Doszliśmy teraz do rozdziału, w którym opisane są moce Jogi.

देशबन्धश्चित्तस्य धारणा ॥१॥
deśa–bandhaś cittasya dhāraṇā

1. Dhāranā skupia umysł na jakimś szczególnym przedmiocie.

Dharana (koncentracja) ma miejsce wtedy, gdy umysł trzyma się jakiegoś obiektu w ciele lub poza nim i utrzymuje się w tym stanie.

तत्र प्रत्ययैकतानता ध्यानम् ॥२॥
tatra pratyayaika–tānatā dhyānam

2. Nieprzerwany przepływ wiedzy w tym obiekcie to Dhjāna.

Umysł próbuje myśleć o jednym przedmiocie, zatrzymać się w jednym szczególnym miejscu, takim jak czubek głowy, serce, etc., i jeśli umysłowi uda się odbierać wrażenia tylko przez tę część ciała, a nie przez żadną inną, byłaby to Dharana, a kiedy umysłowi udaje się utrzymać ten stan przez jakiś czas, nazywa się to Dhjāna (medytacja).

तदेवार्थमात्रनिर्भासं स्वरूपशून्यमिव समाधिः ॥३॥
tad evārtha–mātra–nirbhāsaṃ svarūpa–śūnyam iva samādhiḥ

3. Kiedy ta, porzucając wszelkie formy, odzwierciedla tylko znaczenie, jest to Samādhi.

Dzieje się tak, gdy w medytacji porzuca się formę lub część zewnętrzną. Przypuśćmy, że medytuję nad książką i że stopniowo udało mi się skoncentrować na niej umysł i dostrzec tylko wewnętrzne doznania, znaczenie niewyrażone w żadnej formie – taki stan Dhjany nazywa się Samadhi.

त्रयमेकत्र संयमः ॥४॥
trayam ekatra saṃyamaḥ

4. (Te) trzy (jeśli są praktykowane) w odniesieniu do jednego przedmiotu to Samjama.
Kiedy człowiek może skierować swój umysł na jakiś konkretny przedmiot i utrwalić go tam, a następnie utrzymać go tam przez długi czas, oddzielając ten przedmiot od części wewnętrznej, to jest to Samjama; lub Dharana, Dhjana i Samadhi, jedno następujące po drugim i tworzące jedno. Forma rzeczy zniknęła, a w umyśle pozostaje tylko jej znaczenie.

तज्जयात् प्रज्ञाऽऽलोकः ॥५॥
taj–jayāt prajñālokaḥ

5. Dzięki podbojowi przychodzi światło wiedzy.

Kiedy komuś uda się stworzyć tę Samjamę, wszystkie moce przejdą pod jego kontrolę. To jest wielki instrument Jogina. Przedmioty wiedzy są nieskończone i dzielą się na zgrubne, bardziej zgrubne, i najbardziej zgrubne, a także na subtelne, subtelniejsze, najsubtelniejsze i tak dalej. Ta Samjama powinna być najpierw zastosowana do zgrubnych rzeczy, a kiedy zaczniesz zdobywać wiedzę o tych zgrubnych, powoli, etapami, powinna być doprowadzona do subtelniejszych rzeczy.

तस्य भूमिषु विनियोगः ॥६॥
tasya bhūmiṣu viniyogaḥ

6. Powinno to być stosowane etapami.
Jest to ostrzeżenie, aby nie próbować jechać zbyt szybko.

त्रयमन्तरङ्गं पूर्वेभ्यः ॥७॥
trayam antar–aṅgam pūrvebhyaḥ

7. Te trzy są bardziej wewnętrzne niż poprzednie.

Przed nimi mieliśmy Pratjāhārę, Prānājāmę, Āsanę, Jamę i Nijamę; są zewnętrznymi częściami tych trzech – Dharany, Dhjany i Samadhi. Kiedy człowiek je osiągnął, może osiągnąć wszechwiedzę i wszechmoc, ale nie byłoby to zbawieniem. Ta trójka nie sprawi, że umysł Nirwikalpa stanie się niezmienny, ale pozostawi zalążki ponownego uzyskania ciał. Tylko wtedy, gdy nasiona są, jak mówi Jogin, „usmażone”, tracą możliwość wytworzenia dalszych roślin. Te moce nie mogą usmażyć ziarna.

तदपि बहिरङ्गं निर्बीजस्य ॥८॥
tad api bahir–aṅgaṃ nirbījasya

8. Ale nawet one są zewnętrzne w stosunku do beznasiennego (Samadhi).

Zatem w porównaniu z tym pozbawionym nasion Samadhi, nawet one są zewnętrzne. Nie osiągnęliśmy jeszcze prawdziwego Samadhi, najwyższego, ale niższy etap, w którym ten wszechświat nadal istnieje tak, jak go widzimy i w którym znajdują się wszystkie te moce.

व्युत्थान–निरोधसंस्कारयोरभिभव–प्रादुर्भावौ निरोधक्षणचित्तान्वयो निरोध–परिणामः ॥९॥
vyutthāna–nirodha–saṃskārayor abhibhava–prādur–bhāvau nirodha–kṣaṇa–cittānvayo nirodha–pariṇāmaḥ

9. Mówi się, że przez stłumienie zakłóconych wrażeń umysłu i powstanie wrażeń kontroli, umysł, który trwa w tym momencie kontroli, osiąga kontrolujące modyfikacje.

Oznacza to, że w tym pierwszym stanie Samadhi modyfikacje umysłu były kontrolowane, ale nie doskonale, ponieważ gdyby tak było, nie byłoby żadnych modyfikacji. Jeśli istnieje modyfikacja, która popycha umysł do pośpiechu poprzez zmysły, a Jogin próbuje ją kontrolować, sama ta kontrola będzie modyfikacją. Jedna fala będzie hamowana przez inną falę, więc nie będzie to prawdziwe Samadhi, w którym wszystkie fale opadną, ponieważ sama kontrola będzie falą. Jednak to niższe Samadhi jest o wiele bliższe wyższemu Samadhi niż wtedy, gdy umysł bulgocze.

तस्य प्रशान्तवाहिता संस्कारात् ॥१०॥
tasya praśānta–vāhitā saṃskārāt

10. Jej przepływ staje się stały dzięki nawykowi.

Przepływ tej ciągłej kontroli umysłu staje się stały, gdy praktykuje się go dzień po dniu, a umysł uzyskuje zdolność do ciągłej koncentracji.

सर्वार्थतैकाग्रतयोः क्षयोदयौ चित्तस्य समाधि–परिणामः ॥११॥
sarvārthataikāgratayoḥ kṣayodayau cittasya samādhi–pariṇāmaḥ

11. Przyjmując wszelkiego rodzaju przedmioty i koncentrując się na jednym obiekcie, przy czym te dwie moce są odpowiednio niszczone i manifestowane, Ćitta otrzymuje modyfikację zwaną Samadhi.

Umysł zajmuje się różnymi przedmiotami, wpada na różnego rodzaju rzeczy. To jest niższy stan. Istnieje wyższy stan umysłu, kiedy zajmuje się on jednym obiektem i wyklucza wszystkie inne, czego wynikiem jest Samadhi.

ततः पुनः शान्तोदितौ तुल्यप्रत्ययौ चित्तस्यैकाग्रता–परिणामः ॥१२॥
tataḥ punaḥ śāntoditau tulyapratyayau cittasyaikāgratā pariṇāmaḥ

12. Jednoupunktowienie Ćitta występuje wtedy, gdy wrażenie, które jest przeszłe i to, które jest teraźniejsze, są podobne.

Skąd mamy wiedzieć, że umysł stał się skoncentrowany? Ponieważ idea czasu zniknie. Im więcej czasu mija niezauważenie, tym bardziej jesteśmy skoncentrowani. W życiu codziennym widzimy, że gdy interesuje nas książka, w ogóle nie zwracamy uwagi na czas; a kiedy zostawiamy książkę, często jesteśmy zaskoczeni, ile godzin minęło. Cały czas będzie miał tendencję do przychodzenia i stania w jednej teraźniejszości. Podana jest więc definicja: kiedy przeszłość i teraźniejszość łączą się w jedno, mówi się, że umysł jest skoncentrowany.[1]

एतेन भूतेन्द्रियेषु धर्मलक्षणावस्थापरिणामा व्याख्याताः ॥१३॥
etena bhūtendriyeṣu dharma–lakṣaṇāvasthā–pariṇāmā vyākhyātāḥ

13. W ten sposób wyjaśniona jest trojaka przemiana formy, czasu i stanu, w subtelnej lub zgrubnej materii oraz w organach.

Potrójne zmiany w materiale umysłu, co do formy, czasu i stanu, wyjaśniają odpowiadające im zmiany w materii zgrubnej i subtelnej oraz w organach. Załóżmy, że jest bryła złota. Przekształca się w bransoletkę i ponownie w kolczyk. Są to zmiany co do formy. Te same zjawiska widziane z punktu widzenia czasu dają nam zmianę co do czasu. Bransoletka lub kolczyk mogą być jasne lub matowe, grube lub cienkie i tak dalej. To jest zmiana co do stanu. Odnosząc się teraz do aforyzmów 9, 11 i 12, umysł–materiał zmienia się we Wryttis – jest to zmiana formy. To, że przechodzi przez przeszłe, obecne i przyszłe momenty czasu, jest zmianą co do czasu. To, że wrażenia zmieniają się pod względem intensywności w ciągu jednego określonego okresu, powiedzmy teraźniejszości, jest zmianą co do stanu. Koncentracje nauczane w poprzednich aforyzmach miały dać Joginowi dobrowolną kontrolę nad przemianami jego materii umysłowej, co samo w sobie umożliwi mu stworzenie Samjamy wymienionej w III.4.

शान्तोदिताव्यपदेश्यधर्मानुपातो धर्मी ॥१४॥
śāntoditāvyapadeśya–dharmānupātī dharmī

14. To, na co oddziałuje transformacja, czy to przeszła, teraźniejsza, czy ta, która dopiero ma się zamanifestować jest uwarunkowane.

To znaczy uwarunkowane jest substancją, na którą oddziałuje czas i Samskāry, która zawsze się zmienia i manifestuje.

क्रमान्यत्वं परिणामान्यत्वे हेतुः ॥१५॥
kramānyatvam pariṇāmānyatve hetuḥ

15. Następstwo zmian jest przyczyną wielorakiej ewolucji.

परिणामत्रयसंयमादतीतानागतज्ञानम् ॥१६॥
pariṇāma–traya–saṃyamād atītānāgata–jñānam

16. Dokonując Samjamy na trzech rodzajach zmian, uzyskuje się wiedzę o przeszłości i przyszłości.

Nie wolno nam tracić z oczu pierwszej definicji Samjamy. Kiedy umysł osiągnął ten stan, kiedy utożsamia się z wewnętrznym wrażeniem obiektu, pozostawiając zewnętrzne i kiedy dzięki długiej praktyce umysł to utrzymuje i umysł może wejść w ten stan w jednej chwili, to jest Samjama. Jeśli człowiek w tym stanie chce poznać przeszłość i przyszłość, musi zrobić Samjamę na temat zmian w Samskarach (III.13). Niektóre pracują już teraz, niektóre się przepracowały, a jeszcze inne czekają by pracować. Więc robiąc na nich Samjamę zna przeszłość i przyszłość.

शब्दार्थप्रत्ययानामितरेतराध्यासात्सङ्करस्तत्प्रविभागसंयमात् सर्वभूतरुतज्ञानम् ॥१७॥
śabdārtha–pratyayānām itaretarādhyāsāt saṅkaras tat–pravibhāga–saṃyamāt sarva–bhūta–ruta–jñānam

17. Dzięki robieniu Samjamy na słowie, znaczeniu i wiedzy, które zwykle są pomieszane, przychodzi wiedza o wszystkich odgłosach zwierząt.

Słowo reprezentuje zewnętrzną przyczynę, znaczenie reprezentuje wewnętrzną wibrację, która wędruje do mózgu kanałami Indrija, przekazując zewnętrzne wrażenie do umysłu, a wiedza reprezentuje reakcję umysłu, z którą przychodzi postrzeganie. Te trzy pomieszane tworzą nasze obiekty zmysłowe. Załóżmy, że słyszę słowo; najpierw jest zewnętrzna wibracja, potem wewnętrzne doznanie przenoszone do umysłu przez narząd słuchu, potem umysł reaguje i znam to słowo. Słowo, które znam, jest mieszanką trzech – wibracji, wrażenia i reakcji. Zwykle te trzy są nierozłączne; ale dzięki praktyce Jogin może je rozdzielić. Kiedy człowiek do tego dojdzie, jeśli wykona Samjamę na jakimkolwiek dźwięku, zrozumie znaczenie, jakie ten dźwięk miał wyrażać, niezależnie od tego, czy został wydany przez człowieka, czy przez jakiekolwiek inne zwierzę.

संस्कारसाक्षात्करणात् पूर्वजातिज्ञानम् ॥१८॥
saṃskāra–sākṣāt–karaṇāt pūrva–jāti–jñānam

18. Poprzez postrzeganie wrażeń (przychodzi) wiedza o przeszłym życiu.

Każde doświadczenie, które mamy, przychodzi w postaci fali w Ćitta, która zanika i staje się coraz subtelniejsza, ale nigdy nie jest stracona. Pozostaje tam w maleńkiej formie i jeśli uda nam się ponownie wywołać tę falę, stanie się wspomnieniem. Tak więc, jeśli Jogin może zrobić Samjamę na podstawie tych przeszłych wrażeń w umyśle, zacznie przypominać sobie wszystkie swoje poprzednie żywoty.

प्रत्ययस्य परचित्तज्ञानम् ॥१९॥
pratyayasya para–citta–jñānam

19. Robiąc Samjamę na znakach w czyimś ciele, przychodzi wiedza o jego umyśle.

Każdy człowiek ma na ciele szczególne znaki, które odróżniają go od innych; kiedy Jogin wykonuje Samjamę na podstawie tych znaków, zna naturę umysłu tej osoby.

न च तत् सालम्बनं तस्याविषयीभूतत्वात् ॥२०॥
na ca tat sālambanaṃ tasyāviṣayī–bhūtatvāt

20. Ale nie jego treść, która nie jest przedmiotem Samjamy.

Nie poznałby zawartości umysłu, robiąc Samjamę na ciele. Potrzebna byłaby podwójna Samjama, najpierw na znakach w ciele, a następnie na samym umyśle. Wtedy Jogin wiedziałby wszystko, co jest w jego umyśle.

कायरूपसंयमात्तद्ग्राह्यशक्ति–स्तम्भे चक्षुःप्रकाशासंप्रयोगेऽन्तर्धानम् ॥२१॥
kāya–rūpa–saṃyamāt tad–grāhya–śakti–stambhe cakṣuḥ–prakāśāsamprayoge ‘ntardhānam

21. Poprzez czynienie Samjama na formie ciała, kiedy dostrzegalność formy jest zablokowana, a moc manifestacji w oku rozdzielona, ciało Jogina staje się niewidoczne.

Jogin stojący pośrodku tego pokoju może pozornie zniknąć. On naprawdę nie znika, ale nikt go nie zobaczy. Forma i ciało są jakby oddzielone. Musicie pamiętać, że można to zrobić tylko wtedy, gdy Jogin osiągnął tę moc koncentracji, kiedy forma i utworzona rzecz zostały rozdzielone. Następnie robi na tym Samjamę i moc postrzegania form jest zablokowana, ponieważ moc postrzegania form pochodzi z połączenia formy i uformowanej rzeczy.

एतेन शब्दाद्यन्तर्धानमुक्तम् ॥२२॥
etena śabdādyantardhānam uktaṃ

22. W ten sposób wyjaśnia się również znikanie lub ukrywanie wypowiadanych słów i inne tego typu rzeczy.

सोपक्रमं निरुपक्रमं च कर्म तत्संयमादपरान्तज्ञानमरिष्टेभ्यो वा ॥२३ ॥
sopakramaṃ nirupakramaṃ ca karma tat–saṃyamād aparānta–jñānam ariṣṭebhyo vā

23. Karma jest dwojakiego rodzaju – wkrótce owocująca i późno owocująca. Czyniąc na nich Samjamę lub znaki zwane Ariszta, przepowiednie, Jogini znają dokładny czas oddzielenia się od swoich ciał.

Kiedy Jogin wykonuje Samjamę na swojej własnej karmie, na tych wrażeniach w jego umyśle, które teraz działają oraz tych, które jeszcze czekają na działanie, wie dokładnie przez te, które czekają, kiedy jego ciało odpadnie. Wie on kiedy umrze, o której godzinie a nawet w której minucie. Hindusi bardzo dużo myślą o tej wiedzy lub świadomości bliskości śmierci, ponieważ Gita uczy, że myśli w momencie odejścia mają wielką moc w określaniu następnego życia.

मैत्र्यादिषु बलानि ॥२४॥
maitryādiṣu balāni

24. Czyniąc Samjamę z przyjaźni, miłosierdziu itp. (I.33), Jogin wyróżnia się tymi cechami.

बलेषु हस्तिबलादीनि ॥२५॥
baleṣu hasti–balādīni

25. Dzięki robieniu Samjamy na sile słonia i innych, ich siła przychodzi do Jogina.

Kiedy Jogin osiągnął tę Samjamę i pragnie siły, robi Samjamę na sile słonia i ją otrzymuje. Nieskończona energia jest do dyspozycji każdego, jeśli tylko wie, jak ją zdobyć. Jogin odkrył naukę zdobycia jej.

प्रवृत्त्यालोकन्यासात् सूक्ष्म–व्यवहित–विप्रकृष्टज्ञानम् ॥२६॥
pravṛttyāloka–nyāsāt sūkṣma–vyavahita–viprakṛṣṭa–jñānam

26. Dzięki czynieniu Samjama na Świetlistym Świetle (I.36) przychodzi wiedza o subtelnym, o tym co zablokowane i o tym co odległe.

Kiedy Jogin robi Samjamę na tym promiennym świetle w sercu, widzi rzeczy bardzo odległe, na przykład rzeczy, które dzieją się w odległym miejscu i które są przesłonięte przez górskie bariery, a także rzeczy bardzo piękne.

भुवनज्ञानं सूर्ये संयमात् ॥२७॥
bhuvana–jñānaṃ sūrye saṃyamāt

27. Przez zrobienie Samjamy na słońcu (przychodzi) wiedza o świecie.

चन्द्रे ताराव्यूहज्ञानम् ॥२८॥
candre tārā–vyūha–jñānam

28. Na księżycu (przychodzi) wiedza o gromadzie gwiazd.

ध्रुवे तद्गतिज्ञानम् ॥२९॥
dhruve tad–gati–jñānam

29. Na gwieździe polarnej (przychodzi) wiedza o ruchach gwiazd.

नाभिचक्रे कायव्यूहज्ञानम् ॥३०॥
nābhi–cakre kāya–vyūha–jñānam

30. Na kręgu pępka (przychodzi) wiedza o budowie ciała.

कण्ठकूपे क्षुत्पिपासानिवृत्तिः ॥३१॥
kaṇṭha–kūpe kṣut–pipāsā–nivṛttiḥ

31. Na zagłębieniu gardła (przychodzi) ustanie głodu.

Kiedy człowiek jest bardzo głodny, jeśli zrobi Samjamę w zagłębieniu gardła, głód ustaje.

कूर्मनाड्यां स्थैर्यम् ॥३२॥
kūrma–nāḍyāṃ sthairyam

32. Na nerwie zwanym Kurma pojawia się niewzruszoność ciała.

Kiedy praktykuje, ciało nie jest zaniepokojone.

मूर्धज्योतिषि सिद्धदर्शनम् ॥३३॥
mūrdha–jyotiṣi siddha–darśanam

33. Na światle emanującym z czubka głowy, otrzymuje widzenie Siddhów.

Siddhowie są istotami, które są trochę ponad duchami. Kiedy Jogin skupi swój umysł na czubku głowy, ujrzy tych Siddhów. Słowo Siddha nie odnosi się do tych ludzi, którzy stali się wolni – w znaczeniu, w jakim jest często używane.

प्रातिभाद्वा सर्वम् ॥३४॥
prātibhād vā sarvam

34. Albo dzięki mocy Prātibha, wszelką wiedzę.

Wszystko to może przyjść bez Samjamy do człowieka, który ma moc Pratibha (spontanicznego oświecenia z czystości). Kiedy człowiek wzniósł się do wysokiego stanu Pratibha, ma to wielkie światło. Wszystko jest dla niego oczywiste. Wszystko przychodzi mu naturalnie, bez robienia Samjamy.

ह्रदये चित्त–संवित् ॥३५॥
hṛdaye citta–samvit

35. W sercu – wiedza umysłów.

सत्त्वपुरुषयोरत्यन्तासंकीर्णयोः प्रत्ययाविशेषाद् भोगः परार्थत्वात् स्वार्थसंयमात् पुरुषज्ञानम् ॥३६॥
sattva–puruṣayor atyantāsaṅkīrnayoḥ pratyayāviśeṣo bhogaḥ parārthāt svārtha–saṃyamāt puruṣajñānam

36. Przyjemność pochodzi z nierozróżniania duszy i Sattwy, które są całkowicie różne, ponieważ działania tej ostatniej są dla kogoś innego. Samjama na egocentrycznym daje wiedzę o Puruszy.

Wszelkie działanie Sattwy, modyfikacji Prakriti charakteryzującej się światłem i szczęściem, jest dla duszy. Kiedy Sattwa jest wolna od egoizmu i oświecona czystą inteligencją Puruszy, nazywana jest egocentryczną, ponieważ w tym stanie uniezależnia się od wszelkich relacji.

ततः प्रातिभश्रावणवेदनादर्शास्वादवार्ता जायन्ते ॥३७॥
tataḥ prātibha–śrāvaṇa–vedanādarśāsvāda–vārttā jāyante

37. Z tego wynika wiedza należąca do Pratibha i (nadprzyrodzone) słuchanie, dotykanie, widzenie, smakowanie i wąchanie.

ते समाधावुपसर्गा व्युत्थाने सिद्धयः ॥३८॥
te samādhāv upasargā vyutthāne siddhayaḥ

38. To są przeszkody do Samadhi; ale są mocami w światowym stanie.

Wiedza Jogina o przyjemnościach tego świata pochodzi z połączenia Puruszy i umysłu. Jeśli chce zrobić Samjamę, na wiedzy, że natura i dusza są to dwie różne rzeczy, uzyskuje wiedzę o Puruszy. Z tego wynika rozróżnianie. Kiedy ma to rozróżnienie, otrzymuje Pratibhę, światło najwyższego geniuszu. Moce te są jednak przeszkodami w osiągnięciu najwyższego celu, poznania czystej Jaźni i wolności. Są one, jak gdyby, spotykane na drodze; a jeśli Jogin je odrzuca, osiąga najwyższe. Jeśli odczuwa pokusę, by je zdobyć, jego dalszy postęp zostaje zablokowany.

बन्धकारणशैथिल्यात् प्रचारसंवेदनाच्च चित्तस्य परशरीरावेशः ॥३९ ॥
bandha–kāraṇa–śaithilyāt pracāra–saṃvedanāc ca cittasya para–śarīrāveśaḥ

39. Kiedy przyczyna zniewolenia Ćitta zostaje rozluźniona, Jogin, dzięki swej znajomości kanałów jej działania (nerwów), wchodzi w ciało innej osoby.

Jogin może wejść w martwe ciało i sprawić, by wstało i poruszyło się, nawet gdy on sam pracuje w innym ciele. Albo może wejść do żywego ciała i trzymać w ryzach umysł i narządy tego człowieka, i chwilowo działać przez ciało tego człowieka. Dokonuje tego Jogin, który dochodzi do rozróżnienia Puruszy i natury. Jeśli chce wejść w czyjeś ciało, robi Samjamę na tym ciele i wchodzi w nie, ponieważ nie tylko jego dusza jest wszechobecna, ale także jego umysł, jak naucza Jogin. To jest jeden kawałek uniwersalnego umysłu. Teraz jednak może działać tylko przez prądy nerwowe w tym ciele, ale kiedy Jogin uwolni się od tych prądów nerwowych, może działać przez inne rzeczy.

उदानजयाज्जलपङ्ककण्टकादिष्वसङ्ग उत्क्रान्तिश्च ॥४०॥
udāna–jayāj jala–paṅka–kaṇṭakādiṣvasaṅga utkrāntiś ca

40. Pokonując prąd zwany Udāna, Jogin nie tonie w wodzie ani w bagnach, może chodzić po cierniach itp. i może umrzeć kiedy zapragnie.

Udana to nazwa prądu nerwowego, który rządzi płucami i wszystkimi górnymi częściami ciała, a kiedy jest nad nim panem, staje się lekki. Nie tonie on w wodzie; może chodzić po cierniach i ostrzach mieczy, stać w ogniu i może odejść z tego życia, kiedy tylko zechce.

समानजयात् प्रज्वलनम् ॥४१॥
samāna–jayāj jvalanam

41. Po opanowaniu prądu Samāna zostaje otoczony blaskiem światła.

Kiedy tylko zechce, z jego ciała błyska światło.

श्रोत्राकाशयोः सम्बन्धसंयमाद्दिव्यं श्रोत्रम् ॥४२॥
śrotrākāśayoḥ sambandha–saṃyamād divyaṃ śrotram

42. Przez robienie Samjamy nad relacją pomiędzy uchem a Akaśą, przychodzi boskie słyszenie.

Jest Akaśa, eter oraz instrument, ucho. Robiąc na nich Samjamę, Jogin uzyskuje nadprzyrodzony słuch; słyszy wszystko. Słyszy wszystko, co mówi lub brzmi z odległości wielu mil.

कायाकाशयोः सम्बन्धसंयमाल्लघुतूलसमापत्तेश्चाकाशगमनम् ॥४३॥
kāyākāśayoḥ sambandha–saṃyamāl laghu–tūla–samāpatteś cākāśa–gamanam

43. Robiąc Samjamę nad relacją między Akaśą a ciałem i stając się lekkim jak wata itp., poprzez medytację nad nimi, Jogin wędruje przez niebiosa.

Ta Akaśa jest materiałem tego ciała; ciało jest tylko Akaśa która stała się określoną formie. Jeśli Jogin wykona Samjamę na materiale Akaśa swojego ciała, nabierze ono lekkości Akaśa i może podróżować w powietrzu gdziekolwiek. Więc w drugim przypadku też.

बहिरकल्पिता वृत्तिर्महाविदेहा ततः प्रकाशावरणक्षयः ॥४४॥
bahir akalpitā vṛttir mahā–videhā tataḥ prakāśāvaraṇa–kṣayaḥ

44. Poprzez czynienie Samjamy na „prawdziwych modyfikacjach” umysłu, poza ciałem, zwanych wielką bezcielesnością, przychodzi zanik zasłon światła.

Umysł w swej głupocie myśli, że pracuje w tym ciele. Dlaczego miałbym być związany jednym układem nerwowym i umieszczać Ego tylko w jednym ciele, skoro umysł jest wszechobecny? Nie ma powodu, dla którego powinienem. Jogin chce czuć Ego, gdziekolwiek zechce. Fale mentalne, które powstają przy braku egoizmu w ciele, nazywane są „prawdziwymi modyfikacjami” lub „wielkim odcieleśnieniem”. Kiedy uda mu się zrobić Samjamę nad tymi modyfikacjami, wszelkie zasłony przed światłem znikają i cała ciemność i ignorancja znikają. Wszystko wydaje mu się pełne wiedzy.

स्थूल–स्वरूप–सूक्ष्मान्वयार्थवत्त्वसंयमाद्भूतजयः ॥४५॥
sthūla–svarūpa–sūkṣmānvayārthavattva–saṃyamād bhūta–jayaḥ

45. Przez zrobienie Samjamy na zgrubych i subtelnych formach elementów, ich zasadniczych cechach, tkwiących w nich gunach i na ich wkładzie w doświadczenie duszy, przychodzi opanowanie elementów.

Jogin tworzy Samjamę na elementach, najpierw na ich zgrubnych, a potem na subtelniejszych stanach. Tą Samjamą zajmuje się bardziej sekta buddystów. Biorą bryłę gliny i robią na niej Samjamę i stopniowo zaczynają dostrzegać subtelne materiały, z których jest zbudowana, a kiedy poznają wszystkie subtelne materiały w niej zawarte, uzyskują władzę nad tym elementem. Tak ze wszystkimi elementami. Jogin może pokonać je wszystkie.

ततोऽणिमादिप्रादुर्भावः कायसम्पत्तद्धर्मानभिघातश्च ॥४६॥
tato ‘ṇimādi–prādur–bhāvaḥ kāya–sampat tad–dharmānabhighātaś ca

46. Z tego pochodzi malutkość i reszta mocy, „uwielbienie ciała” i niezniszczalność cech cielesnych.

Oznacza to, że Jogin osiągnął osiem mocy. Może stać się tak maleńki jak cząstka, albo tak ogromny jak góra, tak ciężki jak ziemia lub lekki jak powietrze; może osiągnąć wszystko, co mu się podoba, może rządzić wszystkim, czego chce, może zdobyć wszystko, czego chce i tak dalej. Lew usiądzie u jego stóp jak baranek, a wszystkie jego pragnienia spełnią się zgodnie z jego wolą.

रूप–लावण्य–बल–वज्रसंहननत्वानि कायसम्पत् ॥४७॥
rūpa–lāvaṇya–bala–vajra–saṃhananatvāni kāya–sampat

47. „Gloryfikacja ciała” to piękno, cera, siła, diamentowa twardość.

Ciało staje się niezniszczalne. Nic nie może go zranić. Nic nie może go zniszczyć, dopóki Jogin nie zechce. „Łamiąc pręt czasu, żyje w tym wszechświecie swoim ciałem”. W Wedach jest napisane, że dla tego człowieka nie ma już choroby, śmierci ani bólu.

ग्रहण–स्वरूपास्मितान्वयार्थवत्त्वसंयमादिन्द्रियजयः ॥४८॥
grahaṇa–svarūpāsmitānvayārthavattva–saṃyamād indriya–jayaḥ

48. Dzięki uczynieniu Samjamy nad obiektywnością i mocą oświecenia organów, nad egoizmem, nad wrodzonych w nich Gunach i nad ich wkładem w doświadczenie duszy, następuje podbój organów.

W percepcji przedmiotów zewnętrznych narządy opuszczają umysł i idą w kierunku przedmiotu; za tym idzie wiedza. W tym działaniu obecny jest także egoizm. Kiedy Jogin robi Samjamę na tych i dwóch pozostałych stopniowo, podbija narządy. Weź wszystko, co widzisz lub czujesz, na przykład książkę; najpierw skoncentruj umysł na niej, potem na wiedzy, która jest w formie książki, a potem na Ego, które widzi księgę, i tak dalej. Dzięki tej praktyce wszystkie narządy zostaną pokonane.

ततो मनोजवित्वं विकरणभावः प्रधानजयश्च ॥४९॥
tato mano–javitvam vikaraṇa–bhāvaḥ pradhāna–jayaś ca

49. Z tego pochodzi moc szybkiego poruszania się ciała jak i umysłu, władza organów niezależna od ciała i podbój natury.

Tak jak przez pokonanie żywiołów powstaje gloryfikowane ciało, tak samo przez pokonanie organów wyłonią się wyżej wymienione moce.

सत्त्वपुरुषान्यताख्यातिमात्रस्य सर्वभावाधिष्ठातृत्वं सर्वज्ञातृत्वञ्च ॥५०॥
sattva–puruṣānyatā–khyāti–mātrasya sarva–bhāvādhiṣṭātṛtvaṃ sarva–jñātṛtvaṃ ca

50. Poprzez uczynienie Samjama na rozróżnieniu pomiędzy Sattwą a Puruszą pochodzi wszechmoc i wszechwiedza.

Kiedy natura została podbita i różnica między Puruszą a naturą została zauważona – że Purusza jest niezniszczalny, czysty i doskonały – wtedy nadeszła wszechmoc i wszechwiedza.

तद्वैराग्यादपि दोषबीजक्षये कैवल्यम् ॥५१॥
tad–vairāgyād api doṣa–bīja–kṣaye kaivalyam

51. Rezygnacja nawet z tych mocy powoduje zniszczenie samego nasienia zła, co prowadzi do Kaiwalji.

Osiąga on samotność, niezależność i staje się wolny. Kiedy ktoś porzuca nawet idee wszechmocy i wszechwiedzy, następuje całkowite odrzucenie przyjemności, pokus ze strony niebiańskich istot. Kiedy Jogin ujrzy wszystkie te cudowne moce i odrzuci je, osiągnie cel. Czym są te wszystkie moce? Po prostu przejawieniami. Nie są lepsze od snów. Nawet wszechmoc jest snem. Zależy ona od umysłu. Dopóki istnieje umysł można to zrozumieć, ale cel jest nawet poza umysłem.

स्थान्युपनिमन्त्रणे सङ्गस्मयाकरणं पुनरनिष्टप्रसङ्गात् ॥५२॥
sthānyupanimantraṇe saṅga–smayākaraṇam punar–aniṣṭa–prasaṅgāt

52. Jogin nie powinien czuć się zwabiony ani pochlebiony przez zabiegi niebiańskich istot z obawy przed ponownym złem.

Istnieją też inne niebezpieczeństwa; bogowie i inne istoty przybywają kusić Jogina. Nie chcą, aby ktokolwiek był całkowicie wolny. Są zazdrośni, tak jak my, a czasem gorsi od nas. Bardzo boją się utraty swoich miejsc. Ci Jogini, którzy nie osiągnęli doskonałości, umierają i stają się bogami; opuszczając prostą drogę, udają się w jedną z bocznych uliczek i zdobywają te moce. Potem znowu muszą się urodzić. Ale ten, kto jest na tyle silny, aby oprzeć się tym pokusom i iść prosto do celu, staje się wolny.

क्षण–तत्क्रमयोः संयमाद्विवेकजं ज्ञानम् ॥५३॥
kṣaṇa–tat–kramayoḥ saṃyamād viveka–jaṃ jñānam

53. Robiąc Samjamę na cząstce czasu oraz temu co ją poprzedza i jej następstwie pochodzi rozróżnianie.

Jak mamy unikać tych wszystkich rzeczy, tych Dewów, niebios i mocy? Przez dyskryminację, przez odróżnianie dobra od zła. Dlatego dana jest Samjama, dzięki której moc rozróżniania może zostać wzmocniona. Dzieje się tak poprzez wykonanie Samjamy na cząstce czasu oraz czasie poprzedzającym ją i następującym po niej.

जाति–लक्षण–देशैरन्यताऽनवच्छेदात्तुल्ययोस्ततः प्रतिपत्तिः ॥५४॥
jāti–lakṣaṇa–deśair anyatānavacchedāt tulyayos tataḥ pratipattiḥ

54. Te rzeczy, których nie można rozróżnić według gatunku, znaku i miejsca, nawet one zostaną rozróżnione przez powyższą Samjamę.

Nieszczęście, które cierpimy, pochodzi z ignorancji, z nierozróżniania między tym, co rzeczywiste, a tym, co nierzeczywiste. Wszyscy bierzemy zło za dobro, marzenia za rzeczywistość. Dusza jest jedyną rzeczywistością, a my o tym zapomnieliśmy. Ciało to nierealny sen i myślimy, że wszyscy jesteśmy ciałami. Ten brak rozróżniania jest przyczyną nieszczęścia. Jest to spowodowane niewiedzą. Kiedy pojawia się rozróżnianie, przynosi ono siłę i tylko wtedy możemy uniknąć wszystkich tych różnych idei ciała, nieba i bogów. Ta ignorancja wynika z różnicowania według gatunku, znaku i miejsca. Weźmy na przykład krowę. Krowa różni się od psa według gatunku. Nawet z samymi krowami, jak rozróżnić jedną krowę od drugiej? Według znaków. Jeśli dwa obiekty są dokładnie podobne, można je rozróżnić, jeśli znajdują się w różnych miejscach. Kiedy przedmioty są tak pomieszane, że nawet te rozróżnienia nam nie pomogą, moc rozróżniania nabyta przez wyżej wspomnianą praktykę da nam możliwość ich rozróżnienia. Najwyższa filozofia Jogina opiera się na fakcie, że Purusza jest czysty i doskonały i jest jedynym „prostym”, jaki istnieje w tym wszechświecie. Ciało i umysł są złożeniami, a jednak ciągle się z nimi identyfikujemy. To wielki błąd, że rozróżnienie zostało utracone. Kiedy ta moc rozróżniania została osiągnięta, człowiek widzi, że wszystko na tym świecie, umysłowe i fizyczne, jest złożeniem i jako takie nie może być Puruszą.

तारकं सर्वविषयं सर्वथाविषयमक्रमञ्चेति विवेकजं ज्ञानम् ॥५५॥
tārakaṃ sarva–viṣayaṃ sarvathā–viṣayam akramam ceti vivekajaṃ jñānam

55. Wiedza zbawienna to wiedza o rozróżnianiu, która jednocześnie obejmuje wszystkie przedmioty, we wszystkich ich odmianach.

Zbawienna, bo wiedza prowadzi Jogina przez ocean narodzin i śmierci. Cała Prakriti we wszystkich jej stanach, subtelnych i zgrubnych jest w zasięgu tej wiedzy. Dzięki tej wiedzy nie ma następstwa w postrzeganiu; obejmuje wszystkie rzeczy jednocześnie, na pierwszy rzut oka.

सत्त्वपुरुषयोः शुद्धिसाम्ये कैवल्यमिति ॥५६॥
sattva–puruṣayoḥ śuddhi–sāmye kaivalyam

56. Z podobieństwa czystości pomiędzy Sattwą i Puruszą pochodzi Kaiwalja.

Kiedy dusza zdaje sobie sprawę, że nie zależy od niczego we wszechświecie, od bogów po najniższy atom, nazywa się to Kaiwalja (izolacją) i doskonałością. Osiąga się to, gdy ta mieszanina czystości i nieczystości zwana Sattwa (intelektem) została uczyniona tak czystą jak sam Purusza; wówczas Sattwa odzwierciedla jedynie nieuwarunkowaną esencję czystości, którą jest Purusza.

Notatki [1] Rozróżnienie między trzema rodzajami koncentracji wspomnianymi w aforyzmach 9, 11 i 12 jest następujące: w pierwszym zakłócone wrażenia są jedynie powstrzymywane, ale nie całkowicie zacierane przez wrażenia kontroli, które właśnie nadchodzą; w drugim, te pierwsze są całkowicie stłumione przez te drugie, które przynoszą wielką pomoc; za to w trzecim, najwyższym, nie ma mowy o tłumieniu, ale tylko podobne wrażenia następują po sobie w strumieniu. – wyd.