy, gdy umysł jest całkowicie pozbawiony «pożądania i chciwości». Parwati powiedziała do Giriradźa: «Ojcze, jeśli chcesz poznać Brahmana, szukaj towarzystwa świętych ludzi».”

Czy Thakur mówi, że wiedza o Brahmanie nie jest możliwa, jeśli osoba światowa lub sannjasin żyje pośród „pożądania i chciwości”?

Upadek z jogi – życie w świecie po osiągnięciu wiedzy o Brahmanie

Śri Ramakryszna, zwracając się do Mukherdźi, kontynuuje: „Masz dobrobyt i bogactwo. Nawet wtedy wzywasz Boga. To jest bardzo dobre. Gita mówi, że ten, kto upada z jogi, odradza się jako wielbiciel w bogatej rodzinie.”

Mukherdźi (ze śmiechem do przyjaciela): „Kto upadł z jogi, rodzi się na nowo w domu zamożnych.”⁵

Śri Ramakryszna: „Jeśli Bóg zechce, może zatrzymać na świecie człowieka posiadającego wiedzę duchową. Świat i wszystkie żyjące istoty powstały zgodnie z Jego wolą. Jego wola zwycięży.”

Mukherdźi (śmiejąc się): „Dlaczego tak chce? Czy Mu czegoś brakuje?”

Śri Ramakryszna (śmiejąc się): „Co w tym złego? Woda pozostaje wodą, niezależnie od tego, czy stoi, czy też jest w formie fal.”

Czy świat i żyjące w nim istoty są iluzoryczne?

„To ten sam wąż, niezależnie od tego, czy jest zwinięty i nieruchomy czy też pełza zygzakiem.”

„Dżentelmen pozostaje tą samą osobą, niezależnie od tego, czy pracuje, czy siedzi nieruchomo.”

„Jak można pominąć świat i żyjące istoty? Jeśli to zrobisz, straci całą swoją wagę. Owoc bel waży znacznie mniej po obraniu skórki i wyjęciu nasion.”

„Brahman jest wolny od przywiązania do czegokolwiek. Powietrze niesie ze sobą zarówno dobre, jak i złe zapachy, ale pozostaje ono niezmienione. Brahman i Jego Moc nie są od siebie oddzieleni. Świat i jego stworzenia zostały stworzone przez tę samą Pierwotną Moc.”

Droga do samadhi: płacz za Bogiem – droga miłości i droga medytacji

Mukherdźi: „Dlaczego upada się z jogi?”

Śri Ramakryszna: „Jest takie powiedzenie: «Kiedy byłem w łonie mojej matki, byłem zjednoczony z Bogiem. Przychodząc na świat, zjadłem jego brud. Położna przecięła pępowinę, ale jak mam przeciąć pępowinę maji?»”

„«Pożądanie i chciwość» to maja. Jedność z Bogiem osiąga się wtedy, gdy umysł pozbywa się tych dwóch. Atman, Dusza Najwyższa, jest magnesem. Wcielona dusza jest jak igła. Gdy to pierwsze przyciągnie to drugie, skutkuje to zjednoczeniem. Ale jeśli igła jest pokryta brudem, magnes nie może jej przyciągnąć. Kiedy jednak brud zostanie usunięty, jest ona ponownie przyciągana. Musicie oczyścić się z brudu «pożądania i chciwości».”

Mukherdźi: „Jak możemy to zrobić?”

Śri Ramakryszna: „Płaczcie za Bogiem z tęsknym sercem. Woda twoich łez zmyje brud. A wtedy magnes będzie mógł go przyciągnąć. Tylko wtedy osiągniesz zjednoczenie z Bogiem.”

Mukherdźi: „Och, cudownie!”

Śri Ramakryszna: „Kiedy możesz płakać za Bogiem, On daje Swoją wizję. I osiągasz samadhi. Doskonałość w jodze to samadhi. Kiedy płaczesz, samoistnie następuje zawieszenie oddechu.⁶ Potem następuje samadhi.”

„Do tego dochodzi praktyka medytacji. Śiwa objawia się szczególnie w Sahasrarze. Medytuj nad Nim. Ciało jest jak spodek, a umysł i intelekt są jak woda. W tej wodzie odbija się słońce Sat-ćit-ananda. Medytując nad tym odbitym słońcem, dzięki łasce Bożej można odkryć prawdziwe słońce.”

Łącz się ze świętymi ludźmi i udzielaj pełnomocnictwa Bogu

„Ludzie żyjący w świecie potrzebują stałego towarzystwa świętości. Jest to konieczne dla każdego. Nawet sannjasin musi przebywać w towarzystwie świętych ludzi. Ale u osób prowadzących gospodarstwo domowe choroba ma charakter przewlekły. Muszą przez cały czas żyć pośród «pożądania i chciwości».”

Mukherdźi: „Tak, proszę pana. Ich choroba jest przewlekła.”

Śri Ramakryszna: „Przekaż swoje pełnomocnictwo Bogu. Pozwól Mu robić to, co mu się podoba. Po prostu płacz do Niego tęsknie jak kotek. Gdziekolwiek kocia matka umieści kotka, jej kocię jest w porządku. Czasem kładzie go na łóżku, czasem zabiera do kuchni.”

Początkujący studiuje pisma święte – praktyka duchowa prowadzi do urzeczywistnienia Boga

Mukherdźi: „Dobrze jest czytać Gitę i takie święte księgi”.

Śri Ramakryszna: „Jak pomoże samo czytanie lub słuchanie świętych ksiąg? Ktoś mógł słyszeć o mleku, ktoś inny je widział, ktoś inny mógł je wypić. Możesz mieć wizję Boga, możesz nawet z Nim rozmawiać.”

„Pierwszy etap to etap początkującego. Studiuje i słucha on czytania Pisma Świętego. Następnym etapem jest aspirant, który wzywa Boga, medytuje, myśli o Nim i śpiewa Jego Imię i chwałę. Następnie dochodzi się do doskonałości⁷ i poznania Boga intuicyjnie.⁸ Na ostatnim etapie osiąga się wizję Boga i staje się najdoskonalszym z doskonałych.⁹ Taki był stan Ćaitanja Dewa. Czasem przyjmował postawę matki wobec dziecka,¹⁰ innym razem postawę ukochanej”.¹¹

Ze zdumieniem Mani, Rakhal, Jogin, Latu i inni wielbiciele słuchają tej rozmowy na temat najwyższej prawdy, rzadko słyszanej nawet przez bogów.

Teraz Mukherdźi i jego przyjaciele odchodzą. Pozdrawiają, a potem wstają. Thakur również wstaje z szacunku dla nich.

Mukherdźi (uśmiechając się): „Dlaczego miałbyś wstawać lub siedzieć?”

Śri Ramakryszna (uśmiechając się): „Jaka w tym jest szkoda? Woda jest wodą, niezależnie od tego, czy stoi, czy się porusza. Wyrzucony talerz z liścia jest unoszony wszędzie tam, gdzie unosi go wichura. Ja jestem narzędziem, Bóg jest operatorem.”

Rozdział Trzeci

Urzeczywistnienie Śri Ramakryszny i wewnętrzne znaczenie Wedanty – niedualizm i uwarunkowany niedualizm¹² – czy świat jest iluzją? – tożsamość Niezróżnicowanego i zróżnicowanego

Mukherdźi z Dźanai odszedł. Mani zastanawia się nad tym, że zgodnie z filozofią Wedanty wszystko jest jak sen. Czy byłoby zatem prawdą, że wcielona dusza, świat i my sami jesteśmy iluzoryczni?

Mani studiował Wedantę, czytał także trochę Hegla i innych niemieckich uczonych, którzy są niewyraźnym echem Wedanty. Ale Śri Ramakryszna nie rozumuje jak słabe istoty ludzkie. Matka Wszechświata objawiła mu¹³ wszystko. Mani o tym rozmyśla.

Nieco później Śri Ramakryszna rozmawia z nim samotnie na zachodniej okrągłej werandzie. Przed nimi Ganges płynie na południe z bulgoczącym dźwiękiem. Jest zimno. Słońce jest nadal widoczne na południowo-wschodnim niebie. Ten, którego życie jest pełne Wed, którego słowa są Wedami, ten, przez którego przemawia Bóg, którego słodkie słowa inspirują słuchacza do przyswojenia sobie prawdziwego znaczenia Wed, Wedanty i Bhagawaty, ta właśnie osoba, ocean pozbawionych motywów łaska, przemawia jako guru.

Mani: „Czy świat jest iluzoryczny?”

Śri Ramakryszna: „Dlaczego miałby być iluzją? To o czym mówisz jest jedynie kwestią filozoficznego rozumowania.”

„Na samym początku, kiedy rozróżnia się: «Nie to, nie to», zauważa się, że Brahman nie jest żywą istotą, ani światem, ani dwudziestoma czterema kosmicznymi zasadami – że to wszystko jest jak sen. Potem następuje odwrócenie.¹⁴ Oznacza to, że ktoś wzniósł się do Absolutu, a teraz schodzi do fenomenalnego wszechświata. Wtedy postrzega się, że Sam Bóg stał się wszechświatem i wszystkimi żywymi istotami.”

„Na dach wchodzi się schodami. Dopóki jesteś świadomy dachu, jesteś także świadomy schodów. Osoba świadoma tego, co wysokie, jest także świadoma tego, co niskie.”

„Ale kiedy wejdziesz na dach, widzisz, że materiał, z którego jest wykonany dach – cegły, wapno i pył ceglany – został również użyty do wykonania schodów.”

„Jest to jak z ilustracją owocu bel, którą podałem.”

„Ten, do którego należy Absolut (Niezmienny), jest tym samym, do którego należy fenomenalny (wiecznie zmieniający się) wszechświat.”

„«Ja» nie znika po prostu. Dopóki istnieje świadomość, że «jestem naczyniem (ciałem)», istnieje indywidualna dusza i wszechświat. Kiedy ktoś osiąga Boga, zdaje sobie sprawę, że Sam Bóg stał się żywymi istotami i wszechświatem. Samo rozmyślanie na ten temat w niczym nie pomoże.”

„Śiwa ma oba stany umysłu. Kiedy jest zanurzony w samadhi, w mahajodze, jest pochłonięty radością Jaźni.¹⁵ Kiedy schodzi z tego stanu, zachowuje odrobinę «ja». Następnie tańczy i intonuje: «Rama, Rama».”

Czy Thakur nawiązuje do swojego własnego stanu, opisując stan Śiwy?

Jest zmierzch. Thakur intonuje imiona Matki Wszechświata i medytuje o niej. Wielbiciele udają się także do odosobnionych miejsc, aby medytować o swoich ideałach. Odprawiane są wieczorne nabożeństwa i wykonywane jest arati w świątyni Matki Kali, w świątyni Śri Radhakanty i w dwunastu świątyniach Śiwy.

Dziś drugi dzień ciemnych dwóch tygodni. Księżyc pojawia się o zmroku. Pod jego światłem iglice świątyni, otaczające drzewa i pnącza oraz Ganges na zachód od świątyni zyskują cudowne piękno. Śri Ramakryszna siedzi w swoim pokoju. Mani siedzi na podłodze. Thakur ponownie omawia kwestię, którą Mani poruszył wcześniej.

Wszędzie wizje Świadomości – skarbnik pisze list do Mathura

Śri Ramakryszna (do Mani): „Dlaczego świat miałby być iluzją? Te słowa są jedynie kwestią rozumowania. Po urzeczywistnieniu Boga zdajesz sobie sprawę, że On Sam stał się wszechświatem i jego żywymi istotami.”

„Boska Matka pokazała mi w Świątyni Kali, że to Ona stała się wszystkim. Pokazała mi, że wszystko jest wypełnione boską świadomością – obraz, ołtarz, naczynia z wodą,¹⁶ framuga drzwi, marmurowa podłoga – wszystko było boską świadomością.”

„Cokolwiek widziałem w pokoju, było wypełnione esencją¹⁷ – esencją Sat-ćit-anandy.”

„Widziałem niegodziwego człowieka przed świątynią Kali. Ale nawet w nim widziałem blask Jej Mocy.”

„Dlatego nakarmiłem kota lući,¹⁸ które miało zostać ofiarowane Boskiej Matce. Zobaczyłam, że stała się Ona wszystkim – nawet kotem. Skarbnik napisał list do Mathura Babu, w którym poinformował go, że kapłan¹⁹ karmił kota pokarmem, który miał być ofiarowany bóstwu. Mathur Babu wiedział, w jakim jestem stanie. Odpowiedział: «Niech robi co mu się podoba. Nic mu nie mów.»”

„Kiedy osiągniesz Boga, prawidłowo widzisz, że On Sam stał się wszechświatem, żywymi istotami i dwudziestoma czterema kosmicznymi zasadami.”

„Ale tego, co się dzieje, gdy Bóg całkowicie wymazuje «świadomość ja» nie da się opisać słowami. Jak mówi Ramprasad w jednej ze swoich piosenek: «Tylko Ty wiesz, czy jesteś dobry, czy ja jestem dobry». Czasem też wpadam w taki stan.”

„Kiedy rozumujesz, widzisz to w jeden sposób. Ale kiedy Bóg ci to objawia, widzisz to w zupełnie inny sposób.”

Rozdział Czwarty

Celem życia jest urzeczywistnienie Boga – drogą jest intensywna miłość

Następny dzień to poniedziałek; Jest ósma. Thakur siedzi w swoim pokoju. Są tam także Rakhal, Latu i inni wielbiciele. Przybył doktor Madhu. Siedzi blisko Thakura na jego małym łóżku. Doktor Madhu to mądry stary człowiek. Często przychodzi do Thakura, gdy nie czuje się dobrze. Jest bardzo dowcipnym człowiekiem.

Mani wchodzi do sali, pozdrawia i zajmuje swoje miejsce.

Śri Ramakryszna (do Mani): „Najważniejszą rzeczą jest miłość do Sat-ćit-anandy”.

Wizja Sity Thakura – komentarze Gauri Pandita

„Jaka jest intensywność tej miłości? Jak możesz rozwijać miłość do Boga? Gauri zwykł mawiać: «Aby zrozumieć Ramę, musisz być jak Sita». Aby zrozumieć Bhagawana, trzeba być jak Bhagawati (Boska Matka). Będziesz musiał praktykować wyrzeczenia – twarde wyrzeczenia – tak jak Bhagawati zrobiła to dla Śiwy. Aby poznać Puruszę (Najwyższego Pana), musisz przyjąć postawę Prakryti – postawę przyjaciela, służebnicy lub matki.”

„Miałem wizję Sity. Widziałem, że cała jej myśl była oddana Ramie. Była nieświadoma czegokolwiek innego – ciała, dłoni, stóp, ubrań, biżuterii i tak dalej. Całe jej życie było wypełnione myślami o Ramie. Bez Ramy, bez niego, czuła, że nie mogłaby przetrwać”.

Mani: „Tak, proszę pana. Jak szalona kobieta.”

Śri Ramakryszna: „Usychać z miłości! Och, trzeba być szalonym za Bogiem, żeby móc Go osiągnąć!”

„Nie dzieje się tak, jeśli umysł skupia się na «pożądaniu i chciwości». Jaka radość wynika z obcowania z kobietą? Radość z wizji Boga jest dziesięć milionów razy większa. Gauri zwykł mawiać, że w ekstatycznej miłości do Boga wszystkie pory skóry na ciele stają się mahajoni, wielkim narządem płciowym. Radość zjednoczenia z Atmanem odczuwa się każdym porem.”

Guru musi być doskonałym dźnanim

Śri Ramakryszna: „Musisz wzywać Boga z wielką tęsknotą. Z ust guru możesz usłyszeć, jak można urzeczywistnić Boga.”

„Ale tylko wtedy, gdy sam guru jest doskonałym człowiekiem wiedzy, może wskazać drogę.”

„Pragnienia znikają gdy osiągasz doskonałą wiedzę. Stajesz się jak pięcioletnie dziecko. Zarówno Dattatreja jak i Dźadabharata mieli naturę dziecka”.

Mani: „Tak, wiem o nich. Ale było też wielu innych.”

Śri Ramakryszna: „Człowiek wiedzy jest wolny od wszelkich pragnień. Jakiekolwiek resztki pragnień nie mogą mu wyrządzić krzywdy. Kiedy miecz dotknie kamienia filozoficznego, zamienia się w złoto. Wtedy nie może nikogo zabić. Podobnie pragnienia i gniew człowieka wiedzy są tylko powierzchowne, są tylko z nazwy. Nie mogą wyrządzić krzywdy.”

Mani: „Panie, tak jak mówisz, człowiek wiedzy jest poza trzema gunami. Nie znajduje się pod kontrolą żadnej z nich – sattwy, radźasu czy tamasu. Ci trzej to rabusie”.

Śri Ramakryszna: „Musisz przyswoić sobie tę prawdę”.

Mani: „Wygląda na to, że na ziemi nie ma wielu ludzi posiadających doskonałą wiedzę, może nie więcej niż trzech lub czterech”.

Śri Ramakryszna: „Dlaczego tak mówisz? Widzisz wielu sadhu i sannjasinów w klasztorach w zachodnich Indiach.”

Mani: „Proszę pana, ja również mogę zostać sannjasinem jak jeden z nich”.

Słysząc to, Śri Ramakryszna przez kilka chwil wpatruje się w Maniego.

Śri Ramakryszna (do Mani): „Wyrzekając się wszystkiego?”

Mani: „Co człowiek może osiągnąć nie wychodząc poza maję? Jeśli ktoś nie jest w stanie ujarzmić maji, co może zdziałać zwykła sannjasa?”

Wszyscy milczą przez kilka chwil.

Bhakta poza trzema gunami jest jak dziecko

Mani: „Panie, czym jest miłość która jest poza trzema gunami?”²⁰

Śri Ramakryszna: „Rozwinięciem takiego oddania dla Boga, że bhakta widzi wszystko przeniknięte boską świadomością: Krysznę jako świadomość, Jego siedzibę jako świadomość, bhaktów jako boskość, wszystko przeniknięte świadomością. Tylko nieliczni wielbiciele osiągają taką miłość do Boga.”

Doktor Madhu (uśmiechając się): „To miłość wykraczająca poza trzy guny – to znaczy, że wielbiciel nie podlega żadnej z gun”.

Śri Ramakryszna (uśmiechając się): „Tak. Jak pięcioletnie dziecko. Nie jest jeszcze pod kontrolą żadnej guny.”

Po południowym posiłku Śri Ramakryszna odpoczywa. Wchodzi Manilal Mallick, pozdrawia go i zajmuje miejsce na podłodze. Mani również siedzi na podłodze. Leżąc na łóżku Thakur co jakiś czas zamienia kilka słów z Manim Mallickiem.

Mani Mallick: „Czy poszedłeś do Keśab Sena?”

Śri Ramakryszna: „Tak. Jak on się teraz czuje?”

Mani Mallick: „Trochę lepiej”.

Śri Ramakryszna: „Uznałem go za bardzo radźasowego. Musiałem długo czekać, zanim mogłem go zobaczyć.”

Thakur siedzi teraz na swoim łóżku i rozmawia z wielbicielami.

Historia życia Śri Ramakryszny własnymi słowami – jest szalony i mówi: „Rama, Rama”

Śri Ramakryszna (do Mani): „Oszalałem powtarzając imię Ramy. Zwykłem wędrować z Ramlalą, bóstwem, które dał mi sannjasin. Kąpałem go, karmiłem i kładłem do snu. Gdziekolwiek musiałem iść, zabierałem go ze sobą. Byłem szalony i powtarzałem: «Ramlala, Ramlala».”

Rozdział Piąty

Śri Ramakryszna u podnóża drzewa wilwa i pod panćawati

Śri Ramakryszna rozmawia z Manim w pobliżu drzewa wilwa. Jest około dziewiątej.

Jest środa, 19 grudnia 1883 roku, piąty dzień ciemnych dwóch tygodni.

Pod tym samym drzewem wilwa Thakur praktykował duchowe praktyki – to bardzo odosobnione miejsce. Na północy znajduje się magazyn i ściana. Na zachodzie wierzby szumią jak dusza obojętna na świat. W pobliżu przepływa Ganges. Panćawati widać na południu. Drzewa i rośliny są tak liczne, że świątynie są ledwo widoczne.

Śri Ramakryszna (do Mani): „Ale nic nie pomoże bez wyrzeczenia się «pożądania i chciwości».”

Mani: „Ale dlaczego? Ryszi Wasisztha powiedział do Ramaćandry:«Rama, możesz wyrzec się świata, jeśli jest on poza Bogiem».”

Śri Ramakryszna (uśmiechając się): „To dlatego, że Rawana musiał zostać zabity. Z tego właśnie powodu Rama żył na świecie i ożenił się”.

Mani stoi jak kłoda drewna, oniemiały.

Powiedziawszy to, Śri Ramakryszna udaje się w kierunku pańćwati aby dotrzeć do swojego pokoju.

Duchowa dyscyplina dla bezkształtnego Boga jest bardzo trudna

Śri Ramakryszna rozmawia z Manim u podnóża Panćawati. Jest około dziesiątej.

Mani: „Proszę pana, czy nie jest możliwe praktykowanie dyscypliny aby osiągnąć bezosobowego Boga?”

Śri Ramakryszna: „Dlaczego nie jest to możliwe? Jest to jednak bardzo trudna droga.²¹ Ryszi w dawnych czasach zwykli doświadczać wewnętrznego istnienia Boga²² praktykując wiele wyrzeczeń. Odczuwali rzeczywistość Brahmana. Ale jak ciężka była ich praca? Opuszczali swoje chaty wcześnie rano, przez cały dzień praktykowali wyrzeczenia i wracali dopiero o zmierzchu. Potem jedli mały posiłek składający się z owoców i korzeni.”

„Ten rodzaj praktyki duchowej [nad bezkształtnym] nie jest możliwy dopóki nie pozbędziemy się całkowicie światowości. Umysł musi być całkowicie wolny od zmysłów formy, smaku, zapachu, dotyku i dźwięku. Dopiero wtedy zostaje oczyszczony. Ten czysty umysł jest tym samym, co czysty Atman. Musi być całkowicie wolny od «pożądania i chciwości».”

„Wtedy ma się zupełnie inne doświadczenie: «Bóg rzeczywiście jest wykonawcą, ja jestem niewykonawcą». Nie myśli się już, że bez «ja» nie można iść dalej, czy to w szczęściu, czy w smutku.”

„Niegodziwy człowiek pobił sadhu z klasztoru do utraty przytomności. Kiedy ten odzyskał przytomność, zapytano go, kto podaje mu mleko. On odpowiedział: «Ten, który mnie pobił teraz mnie karmi»”.

Mani: „Tak, znam tę historię”.

Stałe²³ samadhi i nagłe²⁴ samadhi

Śri Ramakryszna: „Nie, nie wystarczy po prostu znać. Musisz zinternalizować co to znaczy.”

„Światowe myśli uniemożliwiają umysłowi wejście w samadhi.”

„Stabilność w samadhi osiąga się wtedy, gdy jest się całkowicie wolnym od światowych myśli. Możliwe jest dla mnie opuszczenie ciała w stałym samadhi, lecz wciąż mam pewne pragnienie cieszenia się miłością Boga i towarzystwem wielbicieli. Dlatego skupiam swoją uwagę trochę na ciele.”

„A potem następuje nagłe samadhi, kiedy rozproszony umysł zostaje nagle zebrany. Rozumiesz to, prawda?”

Mani: „Tak, proszę pana”.

Śri Ramakryszna: „Rozproszony umysł nagle zostaje wycofany. To samadhi nie trwa długo. Światowe myśli wdzierają się i to kończą. Jogin zrywa zjednoczenie z Bogiem.”

„We wsi [Kamarpukur] w dziurze w murze mieszkała mangusta. Dopóki znajdowała się w dziurze, czuła się komfortowo. Ktoś przywiązał jej cegłę do ogona i ciężar cegły zmuszał ją do wyjścia z dziury. Za każdym razem, gdy próbowała wrócić do dziury dla spokoju, była z niej wyciągana przez ciężar cegły. Światowe myśli odwracają umysł jogina od medytacji.”

„Człowiek światowy może czasami doświadczyć samadhi. Lotos otwiera się o wschodzie słońca. Ale gdy tylko słońce zakryje się chmurami, ponownie zamyka płatki. Światowe myśli są chmurami.”

Mani: „Czy poprzez duchową dyscyplinę nie można rozwinąć zarówno wiedzy duchowej, jak i miłości do Boga?”

Śri Ramakryszna: „Obydwa można osiągnąć poprzez miłość do Boga. Dostajesz oba. Kiedy zachodzi taka potrzeba, sam Bóg udziela wiedzy o Brahmanie. Mając wzniosły ideał duchowy, w jednym naczyniu można pomieścić zarówno wiedzę, jak i miłość do Boga”.

Przypisy:

1. Wisznu w Swojej inkarnacji jako człowiek-lew. ↩︎
2. Pralaja. ↩︎
3. Cały utwór można znaleźć w Tomie 3, Części 4, Rozdziale 2. ↩︎
4. Później Swami Jogananda. ↩︎
5. Bhagawad Gita 6:41. ↩︎
6. Kumbhaka. ↩︎
7. Siddha. ↩︎
8. Bodheboda. ↩︎
9. Siddha siddhów. ↩︎
10. Watsalja. ↩︎
11. Madhura. ↩︎
12. Adwaitawada i Wiśisztadwaitawada. ↩︎
13. Poprzez transcendentalną percepcję, wizję Boga. ↩︎
14. Świadomość ma wieczną pulsację, zewnętrzną i wewnętrzną. Ewolucja jest zewnętrznym ruchem Świadomości, którego rezultatem jest manifestacja wszechświata; inwolucja jest odwróceniem lub wewnętrznym ruchem Świadomości, w którym wszystkie nazwy i formy rozpływają się z powrotem w jedność Absolutu. M. mówi w swojej Ewangelii Śri Ramakryszny, część I: „Cofasz się do Istoty Najwyższej i twoja osobowość gubi się w Jego osobowości. Następnie powtarzasz swoje kroki. Odzyskujesz swoje ego (osobowość) i wracasz do punktu, w którym zacząłeś, tylko po to, aby zobaczyć, że świat i twoje ego, czyli jaźń, były zwinięte w tę samą Istotę Najwyższą.” ↩︎
15. Atmarama. ↩︎
16. Kośa i Kuśi. ↩︎
17. Rasa. ↩︎
18. Smażony chleb. ↩︎
19. Bhattaćarja. ↩︎
20. Trigunatita bhakti. ↩︎
21. kleśo ’dhikataras teszām awjaktāsakta-ćetasām|
    awjaktā hi gatir duḥkhaṁ dehawadbhir awāpjate || Bhagawadgita 12:5 ↩︎
22. Bodheboda. ↩︎
23. Sthita. ↩︎
24. Unmana. ↩︎