1. Według opowieści Brahman odniósł zwycięstwo dla bogów; i przez to zwycięstwo Brahmana bogowie byli uszczęśliwieni. Mówili sobie: „Zaprawdę, to zwycięstwo jest nasze; zaprawdę, ta chwała jest tylko nasza.”
Brahman, wszechwiedzący Duch i Świadek, od razu dowiedział się o fałszywym pojęciu bogów. Nie chciał, żeby pozostali zwiedzeni jak demony.
2. Brahman z pewnością wszystko zrozumiał i pojawił się przed nimi. Ale nie wiedzieli, kim był ten uroczy Duch.
Bogowie przestraszyli się widoku tej cudownej postaci i chcieli wiedzieć, kto to był.
3-6. Powiedzieli do Agni (Ognia): „O Agni! Dowiedz się, kim jest ten wielki Duch”. „Tak” – powiedział i pospieszył do Tego. Brahman zapytał go: „Kim jesteś?” Odpowiedział: „Jestem znany jako Agni; nazywam się także Dźātawedā.” Brahman powiedział: „Jaka moc jest w tobie, który jesteś tak dobrze znany?” Ogień odpowiedział: „Mogę spalić wszystko – cokolwiek jest na ziemi”. Brahman położył przed nim słomkę i powiedział: „Spal to”. On rzucił się ku temu z całym zapałem, ale nie mógł jej spalić. Potem powrócił od Ducha i powiedział bogom: „Nie mogłem dowiedzieć się, kim jest ten Duch”.
7-10. Wtedy powiedzieli do Wāju (Powietrza): „O Wāju! Dowiedz się, kim jest ten wielki Duch”. „Tak” – powiedział i pospieszył do Tego. Brahman zapytał go: „Kim jesteś?” Odpowiedział: „Jestem znany jako Wāju; Nazywam się także Mātariśwā.” Brahman powiedział: „Jaka moc jest w tobie, który jesteś tak dobrze znany?” Wāju odpowiedział: „Mogę unieść wszystko – cokolwiek jest na ziemi”. Brahman położył przed nim słomkę i powiedział: „Unieś to”. On rzucił się ku temu z całym zapałem, ale nie mógł jej ruszyć. Potem powrócił od Ducha i powiedział bogom: „Nie mogłem dowiedzieć się, kim jest ten Duch”.
11-12. Wtedy bogowie powiedzieli do Indry: „O Maghawan! Dowiedz się, kim jest ten wielki Duch”. „Tak” – powiedział i pospieszył do Tego. Ale Duch zniknął przed nim. Wtedy Indra ujrzał w tym właśnie rejonie nieba niezwykle ozdobioną Kobietę. Była to Umā, córka Himālaja. Podszedł do Niej i zapytał: „Kim jest ten wielki Duch?”
Tutaj kończy się rozdział trzeci Kena Upaniszad.
Wers 1.3.1
ब्रह्म ह देवेभ्यो विजिग्ये तस्य ह ब्रह्मणो विजये देवा अमहीयन्त ।
त ऐक्षन्तास्माकमेवायं विजयोऽस्माकमेवायं महिमेति ॥ १ ॥
brahma ha devebhyo vijigye tasya ha brahmaṇo vijaye devā amahīyanta ।
ta aikśantāsmākamevāyaṁ vijayo’smākamevāyaṁ mahimeti ॥ 1 ॥
1. Według opowieści Brahman odniósł zwycięstwo dla bogów; i przez to zwycięstwo Brahmana bogowie byli uszczęśliwieni. Mówili sobie: „Zaprawdę, to zwycięstwo jest nasze; zaprawdę, ta chwała jest tylko nasza.”
Komentarz:
BRAHMAN: Jest On jedynym kontrolerem wszechświata pod każdym względem, niepoznawalnym dla umysłu, dawcą zwycięstwa dla bogów i pogromcą demonów.
HISTORIA: Upaniszady często wprowadzają historię aby wyjaśnić ich zawiły temat. Czasami celem tej historii jest wychwalanie wiedzy, którą Upaniszady chcą przekazać. W tym przypadku historia pokazuje, że bogowie ognia i powietrza osiągnęli prymat wśród bóstw dzięki ich zrozumieniu Brahmana; i z tego samego powodu Indra został królem wszystkich bogów. Albo ta historia może pokazać jak niezwykle trudno jest poznać Brahmana. Bogowie ognia i powietrza oraz Indra, król niższych niebios – wszyscy obdarzeni nadprzyrodzonymi mocami – znali Brahmana z największą trudnością. Albo ta historia może służyć jeszcze innemu celowi, a mianowicie pokazać, że wyobrażenie człowieka o tym, że jest czyniącym jest całkowicie fałszywe, gdyż prawda jest taka, że jest on narzędziem, a Brahman wykonawcą.
UZYSKANE ETC.: Według opowieści w starożytności toczyła się walka pomiędzy bogami i demonami, przy czym te ostatnie były wrogami ludzkości i odstępcami od prawości. To Brahman zapewnił bogom zwycięstwo; On dał im owoc zwycięstwa dla ocalenia świata.
PRZEZ TO ZWYCIĘSTWO ETC.: Bogowie z powodu swojej niewiedzy nie wiedzieli, że wszelka moc i chwała należą do Brahmana, Najwyższego Pana, wszechwiedzącego i wszechobecnego Ducha, który mieszka we wszystkich sercach jako najgłębsza Jaźń. On jest wykonawcą i rozdawcą owoców działania. Używa zmysłów, umysłu i ego wcielonych istot jako instrumentów.
NASZA: Ogień, Wiatr i inni bogowie są w rzeczywistości przejawami Brahmana we względnym wszechświecie, uwarunkowanym imionami i formami. Te wcielone istoty same w sobie bezsilne, są narzędziami Najwyższego Ducha. W swojej niewiedzy zapomnieli o swojej najgłębszej Jaźni, to znaczy o Brahmanie i uważali za ostatecznego zwycięzcę połączenie ciała, zmysłów i ego obdarzone imieniem i formą.
Brahman, wszechwiedzący Duch i Świadek, od razu dowiedział się o fałszywym pojęciu bogów. Nie chciał, żeby pozostali zwiedzeni jak demony.
Wers 1.3.2
तद्धैषां विजज्ञौ तेभ्यो ह प्रादुर्बभूव तन्न व्यजानत किमिदं यक्षमिति ॥ २ ॥
taddhaiṣāṁ vijajñau tebhyo ha prādurbabhūva tanna vyajānata kimidaṁ yakṣamiti ॥ 2 ॥
2. Brahman z pewnością wszystko zrozumiał i pojawił się przed nimi. Ale nie wiedzieli, kim był ten uroczy Duch.
Komentarz:
ZROZUMIAŁ ETC.: Brahman jest kontrolerem umysłu i kierownikiem organów zmysłów.
TO WSZYSTKO: To znaczy fałszywe pojęcie bogów.
POJAWIŁ SIĘ ETC.: Przyjmując swą niezgłębioną wolą i mocą jogi zindywidualizowaną formę wszechprzewyższającej wspaniałości, zdolną do postrzegania narządami zmysłów – formę Osobowego Boga.
Bogowie przestraszyli się widoku tej cudownej postaci i chcieli wiedzieć, kto to był.
Wers 1.3.3-6
तेऽग्निमब्रुवन् जातवेद एतद्विजानीहि किमिदं यक्षमिति तथेति ॥ ३ ॥
तदभ्यद्रवत्तमभ्यवदत्कोऽसीत्यग्निर्वा अहमस्मीत्यब्रवीज्जातवेदा वा अहमस्मीति ॥ ४ ॥
तस्मिँस्त्वयि किं वीर्यमित्यपीदँ सर्वं दहेयं यदिदं पृथिव्यामिति ॥ ५ ॥
तस्मै तृणं निदधावेतद्दहेति तदुपप्रेयाय सर्वजवेन तन्न शशाक दग्धुं स तत एव निववृते नैतदशकं विज्ञातुं यदेतद्यक्षमिति ॥ ६ ॥
te’gnimabruvan jātaveda etadvijānīhi kimetadyakṣamiti tatheti ॥ 3 ॥
tadabhyadravattamabhyavadatko’sītyagnirvā ahamasmītyabravījjātavedā vā ahamasmīti ॥ 4 ॥
tasmiṁstvayi kiṁ vīryamityapīdaṁ sarvaṁ daheyaṁ yadidaṁ pṛthivyāmiti ॥ 5 ॥
tasmai tṛṇaṁ nidadhāvetaddaheti tadupapreyāya sarvajavena tanna śaśāka dagdhuṁ sa tata eva nivavṛte naitadaśakaṁ vijñātuṁ yadetadyakśamiti ॥ 6 ॥
3-6. Powiedzieli do Agni (Ognia): „O Agni! Dowiedz się, kim jest ten wielki Duch”. „Tak” – powiedział i pospieszył do Tego. Brahman zapytał go: „Kim jesteś?” Odpowiedział: „Jestem znany jako Agni; nazywam się także Dźātawedā.” Brahman powiedział: „Jaka moc jest w tobie, który jesteś tak dobrze znany?” Ogień odpowiedział: „Mogę spalić wszystko – cokolwiek jest na ziemi”. Brahman położył przed nim słomkę i powiedział: „Spal to”. On rzucił się ku temu z całym zapałem, ale nie mógł jej spalić. Potem powrócił od Ducha i powiedział bogom: „Nie mogłem dowiedzieć się, kim jest ten Duch”.
Komentarz:
AGNI: Dwa główne epitety, pod którymi znany był ogień wśród wedyjskich widzących, to Agni i Dźātawedā. Nazywano go Agni, ponieważ zgodnie z pierwotnym znaczeniem tego słowa był pierwszym wśród bogów, który otrzymywał ofiarę w czasie składania ofiar. Nazywano go Dźātawedā, ponieważ był niemal wszechwiedzący, co jest jednym z etymologicznych znaczeń tego słowa.
JESTEM ZNANY ETC.: Ogień wspomniał te dwa epitety, aby pokazać swoje znaczenie wśród bogów.
SPALIĆ WSZYSTKO ETC.: Wszystkie ożywione i nieożywione obiekty na Ziemi i w międzyprzestrzeni.
Wers 1.3.7-10
अथ वायुमब्रुवन्वायवेतद्विजानीहि किमेतद्यक्षमिति तथेति ॥ ७ ॥
तदभ्यद्रवत्तमभ्यवदत्कोऽसीति वायुर्वा अहमस्मीत्यब्रवीन्मातरिश्वा वा अहमस्मीति ॥ ८ ॥
तस्मिँस्त्वयि किं वीर्यमित्यपीदँ सर्वमाददीय यदिदं पृथिव्यामिति ॥ ९ ॥
तस्मै तृणं निदधावेतदादत्स्वेति तदुपप्रेयाय सर्वजवेन तन्न शशाकादतुम् स तत एव निववृते नैतदशकं विज्ञातुं यदेतद्यक्षमिति ॥ १० ॥
atha vāyumabruvan vāyavetadvijānīhi kimetadyakśamiti tatheti ॥ 7 ॥
tadabhyadravattamabhyavadat ko’sīti vāyurvā ahamasmītyabravīnmātariśvā vā ahamasmīti ॥ 8 ॥
tasmiṁstvayi kiṁ vīryamityapīdaṁ sarvamādadīya yadidaṁ pṛthivyāmiti ॥ 9 ॥
tasmai tṛṇaṁ nidadhāvetadādatsveti tadupapreyāya sarvajavena tanna śaśākādātuṁ sa tata eva nivavṛte naitadaśakaṁ vijñātuṁ yadetadyakśamiti ॥ 10 ॥
7-10. Wtedy powiedzieli do Wāju (Powietrza): „O Wāju! Dowiedz się, kim jest ten wielki Duch”. „Tak” – powiedział i pospieszył do Tego. Brahman zapytał go: „Kim jesteś?” Odpowiedział: „Jestem znany jako Wāju; Nazywam się także Mātariśwā.” Brahman powiedział: „Jaka moc jest w tobie, który jesteś tak dobrze znany?” Wāju odpowiedział: „Mogę unieść wszystko – cokolwiek jest na ziemi”. Brahman położył przed nim słomkę i powiedział: „Unieś to”. On rzucił się ku temu z całym zapałem, ale nie mógł jej ruszyć. Potem powrócił od Ducha i powiedział bogom: „Nie mogłem dowiedzieć się, kim jest ten Duch”.
Komentarz:
WĀJU: Dwa główne epitety boga powietrza w Wedach to Wāju i Mātariśwā. To pierwsze pochodzi od rdzenia oznaczającego „iść” lub „nosić zapach”. Etymologiczne znaczenie drugiego epitetu brzmi „podróż w przestrzeni”.
Wers 1.3.11-12
अथेन्द्रमब्रुवन्मघवन्नेतद्विजानीहि किमेतद्यक्षमिति तथेति तदभ्यद्रवत्तस्मात्तिरोदधे ॥ ११ ॥
स तस्मिन्नेवाकाशे स्त्रियमाजगाम बहुशोभमानामुमाँ हैमवतीं ताँहोवाच किमेतद्यक्षमिति ॥ १२ ॥
athendramabruvan maghavannetadvijānīhi kimetadyakśamiti tatheti tadabhyadravat tasmāttirodadhe ॥ 11 ॥
sa tasminnevākāśe striyamājagāma bahuśobhamānāmumāṁ haimavatīṁ tāṁ hovāca kimetadyakśamiti ॥ 12 ॥
11-12. Wtedy bogowie powiedzieli do Indry: „O Maghawan! Dowiedz się, kim jest ten wielki Duch”. „Tak” – powiedział i pospieszył do Tego. Ale Duch zniknął przed nim. Wtedy Indra ujrzał w tym właśnie rejonie nieba niezwykle ozdobioną Kobietę. Była to Umā, córka Himālaja. Podszedł do Niej i zapytał: „Kim jest ten wielki Duch?”
Komentarz:
MAGHAWAN: Indra, król bogów, został tak nazwany ze względu na swoją wielką moc.
ZNIKNĄŁ: Duch nie zamienił nawet słowa z Indrą. Chciał całkowicie zmiażdżyć jego dumę z bycia królem bogów.
W TYM REJONIE: To znaczy w tym samym miejscu, gdzie Duch zniknął. Indra nie wrócił do swoich towarzyszy, lecz pozostał tam pochłonięty medytacją, aby poznać prawdziwą naturę Ducha.
KOBIETA: Słowo to odnosi się do Wiedzy Brahmana (Brahmawidjā) lub Mocy (Śakti) Brahmana uosobionego jako kobieta.
UMĀ: Znana również jako Durgā. Córka króla Himālaja, jako Wiedza, jest nierozłączną małżonką Śiwa, czyli Absolutu. Zawsze współistnieją, jak słowo i jego znaczenie lub ogień i jego moc spalania. Brahman jako Śiwa jest spokojny i poza postrzeganiem zmysłów i umysłu, ale jako Umā, czyli Śakti, jest aktywną zasadą stworzenia i jest immanentny we wszechświecie. Można zauważyć, że w symbolice wedyjskiej moc boga jest reprezentowana przez jego małżonkę. Na przykład moc Indry to Indrāṇī; moc Brahmā to Brahmāṇī.
॥ इति केनोपनिषदि तृतीयः खण्डः ॥
Tutaj kończy się rozdział trzeci Kena Upaniszad.