Wers 1.1

ॐ सुकेशा च भारद्वाजः शैब्यश्च सत्यकामः सौर्यायणी च गार्ग्यः कौसल्यश्चाश्वलायनो भार्गवो वैदर्भिः कबन्धी कात्यायनस्ते हैते ब्रह्मपरा ब्रह्मनिष्ठाः परं ब्रह्मान्वेषमाणा एष ह वै तत्सर्वं वक्श्यतीति ते ह समित्पाणयो भगवन्तं पिप्पलादमुपसन्नाः ॥ १ ॥

oṃ sukeśā ca bhāradvājaḥ śaibyaśca satyakāmaḥ sauryāyaṇī ca gārgyaḥ kausalyaścāśvalāyano bhārgavo vaidarbhiḥ kabandhī kātyāyanaste haite brahmaparā brahmaniṣṭhāḥ paraṃ brahmānveṣamāṇā eṣa ha vai tatsarvaṃ vakśyatīti te ha samitpāṇayo bhagavantaṃ pippalādamupasannāḥ ॥ 1 ॥

1. Om. Sukeśā, syn Bhāradwādźa, i Satjakāma, syn Śibi i Saurjājanī, należący do rodziny Gārga, oraz Kausalja, syn Aśwala i Waidarbhi, należący do rodziny Bhrygu i Kabandhī, syn Kātjā – wszyscy ci, oddani Brahmanowi i niezachwiani w Brahmanie, poszukujący Najwyższego Brahmana, podeszli z paliwem w ręku do czcigodnego Pippalāda z myślą, że opowie im wszystko o Brahmanie.

Komentarz:

SAURJĀJANĪ: Zgodnie ze znaczeniem etymologicznym, wnuk Sūrja.

WAIDARBHI: urodzony w kraju Widarbha.

ODDANI BRAHMANOWI: To znaczy oddani Saguṇa Brahmanowi, czyli Brahmanowi z atrybutami. Jest On najwyższą manifestacją Absolutu poprzez mājā w czasie i przestrzeni i na ogół jest czczony jako Osobowy Bóg w różnych religiach. Poszukiwacze ci uważali Niższego Brahmana za Najwyższego Brahmana i czcili Go.

NAJWYŻSZY BRAHMAN: Który jako jedyny jest niezniszczalny i powinien być celem ludzkiej wiedzy. Saguṇa Brahman jest zniszczalny i niebo osiągnięte dzięki czczeniu Jego również jest zniszczalne. Dlatego nie może być On ostatecznym celem wiedzy. Sama Wiedza o Najwyższym Brahmanie zapewnia nieśmiertelność.

PODESZLI: Na sposób ucznia.

PALIWEM ETC.: Zgodnie z tradycją hinduistyczną uczeń poszukujący Wiedzy nie powinien podchodzić do nauczyciela z pustymi rękami. Noszenie paliwa oznacza pokorę ucznia i jego chęć służenia nauczycielowi na wszystkie możliwe sposoby.

Podkreśla się potrzebę wiary, wyrzeczenia oraz czystości ciała i umysłu dla osiągnięcia wiedzy duchowej:

Wers 1.2

तन्ह स ऋषिरुवच भूय एव तपसा ब्रह्मचर्येण श्रद्धया संवत्सरं संवत्स्यथ यथाकामं प्रश्नान्पृच्छत यदि विज्ञास्यामः सर्वं ह वो वक्श्याम इति ॥ २ ॥

tanha sa ṛṣiruvaca bhūya eva tapasā brahmacaryeṇa śraddhayā saṃvatsaraṃ saṃvatsyatha yathākāmaṃ praśnānpṛcchata yadi vijñāsyāmaḥ sarvaṃ ha vo vakśyāma iti ॥ 2 ॥

2. Ryszi powiedział do nich: Pozostańcie ze mną jeszcze przez rok, praktykując wyrzeczenia, czystość i wiarę. Następnie możecie zadawać pytania zgodnie ze swoimi pragnieniami. Jeśli będziemy wiedzieć, powiemy wam wszystko.

Komentarz:

RYSZI: Dosłownie „Widzący Prawdę”.

WYRZECZENIA: Kontrola narządów zmysłów która oczyszcza umysł i czyni go jednopunktowym.

CZYSTOŚĆ: Dzięki brahmaćarji czyli czystości, umysł rozwija subtelną moc pozwalającą pojmować prawdy nadzmysłowe, a także siłę niezbędną do wytrwania w życiu duchowym.

WIARĘ: Duch szacunku dla nauczyciela i pism świętych; pozytywne nastawienie umysłu w przeciwieństwie do cynicznego i negatywnego.

JEŚLI BĘDZIEMY WIEDZIEĆ ITP.: To stwierdzenie pokazuje pokorę nauczyciela, a nie jego ignorancję. Nie można być ryszim i nie znać Prawdy.

Uczeń powinien chętnie i z radością poddawać się praktykowaniu dyscyplin duchowych. Celem tej opowieści jest pokazanie, że nauczyciel musi być obdarzony wiedzą i pokorą, a uczeń powinien kultywować wiarę i panowanie nad sobą. Bez wiary uczeń nie jest w stanie pojąć nauk pism świętych objaśnionych przez nauczyciela.

Kabandhi wraca po roku i zadaje następujące pytanie:

Wers 1.3

अथ कबन्धी कत्यायन उपेत्य पप्रच्छ ।
भगवन् कुते ह वा इमाः प्रजाः प्रजायन्त इति ॥ ३ ॥

atha kabandhī katyāyana upetya papraccha ।
bhagavan kute ha vā imāḥ prajāḥ prajāyanta iti ॥ 3 ॥

3. Wtedy przyszedł do niego Kabandhi, syn Kātjā i zapytał: Panie, skąd rodzą się te stworzenia?

Komentarz:

STWORZENIA: Włączając w to istoty ludzkie ze wszystkich kast i klas.

Uczniowie przybyli do Pippalāda, aby zapytać o Najwyższego Brahmana. Pytanie o kreację może wydawać się nieistotne. Odpowiedź opisuje niższą wiedzę, jej zakres i wyniki, a wszystko to należy do fenomenalnego wszechświata. Kiedy uświadomimy sobie nietrwałą naturę względnego świata, rozwiniemy wobec niego obojętność. Dopóki człowiek pozostaje nieświadomy Najwyższego Brahmana, angażuje się w wielbienie różnych bóstw, łącznie z Saguṇa Brahmanem i cieszy się przejściowym szczęściem. Człowiek, który wielbi Saguṇa Brahmana za pomocą odpowiednich rytuałów, podąża po śmierci „Północną Ścieżką” i osiąga Brahmāloka, najwyższy poziom we względnym wszechświecie. Ten, kto wykonuje zwykłe dzieła filantropijne, bez medytacji o bóstwach, podąża „Południową Ścieżką” i osiąga Ćandraloka, niższy poziom. Jedynie ci, którzy zrozumieli nietrwałą naturę szczęścia na jakimkolwiek poziomie istnienia, wyższym czy niższym i rozwinęli w stosunku do nich beznamiętność, mają prawo pytać o Najwyższego Brahmana. Nie są już zainteresowani żadnym działaniem, rytualnym czy filantropijnym; poświęcają się kontemplacji i realizacji Najwyższego Brahmana.

Opisane zostaje stworzenie:

Wers 1.4

तस्मै स होवाच प्रजाकामो वै प्रजापतिः स तपोऽतप्यत स तपस्तप्त्वा स मिथुनमुत्पादयते ।
रयिं च प्रणं चेत्येतौ मे बहुधा प्रजाः करिष्यत इति ॥ ४ ॥

tasmai sa hovāca prajākāmo vai prajāpatiḥ sa tapo’tapyata sa tapastaptvā sa mithunamutpādayate ।
rayiṃ ca praṇaṃ cetyetau me bahudhā prajāḥ kariṣyata iti ॥ 4 ॥

4. Nauczyciel powiedział do niego: Pradźāpati, Stwórca, pragnął potomstwa. Wykonywał wyrzeczenia, a po spełnieniu wyrzeczeń stworzył parę, księżyc (raji) i słońce (prāṇa). Powiedział do Siebie: „Ci dwaj powinni wytworzyć dla Mnie stworzenia na różne sposoby”.

Komentarz:

Nauczyciel powiedział do niego: Pradźāpati, Stwórca, pragnął potomstwa. Wykonywał wyrzeczenia, a po spełnieniu wyrzeczeń stworzył parę, księżyc (raji) i słońce (prāṇa). Powiedział do Siebie: „Ci dwaj powinni wytworzyć dla Mnie stworzenia na różne sposoby”.

PRADŹĀPATI: Stwórca w określonym cyklu. Wedy nie akceptują idei absolutnego stworzenia z niczego. Obecna manifestacja namacalnego wszechświata fizycznego wychodzi ze stanu nieprzejawienia, w którym nazwy i formy poprzedniego cyklu, po jego zakończeniu, pozostawały w stanie zarodkowym. Zgodnie z naukami Wed, wysoko rozwinięty ryszi pielęgnuje pragnienie zostania Pradźāpatim, Panem Stwórcą, i w tym celu kontempluje swoją tożsamość ze Stwórcą i składa specjalną ofiarę. Na początku następnego cyklu rodzi się jako Stwórca i staje się znany pod takimi imionami jak Pradźāpati, Hiraṇjagarbha i Brahmā, wszystkie oznaczające Kosmiczny Umysł. Następnie poprzez intensywną kontemplację, zwaną wyrzeczeniem, czyli tapas, Stwórca budzi w Swoim umyśle subtelne wrażenia wiedzy wedyjskiej zdobytej podczas Swoich poprzednich narodzin. Z pomocą tej wiedzy przystępuje do dzieła stworzenia. Najpierw stwarza słońce (Sūrja) i księżyc (Soma), które reprezentują odpowiednio zjadacza i pokarm. Bez nich stworzenie nie może zostać zachowane. Całe stworzenie jest iluzją (kalpanā) albo projekcją umysłu Stwórcy. Z tego punktu widzenia wszechświat jest ideą.

KSIĘŻYC: Sanskryckie słowo raji (rodzaj żeński) w tekście oznacza zarówno pożywienie jak i bogactwo. Zboża, czyli żywność, którą zdobywa się dzięki bogactwu, odżywiają się wilgocią czyli rosą przychodzącą przez promienie księżyca. (Patrz B. G. 15.13)

SŁOŃCE: Sanskryckie słowo prāṇa (rodzaj męski) oznacza zarówno pierwiastek życia, jak i tego kto zjada. Słońce w jednym ze swoich aspektów (ogień żołądkowy) trawi pokarm. (Patrz B. G. 15.14)

Słowa księżyc i słońce w tekście mogą również oznaczać materię i życie lub energię. Na początku stworzenia niezróżnicowane Prawo Kosmiczne ewoluuje materię i energię, które z kolei ewoluują różne byty materialne.

Sama Upaniszada wyjaśnia dwa słowa słońce i księżyc wspomniane w poprzednim wersecie:

Wers 1.1.5

आदित्यो ह वै प्राणो रयिरेव चन्द्रमा रयिर्वा एतत्सर्वं यन्मूर्तं चामूर्तं च तस्मान्मूर्तिरेव रयिः ॥ ५ ॥

ādityo ha vai prāṇo rayireva candramā rayirvā etatsarvaṃ yanmūrtaṃ cāmūrtaṃ ca tasmānmūrtireva rayiḥ ॥ 5 ॥

5. Zaiste, słońce jest prāṇa, życiem; księżyc to raji, jedzenie. Jedzenie jest bowiem tym wszystkim – tym, co ma formę i tym, co jest bez formy. Zatem wszystko, co ma formę, jest rzeczywiście pokarmem.

Komentarz:

SŁOŃCE ETC.: Istnieją trzy przejawy prāṇa: słońce na niebiosach, ogień fizyczny (wytwarzany przez spalanie drewna itp.) i ogień żołądkowy. Prāṇa jest zjadaczem.

JEDZENIE JEST BOWIEM, ETC.: Jedzenie, czyli materia, będąc wszechprzenikające jest tym samym co wszechprzenikający Pradźāpati. Według Wedānty przyczyna w istocie nie różni się od skutku. Przyczyna objawia się jako skutek i przenika go. Pradźāpati objawia się jako pokarm i zjadacz, księżyc i słońce i przenika je.

ZATEM ETC.: W odróżnieniu od bytów bez formy. Istota posiadająca formę jest pożywieniem istoty bez formy. To pierwsze łączy się z drugim.

Ogólne znaczenie tego tekstu wydaje się być takie: Pradźāpati, Stwórca, jest przyczyną wszystkich rzeczy. On przenika wszystko. Jest zarówno pokarmem jak i zjadaczem. Zatem zarówno pożywienie (raji) jak i zjadacz (prāṇa) odnoszą się do tej samej substancji. Podziału dokonuje się według zgrubnej i subtelnej natury substancji. To, co zgrubne nazywa się pokarmem, a to co subtelne – zjadaczem. Ponownie subtelne (np. powietrze) staje się pożywieniem bardziej subtelnego (np. ākāśa). Dlatego zarówno to, co zgrubne jak i subtelne (tj. to, co ma formę i to, co jest bez formy) można określić jako pożywienie (raji). Z punktu widzenia wspomnianego powyżej podziału wszystkie przedmioty posiadające formę stają się pożywieniem bezcielesnego prāṇa: to, co zgrubne jest pożywieniem lub skutkiem tego co subtelne.

Kontynuując ogólną uwagę podaną na końcu wersetu 4: Energia i materia są pierwszymi dwoma przejawami Kosmicznego Umysłu. Słońce, będące centrum energii, utożsamiane jest z prāṇa, czyli energią kosmiczną. Pozbawiony ciepła i światła księżyc utożsamiany jest z bezwładną materią. Jakikolwiek obiekt postrzegamy jako istniejący we wszechświecie – zgrubny czy subtelny, z formą czy bez – jest materią. Nawet najsubtelniejsza substancja jest formą materii.

Powyższy werset opisał raji, pożywienie, jako Pradźāpati, ponieważ Pradźāpati manifestuje się jako pożywienie. Ponieważ On jest wszystkim, mówi się, że jedzenie jest wszystkim. To samo dotyczy nieuchwytnego prāṇa, słońca lub zjadacza. Podobnie, prāṇa jest wszystkim.

Wers 1.6

अथादित्य उदयन्यत्प्राचीं दिशं प्रविशति तेन प्राच्यान्प्राणान्रश्मिषु सन्निधत्ते । यद्दक्शिणां यत्प्रतीचीं यदुदीचीं यदधो यदूर्ध्वं यदन्तरा दिशो यत्सर्वं प्रकाशयति तेन सर्वान्प्राणान्रश्मिषु सन्निधत्ते ॥ ६ ॥

athāditya udayanyatprācīṃ diśaṃ praviśati tena prācyānprāṇānraśmiṣu sannidhatte । yaddakśiṇāṃ yatpratīcīṃ yadudīcīṃ yadadho yadūrdhvaṃ yadantarā diśo yatsarvaṃ prakāśayati tena sarvānprāṇānraśmiṣu sannidhatte ॥ 6 ॥

6. Teraz słońce, gdy wschodzi, wkracza do wschodniej części i w ten sposób obejmuje w swoich promieniach żyjące istoty wschodu. A kiedy oświetla ćwiartki południową, zachodnią, północną, dolną, górną i pośrednią – kiedy oświetla wszystko – obejmuje w ten sposób wszystkie żyjące istoty swoimi promieniami.

Komentarz:

WCHODZI: To znaczy oświetla swoimi promieniami.

OBEJMUJE: Słońce, przenikając wszystko swoim światłem sprawia, że wszystkie żyjące istoty na wschodzie są jakby jednością z samym sobą. Żywe istoty skąpane są we wszechprzenikających promieniach słońca.

Dla wszystkich jest oczywiste, że słońce, zjadacz, jest duszą wszystkich rzeczy.

Wers 1.7-8

स एष वैश्वानरो विश्वरुपः प्राणोऽग्निरुदयते । तदेतदृचाभ्युक्तम् ॥ ७ ॥
विश्वरूपं हरिणं जातवेदसं परायणं ज्योतिरेकं तपन्तम् ।
सहस्ररश्मिः शतधा वर्तमानः प्राणः प्रजानामुदयत्येष सूर्यः ॥ ८ ॥

sa eṣa vaiśvānaro viśvarupaḥ prāṇo’gnirudayate | tadetadṛcābhyuktam ॥ 7 ॥
viśvarūpaṃ hariṇaṃ jātavedasaṃ parāyaṇaṃ jyotirekaṃ tapantam ।
sahasraraśmiḥ śatadhā vartamānaḥ prāṇaḥ prajānāmudayatyeṣa sūryaḥ ॥ 8 ॥

7-8. To słońce wschodzi każdego dnia – słońce, które jest duszą wszystkich stworzeń, duszą wszystkich form, które jest życiem i ogniem. Zostało to opisane następującym ryk: [Mądrzy znają tego, który] jest we wszystkich formach, pełen promieni, wszechwiedzący, niedualny, podporą wszelkiego życia, okiem wszystkich istot, dawcą ciepła. Oto wschodzi słońce, tysiąc promienne, istniejące w stu formach, życie wszystkich stworzeń.

Komentarz:

RYK: Rodzaj hymnu, z którego składa się Rygweda, dostosowanego do pewnych określonych melodii.

STU FORMACH: Nawiązując do różnorodności istot żywych.

W Upaniszadach często używa się prāṇa i słońca jako symboli Brahmana.

Stwierdzono, że Pradźāpati, Stwórca, jako pierwszy stworzył księżyc i słońce. Księżyc został opisany jako pokarm i obdarzony formą, a słońce jako zjadacz i jako bezkształtne. Z tych dwóch powstają istoty stworzone. Jak to się dzieje? Następną manifestacją Pradźāpati jest rok, czyli czas, powołany do życia przez księżyc i słońce i składa się z nocy i dnia.

Wers 1.9

संवत्सरो वै प्रजापतिस्तस्यायने दक्शिणं चोत्तरं च ।
तद्ये ह वै तदिष्टापूर्ते कृतमित्युपासते ।
ते चान्द्रमसमेव लोकमभिजयन्ते ।
त एव पुनरावर्तन्ते तस्मादेत ऋषयः प्रजाकामा दक्शिणं प्रतिपद्यन्ते ।
एष ह वै रयिर्यः पितृयाणः ॥ ९ ॥

saṃvatsaro vai prajāpatistasyāyane dakśiṇaṃ cottaraṃ ca ।
tadye ha vai tadiṣṭāpūrte kṛtamityupāsate ।
te cāndramasameva lokamabhijayante ।
ta eva punarāvartante tasmādeta ṛṣayaḥ prajākāmā dakśiṇaṃ pratipadyante ।
eṣa ha vai rayiryaḥ pitṛyāṇaḥ ॥ 9 ॥

9. Zaprawdę, rokiem jest Pradźāpati i istnieją dwie jego ścieżki: Południowa i Północna. Ci, którzy wykonują ofiary i angażują się w pobożne działania w ramach obowiązków do wykonania, zdobywają jedynie Świat Księżyca; zaprawdę, wracają tu ponownie. Dlatego ryszi, którzy pragną potomstwa, podróżują Południową Ścieżką. Ta Ścieżka Ojców jest raji, pożywieniem.

Komentarz:

ROKIEM ETC.: Rok może składać się z miesięcy słonecznych lub księżycowych wyznaczanych przez wschody i zachody słońca lub księżyca. Od jednego wschodu słońca do następnego liczy się dzień słoneczny. Trzydzieści dni słonecznych stanowi miesiąc słoneczny, a dwanaście miesięcy słonecznych rok słoneczny. Podobnie dwanaście miesięcy księżycowych, jasnych i ciemnych, stanowią miesiąc księżycowy, a dwanaście miesięcy księżycowych rok księżycowy. Pradźāpati manifestuje Się jako para, słońce i księżyc; i ta para stanowi rok. Dlatego rokiem, czyli czasem, jest nikt inny jak Pradźāpati. Według Wedānty przyczyna w istocie nie jest różna od skutku. Z kolei słońce i księżyc z biegiem czasu tworzą wszystkie istoty.

POŁUDNIOWA: Tą ścieżkę przemierzają ci, których spełnianiu ofiar itp. (karma) nie towarzyszy medytacja nad bóstwem związanym z ofiarą (upasanā).

PÓŁNOCNA: Tą ścieżką podążają ci, których składaniu ofiar towarzyszy medytacja nad bóstwem.

OFIARY: Sanskryckie słowo iszṭa w tym tekście zostało zdefiniowane w następujący sposób: „Agnihotra (ofiara ogniowa), wyrzeczenie, prawdomówność, ochrona żywych istot, gościnność dla ludzi i karmienie zwierząt nazywane są iszṭa”.

POBOŻNE DZIAŁANIA: Sanskryckie słowo purta w tym tekście zostało zdefiniowane w następujący sposób: „Działania purta polegają na wykopywaniu studni, wykopywaniu zbiornikówwodnych, wznoszeniu świątyń, zakładaniu darmowych kuchni oraz sadzeniu roślin kwitnących i drzew owocowych.”

OBOWIĄZKÓW ETC.: Ludzie pragnący owoców działania w niebie po śmierci angażują się w ofiary i pobożne uczynki. Rezultat takich działań jest nietrwały. Ofiary i pobożne uczynki można również spełniać jako obowiązkowe działania (nitja) bez oczekiwania na żaden rezultat.

ZDOBYWAJĄ: To znaczy udają się do świata księżycowego.

ŚWIAT KSIĘŻYCA: Jest to część Pradźāpati, który manifestuje się zarówno jako słońce, jak i księżyc.

WRACAJĄ ETC.: Ponieważ to, co zostało osiągnięte w wyniku działania, zostaje utracone, gdy wyczerpie się pęd działania. Plan Księżyca jest nietrwały. (Patrz B. G. 9.21)

RYSZI: Odnosi się tutaj do pobożnych gospodarzy domów.

KTÓRZY PRAGNĄ ETC.: To znaczy ci, którzy nadal są przywiązani do świata i nie są gotowi na Wyzwolenie.

Ścieżka Południowa i Ścieżka Północna zostały wyjaśnione w Br. Up. 6.2.15-16; Cz. Up.5.10; B. G. 8.24-26.

Ci, którzy podróżują Północną Ścieżką nie wracają na ziemię.

Wers 1.10

अथोत्तरेण तपसा ब्रह्मचर्येण श्रद्धया विद्ययात्मानमन्विष्यादित्यमभिजयन्ते ।
एतद्वै प्राणानामायतनमेतदमृतमभयमेतत् ।
परायणमेतस्मान्न पुनरावर्तन्त इत्येष निरोधस्तदेष श्लोकः ॥ १० ॥

athottareṇa tapasā brahmacaryeṇa śraddhayā vidyayātmānamanviṣyādityamabhijayante ।
etadvai prāṇānāmāyatanametadamṛtamabhayametat ।
parāyaṇametasmānna punarāvartanta ityeṣa nirodhastadeṣa ślokaḥ ॥ 10 ॥

10. Ale ci, którzy szukają Jaźni poprzez wyrzeczenie, czystość, wiarę i wiedzę, podróżują Północną Ścieżką i osiągają Słońce. Słońce zaprawdę jest podporą wszelkiego życia. Jest nieśmiertelne i nieustraszone; Ono jest ostatecznym celem. Stąd oni nie wracają. Ta ścieżka jest zablokowana [dla ignorantów]. Na ten temat jest następujący werset:

Komentarz:

JAŹNI: To znaczy prāṇa, czyli Słońce, które jest Ātmanem, czyli Jaźnią wszechświata.

CZYSTOŚĆ: Na tę dyscyplinę kładzie się szczególny nacisk. Brahmacharya, czyli czystość ciała i umysłu, jest podstawą wyższych duchowych percepcji.

WIEDZĘ: Poszukiwacz na tej ścieżce medytuje nad tożsamością siebie i Słońca.

SŁOŃCE: Podobnie jak Księżyc, Słońce jest aspektem Pradźāpatiego.

NIEUSTRASZONE: W przeciwieństwie do Księżyca, Słońca nie przybywa i nie ubywa.

OSTATECZNYM CELEM: Dla tych, którzy łączą rytuały z medytacją, a także dla tych, którzy podążają ścieżką wiedzy, ale nie osiągają Wyzwolenia przed śmiercią.

NIE WRACAJĄ: Porównaj B. G. 8.24; Br. Up. 6.2.15.

JEST ZABLOKOWANA ETC.: Sanskryckie słowo nirodha w tekście można wyjaśnić w inny sposób. Według komentatora Śaṅkarānanda oznacza to koniec, to znaczy koniec procesu transmigracji. Ci, którzy po śmierci dotrą do Słońca, nie wracają na ziemię. Są tam pochłonięci kontemplacją Brahmana i pod koniec cyklu łączą się z Najwyższym Brahmanem i osiągają ostateczne Wyzwolenie.

Opisy Słońca dokonane przez tych, którzy mają specjalną wiedzę o roku lub czasie:

Wers 1.11

पञ्चपादं पितरं द्वादशाकृतिं दिव आहुः परे अर्धे पुरीषिणम् ।
अथेमे अन्य उ परे विचक्शणं सप्तचक्रे षडर आहुरर्पितमिति ॥ ११ ॥

pañcapādaṃ pitaraṃ dvādaśākṛtiṃ diva āhuḥ pare ardhe purīṣiṇam ।
atheme anya u pare vicakśaṇaṃ saptacakre ṣaḍara āhurarpitamiti ॥ 11 ॥

11. Niektórzy nazywają Go ojcem mającym pięć stóp i dwanaście postaci, dawcą deszczu i mieszkańcem regionu nad niebem. Inni znowu mówią, że świat jest osadzony we wszechwiedzącym Słońcu, wyposażonym w siedem kół i sześć szprych.

Komentarz:

OJCEM: To znaczy ojcem wszechświata.

PIĘĆ STÓP: Odnosi się do sześciu pór roku: lata, pory deszczowej, jesieni (śarat), jesieni (hemanta), zimy i wiosny – jesień i zima są tutaj liczone jako jedna pora. Tak jak człowiek chodzi dzięki nogom, tak słońce porusza się po swojej orbicie za pomocą pór roku.

DWANAŚCIE POSTACI: Dwanaście miesięcy w roku.

DAWCĄ DESZCZU: Porównaj Ai. Up. 1.1.2.

NIEBEM: Obszar pośredni między ziemią a niebem.

SIEDEM KÓŁ: Siedem promieni lub kolorów. Wieszcze wedyjscy opisują je jako siedem koni rydwanu słonecznego.

SZEŚĆ SZPRYCH: Sześć pór roku.

Różnica między tymi dwoma opisami jest wtórna. Istota tekstu jest taka, że Pradźāpati manifestuje Siebie jako słońce i księżyc, następnie jako pory roku lub rok, dalej objawia Siebie jako wszechświat. Werset ten występuje w Ry. 1.164.12.

Cały wszechświat spoczywa w Pradźāpatim, który manifestuje się jako rok i który dalej ewoluuje jako miesiąc. Dlatego księżyc, czyli pokarm (raji) i słońce, czyli zjadacz (prāṇa), są częściami składowymi miesiąca, podobnie jak są częścią roku.

Wers 1.12

मासो वै प्रजापतिस्तस्य कृष्णपक्श एव रयिः शुक्लः प्रणस्तस्मादेत ऋषयः शुक्ल इष्टं कुर्वन्तीतर इतरस्मिन् ॥ १२ ॥

māso vai prajāpatistasya kṛṣṇapakśa eva rayiḥ śuklaḥ praṇastasmādeta ṛṣayaḥ śukla iṣṭaṃ kurvantītara itarasmin ॥ 12 ॥

12. Zaprawdę, miesiąc to Pradźāpati. Jego ciemna połowa to zaprawdę pożywienie, raji; jego jasna połowa to zjadacz, prāṇa. Dlatego niektórzy ryszi spełniają ofiary w jasnej połowie, inni w drugiej połowie.

Komentarz:

MIESIĄC: Charakteryzuje się ciemnymi i jasnymi dwoma tygodniami księżycowymi.

NIEKTÓRZY RYSZI: Ci, którzy uważają, że wszystko jest przeniknięte przez prāṇa.

INNI W DRUGIEJ POŁOWIE: Odnosi się do tych, którzy nie postrzegają prāṇa jako przyczyny wszystkiego.

Chociaż prāṇa jest kojarzony z jasnymi dwoma tygodniami księżyca, jednak dla ryszich o wyższej mądrości prāṇa przenika cały miesiąc. Widzą, że wszystko jest jasne; dla nich jasne są także ciemne dwa tygodnie księżyca. Dlatego nawet gdy przez dwa tygodnie składają ofiarę w ciemnych dwóch tygodniach, zbierają owoc, jakby składali ją w jasnych. Z drugiej strony ryszi o niższej mądrości nie widzą prāṇa we wszystkim; chociaż dokonują ofiary w ciągu jasnych dwóch tygodni, nie zbierają odpowiedniego rezultatu. Z powodu niewiedzy widzą przez cały miesiąc tylko ciemne dwa tygodnie księżyca. Celem tego wersetu jest wychwalanie wiedzy o prāṇa jako przenikającego cały miesiąc. Miesiąc jest symbolem czasu.

Pradźāpati ponadto manifestuje się jako dzień i noc, których częściami składowymi są zjadacz, prāṇa i pożywienie, raji.

Wers 1.13

अहोरात्रो वै प्रजापतिस्तस्याहरेव प्राणो रात्रिरेव रयिः प्राणं वा एते प्रस्कन्दन्ति ।
ये दिवा रत्या संयुज्यन्ते ब्रह्मचर्यमेव तद्यद्रात्रौ रत्या संयुज्यन्ते ॥ १३ ॥

ahorātro vai prajāpatistasyāhareva prāṇo rātrireva rayiḥ prāṇaṃ vā ete praskandanti ।
ye divā ratyā saṃyujyante brahmacaryameva tadyadrātrau ratyā saṃyujyante ॥ 13 ॥

13. Dzień i noc, zaprawdę są Pradźāpati. Spośród nich dzień jest zjadaczem, prāṇa, a noc pokarmem, raji. Ci, którzy za dnia uczestniczą w przyjemnościach seksualnych, zaprawdę marnują życie; ale przyłączanie się do przyjemności seksualnych w nocy jest zaprawdę czystością.

Komentarz:

NOCĄ: Oznacza także właściwy okres.

CZYSTOŚĆ: Ten rodzaj samokontroli, czyli brahmaćarja, jest przepisany dla żyjącego w rodzinie.

Pytanie zadane przez ucznia brzmiało: „Panie, skąd rodzą się te stworzenia?” Wszystko to, co zostało powiedziane powyżej, nie daje bezpośredniej odpowiedzi.

Zostaje ona udzielona teraz:

Wers 1.14

अन्नं वै प्रजापतिस्ततो ह वै तद्रेतस्तस्मादिमाः प्रजाः प्रजायन्त इति ॥ १४ ॥

annaṃ vai prajāpatistato ha vai tadretastasmādimāḥ prajāḥ prajāyanta iti ॥ 14 ॥

14. Jedzenie, zaprawdę, jest Pradźāpati. Z tego pochodzi nasienie; z nasienia rodzą się wszystkie te stworzenia.

Komentarz:

Z TEGO ETC.: Pożywienie po asymilacji wytwarza nasienie.

W odpowiedzi na pytanie o pochodzenie istot stworzonych w tym wersecie podane jest biologiczne wyjaśnienie życia. Wcześniej nauczyciel omawia kosmologię, eschatologię itp. Zdaje się wskazywać, że życie nie powstało z materii, ale jest w niej ukryte. Pradźāpati, Stwórca, jest Kosmicznym Umysłem. Jest On manifestacją poprzez mājā Brahmana, czyli Absolutnego Życia i Świadomości. Projektuje wszechświat z Siebie poprzez intensywną kontemplację. Jego pierwsza projekcja składa się z pary: pożywienia, czyli raji oraz zjadacza, czyli prāṇa. Jest On najgłębszą duszą obojga. Następnie ewoluuje dalej jako rok lub czas i jego podziały na miesiące i dni. Wreszcie ewoluuje jako jadalny pokarm i nasienie; z tych ostatnich bezpośrednio rodzą się stworzone istoty. Dlatego życie jest obecne na wszystkich etapach stworzenia, chociaż jego namacalne przejawy można dostrzec w żywych istotach. Opis Północnej i Południowej Ścieżki, którymi może podróżować zmarła dusza wskazuje, że obecne życie nie jest pierwszym życiem wcielonej duszy. Życie nie ma początku; podobnie jest z wcieloną duszą. Istniejąc z przeszłości bez początku, dusza rodzi się wciąż na nowo, przechodzi jeden cykl za drugim i osiąga Wyzwolenie jedynie poprzez wiedzę o swojej tożsamości z Brahmanem.

Owoce dobrze zdyscyplinowanego życia:

Wers 1.15

तद्ये ह वै तत्प्रजापतिव्रतं चरन्ति ते मिथुनमुत्पादयन्ते ।
तेषामेवैष ब्रह्मलोको येषां तपो ब्रह्मचर्यं येषु सत्यं प्रतिष्टितम् ॥ १५ ॥

tadye ha vai tatprajāpativrataṃ caranti te mithunamutpādayante ।
teṣāmevaiṣa brahmaloko yeṣāṃ tapo brahmacaryaṃ yeṣu satyaṃ pratiṣṭitam ॥ 15 ॥

15. Dlatego ci, którzy praktykują tę zasadę Pradźāpati, rodzą parę. Ale Brahmāloka należy do tych, którzy przestrzegają wyrzeczenia i czystości i w których prawda jest mocno zakorzeniona.

Komentarz:

CI: Odnosząc się do żyjących w rodzinie.

ZASADĘ PRADŹĀPATI: Jak podano w wersecie 13, odnosząc się do stosunku płciowego w nocy i we właściwym czasie.

PARĘ: To znaczy syna i córkę.

BRAHMĀLOKA: Słowo to oznacza tutaj Ćandraloka, czyli Plan Księżyca, do którego można dotrzeć Południową Ścieżką (patrz komentarz do wersetu 9). Księżyc jest także manifestacją Brahmā, czyli Pradźāpati.

KTÓRZY PRZESTRZEGAJĄ ETC.: Odnosi się do tych, którzy angażują się w różne pobożne uczynki znane jako iszṭa (patrz komentarz do wersetu 9), purta (patrz komentarz do wersetu 9) i datta. Działanie zwane datta obejmuje zapewnienie ochrony osobom poszukującym pomoc, niestosowanie przemocy wobec żywych istot i działalność charytatywną.

CZYSTOŚCI: Brahmaćarja. (Zobacz werset 13.) Ci, którzy przestrzegają jedynie zasady czystości podanej w wersecie 13, otrzymują na ziemi namacalny owoc w postaci syna i córki. Ale ci, którzy spełniają również przepisane ofiary i angażują się w różne pobożne uczynki, otrzymują dodatkowy, nieuchwytny rezultat: po śmierci podążają Południową Ścieżką i wiodą szczęśliwe życie w Ćandraloka, czyli w Planie Księżyca, skąd po wyczerpaniu swoich zasług wracają na ziemię.

Droga do osiągnięcia Brahmāloka:

Wers 1.16

तेषामसौ विरजो ब्रह्मलोको न येषु जिह्ममनृतं न माया चेति ॥ १६ ॥

teṣāmasau virajo brahmaloko na yeṣu jihmamanṛtaṃ na māyā ceti ॥ 16 ॥

16. Nieskazitelny Świat Brahmā należy do tych, w których nie ma nieuczciwości, fałszu ani oszustwa.

Komentarz:

NIESKAZITELNY ETC.: Świat Brahmā nie charakteryzuje się wzrostem i zanikiem, jak Plan Księżyca. Tutaj cała atmosfera jest wypełniona cechami duchowymi. Brahmāloka można porównać do najwyższego nieba religii dualistycznych. (Zobacz werset 10.)

TYCH: Odnosi się do tych brahmaćarinów, którzy w ogóle nie wchodzą w życie rodzinne oraz wānaprasthinów należących do trzeciego etapu życia, a także tych żebraków, którzy nie są w stanie osiągnąć Wiedzy o Brahmanie na ziemi.

NIEUCZCIWOŚCI: Nieunikniona w przypadku zwykłych domowników ze względu na sprzeczne sposoby postępowania.

FAŁSZU: Często praktykowany podczas uprawiania sportu lub gier.

OSZUSTWA: Rozbieżność między działaniem człowieka a jego wyznawanym sposobem życia.

Jeśli światowy człowiek nie będzie wyjątkowo czujny, nie będzie w stanie uniknąć oszustwa, fałszu i oszustwa.

इति प्रश्नोपनिषदि प्रथमः प्रश्नः ॥

Tutaj kończy się pierwsze pytanie Praśna Upaniszad.