1. Intelekt dokonuje ofiary; realizuje także wszystkie działania. Wszyscy bogowie czczą intelekt, który jest najstarszy, jako Brahmana (tj. Hiraṇjagarbha).
„Jeśli człowiek zna intelekt jako Brahmana i nie odbiega od niego, pozostawia w ciele wszelkie zło i osiąga wszystkie swoje pragnienia”.
Ta [powłoka intelektu] jest wcieloną duszą tej poprzedniej (powłoki umysłu).
Zaprawdę, różni się od tej [powłoki], która składa się z esencji intelektu, ale wewnątrz niej znajduje się inna jaźń, która składa się z błogości (ānanda). Przez nią wypełniona jest poprzednia powłoka. Ona także ma kształt człowieka. Podobnie jak ludzki kształt pierwszej, druga też ma ludzki kształt. Radość (prijam) jest jej głową, zachwyt (moda) jest jej prawym skrzydłem, wielka rozkosz (pramoda) jest jej lewym skrzydłem, błogość jest jej tułowiem, Brahman jest jej ogonem, jej podporą.
O powyższym jest również następująca mantra:
Wers 2.5.1
विज्ञानं यज्ञं तनुते । कर्माणि तनुतेऽपि च । विज्ञानं देवाः सर्वे । ब्रह्म ज्येष्ठमुपासते । विज्ञानं ब्रह्म चेद्वेद ।
तस्माच्चेन्न प्रमाद्यति शरीरे पाप्मनो हित्वा । सर्वान्कामान्समश्नुत इति । तस्यैष एव शारीर आत्मा । यः पूर्वस्य ।
तस्माद्वा एतस्माद्विज्ञानमयात् । अन्योऽन्तर आत्माऽऽनन्दमयः । तेनैष पूर्णः । स वा एष पुरुषविध एव ।
तस्य पुरुषविधताम् । अन्वयं पुरुषविधः । तस्य प्रियमेव शिरः । मोदो दक्षिणः पक्षः । प्रमोद उत्तरः पक्षः ।
आनन्द आत्मा । ब्रह्म पुच्छं प्रतिष्ठा । तदप्येष श्लोको भवति ॥ २.५.१ ॥
vijñānaṃ yajñaṃ tanute । karmāṇi tanuteʼpi ca । vijñānaṃ devāḥ sarve । brahma jyeṣṭhamupāsate । vijñānaṃ brahma cedveda । tasmāccenna pramādyati śarīre pāpmano hitvā । sarvānkāmānsamaśnuta iti । tasyaiṣa eva śārīra ātmā । yaḥ pūrvasya ।
tasmādvā etasmādvijñānamayāt । anyoʼntara ātmāʼʼnandamayaḥ । tenaiṣa pūrṇaḥ । sa vā eṣa puruṣavidha eva ।
tasya puruṣavidhatām । anvayaṃ puruṣavidhaḥ । tasya priyameva śiraḥ । modo dakṣiṇaḥ pakṣaḥ । pramoda uttaraḥ pakṣaḥ ।
ānanda ātmā । brahma pucchaṃ pratiṣṭhā । tadapyeṣa śloko bhavati ॥ 2.5.1 ॥
1. Intelekt dokonuje ofiary; realizuje także wszystkie działania. Wszyscy bogowie czczą intelekt, który jest najstarszy, jako Brahmana (tj. Hiraṇjagarbha).
„Jeśli człowiek zna intelekt jako Brahmana i nie odbiega od niego, pozostawia w ciele wszelkie zło i osiąga wszystkie swoje pragnienia”.Ta [powłoka intelektu] jest wcieloną duszą tej poprzedniej (powłoki umysłu).
Zaprawdę, różni się od tej [powłoki], która składa się z esencji intelektu, ale wewnątrz niej znajduje się inna jaźń, która składa się z błogości (ānanda). Przez nią wypełniona jest poprzednia powłoka. Ona także ma kształt człowieka. Podobnie jak ludzki kształt pierwszej, druga też ma ludzki kształt. Radość (prijam) jest jej głową, zachwyt (moda) jest jej prawym skrzydłem, wielka rozkosz (pramoda) jest jej lewym skrzydłem, błogość jest jej tułowiem, Brahman jest jej ogonem, jej podporą.
O powyższym jest również następująca mantra:
Komentarz:
INTELEKT ETC.: Ofiarę z należytą wiarą spełnia człowiek inteligentny i rozumiejący.
DZIAŁANIA: Doczesne czyny.
WSZYSCY BOGOWIE ETC.: Jaźń składająca się z intelektu nazywana jest Brahmanem, ponieważ wszystkie działania są dokonywane przez intelekt (widźńāna).
NAJSTARSZY: Ponieważ to Hiraṇjagarbha, czyli pierworodny, jest źródłem wszelkich czynności.
JEŚLI CZŁOWIEK ETC.: To znaczy, jeśli wielbiciel przestanie uważać Jaźń za składającą się z pożywienia, prāṇa i umysłu i stale rozmyśla, że Jaźń składa się wyłącznie z intelektu, czyli widźńāna.
POZOSTAWIA ETC.: Wszelkie zło powstaje w wyniku utożsamienia Jaźni z ciałem. Urzeczywistniając swoją tożsamość z Hiraṇjagarbha, przestajemy utożsamiać się z ciałem i dlatego pozostawiamy za sobą wszelkie zło związane z ciałem. OSIĄGA ETC.: Podobnie jak Hiraṇjagarbha.
SKŁADA SIĘ Z BŁOGOŚCI: Słowo ānandamaja (składająca się z błogości) ma to samo zakończenie (maja) co annamaja (składająca się z pożywienia), prāṇamaja (składająca się z prāṇa) itd. Zatem powłoka błogości jest również zmianą lub modyfikacją, podobnie jak powłoki wspomniane wcześniej. To nie jest Ātman ani Brahman. Po drugie, Upaniszad mówi o osiągnięciu powłoki błogości. Zatem ta powłoka jest przedmiotem, a nie Brahmanem. Po trzecie, powłoka błogości jest opisana jako wyposażona w głowę, prawe skrzydło itp. Brahman jest całkowicie pozbawiony części. Po czwarte, Brahman jest opisany w pismach jako pozbawiony wszelkich atrybutów (Br. Up. 2.3.6; 3.8.8); ale nie dotyczy to powłoki błogości. Na koniec w tekście wspomniano o Brahmanie jako o podporze lub ogonie tej powłoki. Zatem powłoka błogości jest efektem, podobnie jak inne powłoki, a nie Czystym Brahmanem. Ānanda, czyli błogość, jest owocem wiedzy i działania. Powłoka błogości opisuje Brahmana w aspekcie podmiotu radości. Choć czysty sam w sobie, Brahman staje się podmiotem radości w sferze zjawisk, utożsamiając się z powłoką błogości.
RADOŚĆ: Uczucie szczęścia, którego doświadcza się na widok syna, przyjaciół itp.
ROZKOSZ: Doświadczenie, które uzyskuje się, gdy pragnienie zostaje zaspokojone. Ānanda, czyli Błogość, jest naturą Brahmana. Przyjemność, jakiej doświadcza człowiek, gdy jego zmysły wchodzą w kontakt z pożądanym przedmiotem, jest odbiciem lub cząstką tej Błogości. Przyjemność zmysłowa jest chwilowa. W miarę jak umysł staje się czystszy dzięki pogoni za wiedzą i praktykowaniu wyrzeczeń, samokontroli i czystości, doświadcza coraz więcej czystej szczęśliwości Brahmana. Później zostanie powiedziane: „Ten, kto to wie, jest ugruntowany w Błogości Brahmana” (3.6). Porównaj: „Na cząstce tej Błogości żyją inne stworzenia” (Br. Up. 4.3.32).
BRAHMAN … WSPARCIEM: Brahman jest ostatecznym wsparciem pięciu powłok. Powłoki te zostały opisane w celu zademonstrowania transcendentalnego Brahmana. Poprzez kontemplację powłoki błogości aspirant ostatecznie urzeczywistnia Czystego Brahmana. Podano przykład świetlistego promienia klejnotu, który jest mylony z samym klejnotem, ale podążając za nim, ostatecznie dociera się do klejnotu. Poza powłoką błogości istnieje Czysty Brahman, który przekracza wszelki dualizm i jest podłożem fenomenalnego wszechświata.
Wersety 2.1.2 do 2.5.1 opisują pięć powłok, z których składa się wcielona istota. Są to powłoki pożywienia, czyli materii, prāṇa, czyli oddechu życiowego, umysłu, intelektu i błogości – ułożone teleskopowo, jedna w drugiej. To, co zewnętrzne, czerpie swoją rzeczywistość z tego, co wewnętrzne. Brahman jest najgłębszą rzeczywistością; nie dotyka Go żadna z powłok, ale stanowi niepowiązaną podstawę wszystkiego. Fizyczna powłoka nie może funkcjonować bez zasilania jej prāṇa, czyli oddechem życiowym; umysł kieruje prāṇa, a intelekt kontroluje umysł; intelekt jest zależny od błogości.
Tutaj kończy się Piąty Rozdział Drugiej Części Taittirīja Upaniszady.