अलमोड़ा।

ॐ नमो भगवते रामकृष्णाय।
यस्य वीर्येण कृतिनो वयं च भुवनानि च।
रामकृष्णं सदा वन्दे शर्वं स्वतन्त्रमीश्वरम्॥

„प्रभवति भगवान् विधि” रित्यागमिनः अप्रयोगनिपुणाः प्रयोगनिपुणाश्च पौरुषं बहुमन्यमानाः। तयोः पौरुषेयापौरुषेयप्रतीकारबलयोः विवेकाग्रहनिबन्धनः कलह इति मत्वा यतस्वायुष्मन् शरच्चन्द्र आक्रमितुम् ज्ञानगिरिगुरोर्गरिष्ठं शिखरम्।

यदुक्तं „तत्त्वनिकषग्रावा विपदिति” उच्येत तदापि शतशः „तत्त्वमसि” तत्त्वाधिकारे। इदमेव तन्निदानं वैराग्यरुजः। धन्यं कस्यापि जीवनं तल्लक्षणाक्रान्तस्य। अरोचिष्णु अपि निर्दिशामि पदं प्रचीनं—”कालः कश्चित् प्रतीक्ष्यताम्” इति। समारूढक्षेपणीक्षेपणश्रमः विश्राम्यतां तन्निर्भरः। पूर्वाहितो वेगः पारंनेष्यति नावम्। तदेवोक्तं—”तत् स्वयं योगसंसिद्धः कालेनात्मनि विन्दति,” „न कर्मणा न प्रजया धनेन त्यागेनैके अमृतत्वमानशुः” इत्यत्र त्यागेन वैराग्यमेव लक्ष्यते। तद्वैराग्यं वस्तुशून्यं वस्तुभूतं वा। प्रथमं यदि, न तत्र यतेत कोऽपि कीटभक्षितमस्तिष्केन विना; यद्यपरं, तदेदम् आपतति—त्यागः मनसः संकोचनम् अन्यस्मात् वस्तुनः, पिण्डीकरणं च ईश्वरे वा आत्मनि। सर्वेश्वरस्तु व्यक्तिविशेषो भवितुं नार्हति, समष्टिरित्येव ग्रहणीयम्। आत्मेति वैराग्यवतो जीवात्मा इति नापद्यते, परन्तु सर्वगः सर्वान्तर्यामी सर्वस्यात्मरूपेणावस्थितः सर्वेश्वर एव लक्ष्यीकृतः। स तु समष्टिरूपेण सर्वेषां प्रत्यक्षः। एवं सति जीवेश्वरयोः स्वरूपतः अमेदभावात् तयोः सेवाप्रेमरूपकर्मणोरभेदः। अयमेव विशेषः—जीवे जीवबुद्धया या सेवा समर्पिता सा दया, न प्रेम, यदात्मबुद्धया जीवः सेव्यते, तत् प्रेम। आत्मनो हि प्रेमास्पदत्वं श्रुतिस्मृतिप्रत्यक्षप्रसिद्धत्वात्। तत् युक्तमेव यदवादीत् भगवान् चैतन्यः — प्रेम ईश्वरे, दया जीवे इति। द्वैतवादित्वात् तत्र भगवतः सिद्धान्तः जीवेश्वरयोर्भेदविज्ञापकः समीचीनः। अस्माकं तु अद्वैतपराणां जीवबुद्धिर्बन्धनाय इति। तदस्माकं प्रेम एव शरणं, न दया। जीवे प्रयुक्तः दयाशब्दोऽपि साहसिकजल्पित इति मन्यामहे। वयं न दयामहे, अपि तु सेवामहे; नानुकम्पानुभूतिरस्माकम्, अपि तु प्रेमानुभवः स्वानुभवः सर्वस्मिन्।

सैव सर्ववैषम्यसाम्यकरी भवव्याधिनीरूजकरी प्रपञ्चावश्यम्भाव्यत्रितापहरणकरी सर्ववस्तुस्वरूपप्रकाशकरी मायाध्वान्तविध्वंसकरी आब्रह्मस्तभ्बपर्यन्तस्वात्मरूपप्रकटनकरी प्रेमानुभूतिर्वैराग्यरूपा भवतु ते शर्मणे शर्मन्।

इत्यनुदिवसं प्रार्थयति त्वयि धृतचिरप्रेमबन्धः

विवेकानन्दः।

Tłumaczenie

Almora, 3 lipca 1897.

Nieustanne pozdrowienia dla Śri Ramakryszny, Wolnego, Iśwary, formy Śiwy, dzięki której mocy my i cały świat jesteśmy błogosławieni.

Obyś żył długo, Śarat Ćandra¹!

Ci pisarze Śāstr którzy nie mają skłonności do pracy, mówią, że zwycięża wszechpotężne przeznaczenie; lecz inni, którzy są robotnikami, uważają wolę człowieka za nadrzędną. Wiedząc, że kłótnia pomiędzy tymi, którzy wierzą w ludzką wolę jako usuwającą nieszczęścia, a innymi, którzy polegają na przeznaczeniu, wynika z bezkrytycznego rozróżnienia – spróbuj wspiąć się na najwyższy szczyt wiedzy.

Powiedziano, że przeciwności losu są kamieniem probierczym prawdziwej wiedzy i można to powtórzyć sto razy w odniesieniu do prawdy: „Ty jesteś Tym”. To naprawdę diagnozuje chorobę Wairāgja (beznamiętność). Błogosławione życie tego, u którego rozwinął się ten objaw. Pomimo Twojej niechęci powtarzam stare powiedzenie: „Poczekaj chwilę”. Jesteś zmęczony wiosłowaniem; odpocznij na wiosłach. Pęd przeniesie łódź na drugą stronę. Zostało to powiedziane w Gicie (IV.38): „W odpowiednim czasie, osiągnąwszy doskonałość w Jodze, uświadamiamy sobie to w swoim sercu”; oraz w Upaniszadzie: „Ani przez rytuały, ani przez potomstwo, ani przez bogactwa, ale przez samo wyrzeczenie, kilku (rzadkich) ludzi osiągnęło nieśmiertelność” (Kaiwalja, 2). Tutaj słowo wyrzeczenie odnosi się do Wajragji. Może być ono dwojakiego rodzaju, z celem lub bez. Jeśli to drugie, spróbują tego tylko mózgi zjedzone przez robaki. Jeśli jednak mowa o tym drugim, to wyrzeczenie oznaczałoby wycofanie umysłu z innych rzeczy i skupienie go na Bogu lub Atmanie. Panem wszystkiego nie może być żadna konkretna osoba. Musi być sumą całkowitą. Osoba posiadająca Wajragję nie rozumie przez Atmana indywidualnego ego, ale Wszechprzenikającego Pana, przebywającego we wszystkim jako Jaźń i Wewnętrzny Władca. Jest on postrzegany przez wszystkich jako suma całości. Skoro tak jest, ponieważ Dżiwa i Iśwara są w istocie tym samym, służenie Dźiwom i kochanie Boga musi oznaczać jedno i to samo. Oto osobliwość: kiedy służysz Dźiwie z myślą, że jest Dźiwą, jest to Dajā (współczucie), a nie Prema (miłość); ale kiedy służysz mu z myślą, że jest Jaźnią, jest to Prema. To, że Atman jest jedynym celem miłości, wiadomo ze Śruti, Smryti i bezpośredniej percepcji. Dlatego Bhagawān Ćaitanja miał rację, gdy powiedział: „Miłość do Boga i współczucie dla Dźiw”. Ta konkluzja Bhagawana, sugerująca rozróżnienie pomiędzy Dźiwą i Iśwarą, była słuszna, ponieważ był On dualistą. Jednak dla nas, Adwaitystów, to pojęcie Dźiwa w odróżnieniu od Boga jest przyczyną niewoli. Dlatego naszą zasadą powinna być miłość, a nie współczucie. Użycie słowa współczucie nawet w odniesieniu do Dźiwa wydaje mi się pochopne i próżne. Dla nas nie jest litowanie się, ale służenie. Nie odczuwamy współczucia, ale miłości i poczucie Jaźni we wszystkim.

Dla twojego dobra, o Śarman, niech twoja będzie Wairagja, której uczuciem jest miłość, która jednoczy wszelkie nierówności, leczy chorobę Samsāra, usuwa potrójne nieszczęście, nieuniknione w tym fenomenalnym świecie, objawia prawdziwą naturę wszystkich rzeczy, niszczy ciemność Mājā i która wydobywa Jaźniowość wszystkiego, od Brahmy po źdźbło trawy!

To jest nieustanna modlitwa

Wiwekananda.

Zawsze połączony z tobą w miłości.

Przypisy:

1. Śarat Ćandra Ćakrawarty, uczeń Swamidźi ↩︎