1.„Jeśli człowiek zna Brahmana jako nieistniejącego, sam staje się nieistniejący. Jeśli zna Brahmana jako istniejącego, wówczas [znawcy Brahmana] znają go jako istniejącego.”
Ta [powłoka błogości] jest wcieloną duszą poprzedniej (powłoki intelektu).
W związku z tym uczeń zadaje następujące pytania: Czy ktoś, kto nie zna Brahmana, osiąga ten świat po opuszczeniu tego życia? Albo czy ten, kto zna [Brahmana], osiąga ten świat po opuszczeniu tego życia?
[Odpowiedź:] On (Najwyższa Dusza) zapragnął: „Obym był wieloma, obym się narodził.” Wykonywał wyrzeczenia. Dokonując wyrzeczeń, stworzył to wszystko – cokolwiek istnieje. Stworzywszy to wszystko, wszedł w to. Wchodząc w to, stał się zarówno tym, co przejawione, jak i nieprzejawione, określone i nieokreślone, zarówno tym co wspierane, jak i niewsparte, zarówno inteligentnym, jak i nieinteligentnym, zarówno rzeczywistym, jak i nierzeczywistym. Satja (Prawda) stała się tym wszystkim: cokolwiek istnieje. Dlatego [mądrzy] nazywają To (Brahmana) Satja (Prawdą).
O powyższym jest również następująca mantra:
Wers 2.6.1
असन्नेव स भवति असद्ब्रह्मेति वेद चेत् । ब्रह्मेति चेद्वेद । सन्तमेनं ततो विदुरिति ।
तस्यैष एव शारीर आत्मा । यः पूर्वस्य अथातोऽनुप्रश्नाः । उताविद्वानमुं लोकं प्रेत्य । कश्चन गच्छती३ ।
आहो विद्वानमुं लोकं प्रेत्य कश्चित्समश्नुता३ उ । सोऽकामयत । बहुभ्यां प्रजायेयेति । स तपोऽतप्यत ।
स तपस्तप्त्वा । इदँ सर्वमसृजत । यदिदं किञ्च । तत्सृष्ट्वा । तदेवानुप्राविशत् । तदनुप्रविश्य ।
सच्च त्यच्चाभवत् । निरुक्तं चानिरुक्तं च । निलयनं चानिलयनं च । विज्ञानं चाविज्ञानं च ।
सत्यं चानृतं च । सत्यमभवत् । यदिदं किञ्च । तत्सत्यमित्याचक्षते । तदप्येष श्लोको भवति ॥ २.६.१ ॥
asanneva sa bhavati asadbrahmeti veda cet । brahmeti cedveda । santamenaṃ tato viduriti ।
tasyaiṣa eva śārīra ātmā । yaḥ pūrvasya athātoʼnupraśnāḥ । utāvidvānamuṃ lokaṃ pretya । kaścana gacchī3 ।
āho vidvānamuṃ lokaṃ pretya kaścitsamaśnutā3 u । soʼkāmayata । bahubhyāṃ prajāyeyeti । sa tapoʼtapyata ।
sa tapastaptvā । idam̐ sarvamasṛjata । yadidaṃ kiñca, tatsṛṣṭvā । tadevānuprāviśat । tadanupraviśya ।
sacca tyaccābhavat । niruktaṃ cāniruktaṃ ca । nilayanaṃ cānilayanaṃ ca । vijñānaṃ cāvijñānaṃ ca ।
satyaṃ cānṛtaṃ ca । satyamabhavat । yadidaṃ kiñca । tatsatyamityācakṣate । tadapyeṣa śloko bhavati ॥ 2.6.1 ॥
1. „Jeśli człowiek zna Brahmana jako nieistniejącego, sam staje się nieistniejący. Jeśli zna Brahmana jako istniejącego, wówczas [znawcy Brahmana] znają go jako istniejącego.”
Ta [powłoka błogości] jest wcieloną duszą poprzedniej (powłoki intelektu).
W związku z tym uczeń zadaje następujące pytania: Czy ktoś, kto nie zna Brahmana, osiąga ten świat po opuszczeniu tego życia? Albo czy ten, kto zna [Brahmana], osiąga ten świat po opuszczeniu tego życia?
[Odpowiedź:] On (Najwyższa Dusza) zapragnął: „Obym był wieloma, obym się narodził.” Wykonywał wyrzeczenia. Dokonując wyrzeczeń, stworzył to wszystko – cokolwiek istnieje. Stworzywszy to wszystko, wszedł w to. Wchodząc w to, stał się zarówno tym, co przejawione, jak i nieprzejawione, określone i nieokreślone, zarówno tym co wspierane, jak i niewsparte, zarówno inteligentnym, jak i nieinteligentnym, zarówno rzeczywistym, jak i nierzeczywistym. Satja (Prawda) stała się tym wszystkim: cokolwiek istnieje. Dlatego [mądrzy] nazywają To (Brahmana) Satja (Prawdą).
O powyższym jest również następująca mantra:
Komentarz:
JEŚLI CZŁOWIEK … NIEISTNIEJĄCY: To znaczy nie osiąga spełnienia jakichkolwiek ludzkich aspiracji. Staje się jak nieistniejący.
JEŚLI ZNA … ISTNIEJĄCEGO: Ponieważ urzeczywistnił to, że Brahman istnieje, znawcy Brahmana uważają go za jedno z Brahmanem. Można zadać pytanie, skąd w ogóle biorą się wątpliwości co do istnienia Brahmana? Odpowiedź jest taka, że Brahman jest poza doświadczeniem narządów zmysłów; nie da się Tego opisać słowami. Zwykły umysł jest wyszkolony, aby uważać za rzeczywiste to, czego doświadczają zmysły. Garnek uważa się za istniejący, gdy jest postrzegany zmysłami. Ponieważ Brahman jest poza mową i umysłem, naturalne jest wątpienie w Jego istnienie. Można też ten tekst wytłumaczyć inaczej: Osoba, która nie wierzy w istnienie Brahmana, schodzi ze ścieżki prawości i łamie prawa, na których opiera się społeczeństwo. W przeciwieństwie do niego wierzący w istnienie Brahmana podąża ścieżką prawości i przestrzega praw społecznych. Mądrzy nazywają pierwszych nieprawymi, a drugich sprawiedliwymi. Istota tekstu jest taka, że nie należy wątpić w realność Brahmana.
TA … (POWŁOKI INTELEKTU): Znaczenie tekstu jest następujące: Projekcja ākāśa i innych elementów oraz różnych bytów (2.1.2) została opisana w celu ukazania nieskończoności Brahmana; wyjaśniono także pięć powłok (2.2.1), aby pokazać, że Brahman mieszka w sercu. Wszędzie tematem tekstu jest sam Brahman. Ten Brahman jest Rzeczywistością, Wiedzą i Nieskończonością; jest To najgłębsza ze wszystkich Jaźń.
W ZWIĄZKU Z TYM ETC.: Po tym, jak uczeń wysłuchał objaśnienia o Brahmanie od nauczyciela, pojawia się następująca wątpliwość: Ponieważ Brahman jest Jaźnią zarówno oświeconych, jak i nieoświeconych, będąc tym samym we wszystkich, czy nieoświeceni docierają do Świata Brahmana po śmierci, czy nie? Czy oświeceni osiągają po śmierci Świat Brahmana, czy nie? Brahman jest obecny we wszystkim. Jeśli oświeceni osiągną Brahmana, wówczas nieoświeceni również powinni Go osiągnąć; jeśli ci drudzy nie mogą urzeczywistnić Brahmana, wówczas ci pierwsi również nie mogą go urzeczywistnić.
ZAPRAGNĄŁ ETC.: Aby odpowiedzieć na pytania zadawane przez ucznia, nauczyciel najpierw stara się ustalić rzeczywistość Brahmana. Nie można twierdzić, że Brahman nie istnieje, ponieważ pisma święte opisują Brahmana jako przyczynę ākāśa oraz innych elementów i wszystkiego innego w stworzeniu. Nic, co uznano za istniejące, nie może zrodzić się z nieistnienia. Gdyby stworzenie, obejmujące wszystkie imiona i formy, zrodziło się z nieistnienia, nie istniałoby i dlatego nie byłoby postrzegane jako istniejące. Dlatego istnieje Brahman. Jeśli twierdzi się, że Brahman jest przyczyną wszechświata, tak jak glina jest przyczyną garnka, wówczas można sobie wyobrazić, że jest on tak nieinteligentny jak glina. W odpowiedzi powiedziano, że Brahman jest inteligentny, ponieważ pielęgnuje pragnienia. Można jednak dalej zarzucać, że jeśli Brahman pielęgnuje pragnienia, to podobnie jak zwykli śmiertelnicy nie osiągnął wszystkich obiektów pragnień. Odpowiedź jest taka, że Brahman jest niezależny od pragnień. Jego pragnienia nie zmuszają Go do działania tak, jak zmuszają śmiertelników ich pragnienia. Pragnienia te są jednym z Brahmanem i dlatego są czyste. Tworzy wszechświat zgodnie z karmą żywych istot. Według szkoły filozoficznej Mimāmsā stworzenie jest działaniem będącym zabawą Boga (lilā) i dlatego Bóg jest wolny od przymusu; lub taka jest Jego natura, jak oddech żywej osoby. Pisma mówią, że pragnienie Brahmana jest prawdziwe (satja).
ZAPRAGNĄŁ: Słowo zapragnął nie odnosi się do pozbawionego atrybutów Brahmana, ale do Saguṇa Brahmana, to znaczy do Brahmana związanego z mājā, nieprzeniknioną mocą tkwiącą w Brahmanie, w połączeniu z którą stwarza, zachowuje i ostatecznie pochłania wszechświat w Sobie. Z punktu widzenia Brahmana istnieje tylko Brahman; nie ma stworzenia. Jedynie ze względnego punktu widzenia można postrzegać stworzenie i mówić o Saguṇa Brahmanie jako o jego Stwórcy.
OBYM … SIĘ NARODZIŁ: Projekcja fenomenalnego wszechświata z Brahmana różni się od tworzenia obiektów, które widzimy w świecie względnym. W tym drugim przypadku stworzone przedmioty są zupełnie inne od twórcy, jak syn od ojca. W pierwszym przypadku Brahman po prostu manifestuje imiona i formy, które pozostają niezamanifestowane w Nim samym, to znaczy w Jego mājā, która nie jest różna od Brahmana. Tak jak fale manifestujące się w oceanie nie różnią się od oceanu, tak również nazwa i forma, które nie są różne od Brahmana, najpierw pozostają nieprzejawione w Brahmanie, a potem się manifestują. Pozostając jednym z Brahmanem w Jego zasadniczej naturze jako Istnienie, imię i forma przejawiają się jako istniejące byty. Porównaj: „Cały ten [wszechświat] był wówczas niezróżnicowany. Został zróżnicowany przez nazwę i formę” (Br. Up. 1.4.7). Nawet w stanie manifestacji imię i forma nie porzucają swojej zasadniczej natury jako Brahman. Nie istnieją one w oddzieleniu od Brahmana. To dzięki imieniu i formie Brahman wydaje się stawać wieloma; lecz z punktu widzenia Brahmana nie istnieje nic innego jak Brahman. Imię i forma są w rzeczywistości niczym innym jak Brahmanem. Nie mogą istnieć, jeśli Brahman nie istnieje.
WYRZECZENIA: Słowo tapas oznacza tutaj myśl Brahmana dotyczącą stworzenia. Oznacza również intensywną refleksję lub zamyślenie. Porównaj: „Którego wyrzeczenie (tapas) składa się z wiedzy” (Mu. Up. 1.1.9). Ponieważ w Brahmanie nie ma niespełnionych pragnień, słowo tapas w tym przypadku nie oznacza umartwień fizycznych, które praktykuje się w celu spełnienia pragnień.
DOKONUJĄC … COKOLWIEK ISTNIEJE: Po intensywnym myśleniu Brahman stworzył wszechświat zdeterminowany przeszłą karmą i pragnieniami czujących istot z poprzedniego cyklu. Te pragnienia i działania określają naturę nowego stworzenia.
WSZEDŁ: Słowo anuprāwiśat, oznaczające wejście, należy rozumieć nie w sensie dosłownym, ale w przenośni. Pan stworzył wszechświat swoją cudowną mocą zwaną mājā, która jest w stanie uczynić niemożliwe możliwym, i poprzez tę samą moc wszedł do wszechświata, tak jak lina wchodzi do złudnego węża, a pustynia do złudnego mirażu. Poniżej znajduje się adaptacja komentarza Sājanāćārja: Brahman nie może wejść do wszechświata jako Sam Brahman. Ta sama bryła gliny, która została przekształcona w garnek, nie może ponownie wejść do garnka. Nie można powiedzieć, że Brahman wszedł do wszechświata w innej formie, na przykład jako dźiwa. Bowiem niedualny Brahman nie może mieć dwóch form. Nawet gdyby to było możliwe, wejście Brahmana byłoby absurdem, ponieważ przeniknął on już cały wszechświat jako materialna przyczyna; nie ma miejsca bez Brahmana, gdzie mógłby On wejść. Nie można twierdzić, że wejście Brahmana można porównać do odbicia słońca w wodzie; gdyż Brahman jest nieskończony i bezcielesny i w przestrzeni nie istnieje żadne inne medium, które by Go odbijało poza Nim Samym. Słońce może odbijać się w wodzie, ponieważ oba są skończonymi obiektami materialnymi oddzielonymi od siebie. Ale jeśli chodzi o Brahmana, nie można sobie wyobrazić żadnego przedmiotu odrębnego od Niego, w którym mógłby się on odzwierciedlić. Dlatego wejście Brahmana do wszechświata należy wyjaśnić w taki sam sposób, jak stworzenie: to dzięki mocy mājā Brahman stworzył wszechświat i wszedł do niego. Celem tego tekstu jest wpajanie wiedzy o Brahmanie. Mając na uwadze ten sam cel opisano projekcję ākāśa i innych elementów oraz wszystkich różnych zjawiskowych obiektów. Celem opisu pięciu powłok, kończących się powłoką błogości, z Brahmanem jako ogonem i podporą, jest pokazanie, że Brahman, najgłębsza Jaźń ze wszystkich, leży w głębi serca każdego stworzenia. Stwierdzenie dotyczące wejścia Brahmana należy rozumieć jako przenośnię. Tutaj również celem jest nauczanie Wiedzy o Brahmanie. O wejściu Brahmana nauczano także w Br. Up. 1.4.7.
STAŁO SIĘ OBYDWOMA ETC.: Wszystkie istoty, od Nieprzejawionego (Awjākryta) po namacalne ciała materialne, zaliczają się do tych dwóch klas obiektów, jednego posiadającego formę i drugiego pozbawionego form. Przed stworzeniem pozostają one w Brahmanie, niezróżnicowane imieniem i formą; po stworzeniu różnicują się obecnością w nich Ātmana. Chociaż są w ten sposób zróżnicowane i mówi się o nich jako o obdarzonych formą i pozbawionych formy, niemniej jednak nadal pozostają jednym z Brahmanem, tak jak złudny wąż lub złudny kij są zawsze w rzeczywistości jednym z liną (którą bierze się za węża lub kij).
PRZEJAWIONE: Obdarzone kształtem.
ZDEFINIOWANE: To, co odróżnia się od innych klas obiektów oraz od innych obiektów tej samej klasy i jest znane jako istniejące w określonym czasie i miejscu.
WSPIERANE: Słowo wsparcie oznacza naczynie, ponieważ kwiat jest podporą zapachu, a cukier słodyczy. Termin podpora jest atrybutem obiektów posiadających formę, natomiast termin bez podparcia jest atrybutem obiektów bezkształtnych.
NIEINTELIGENTNE: Takie jak kamienie i drzewa.
RZECZYWISTE: Słowo rzeczywisty oznacza tutaj rzeczywistość względną, a nie Rzeczywistość Absolutną. Na przykład lina jest rzeczywista w odniesieniu do wyobrażonego w niej iluzorycznego węża.
SATJA: Słowo to oznacza Brahmana.
Rozdział ten sugeruje wątpliwość co do istnienia lub nieistnienia Brahmana. W odpowiedzi Upaniszad mówi: „On zapragnął: „Obym był wieloma, obym się narodził.”” Zgodnie z tym pragnieniem Brahman stworzył ākāśa i wszystkie inne istoty, zarówno obdarzone formą, jak i pozbawione formy. Następnie wszedł do tak stworzonych obiektów i stał się wieloma, jako widzący, słuchacz, myśliciel, wiedzący itp. Ten sam Brahman mieszka w sercach wszystkich i objawia się we wszystkich aktach poznania. Zatem wniosek jest taki, że Brahman istnieje.
Tutaj kończy się Szósty Rozdział Drugiej Części Taittirīja Upaniszady.